Từng là "phao cứu sinh" cho tập đoàn thời điểm khó khăn nhất, đàn bò của bầu Đức bất ngờ quay trở lại

Chăn nuôi bò - phao cứu sinh của HAGL trong bối cảnh cao su lao dốc

Giá cao su thế giới vào năm 2011 đã chính thức lập đỉnh. Tuy nhiên, khoảng thời gian sau đó giá cao su đã tụt dốc nhanh chóng mặt giống như cái cách mà nó từng đi lên. Cao su thua lỗ, Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) khó khăn chồng chất đã tìm được cứu cánh tạm thời vào lúc ấy, đó chính là việc bán bò. 

Thời điểm bầu Đức tuyên bố về việc đầu tư nuôi bò, vị đại gia phố núi đã vô cùng kỳ vọng vào một nguồn thu khổng lồ. Vì thế, HAGL chính thức lấn sân sang lĩnh vực chăn nuôi vào tháng 6/2014 với chiến lược nuôi đến 236.000 con cùng với mục tiêu sẽ chiếm 40% tổng đàn bò cả nước vào năm 2017. Đồng thời, dự án này cũng được ông chủ HAGL kỳ vọng sẽ thay đổi cơ cấu kinh doanh của tập đoàn, sớm thu về doanh thu lớn từ nhiều nguồn, bao gồm thịt bò, sữa tươi, thậm chí là cả phân bò.

Được biết, kế hoạch nuôi bò của bầu Đức xuất phát từ một lời tư vấn gợi ý của các nhà đầu tư và chuyên gia nước ngoài khi đến thăm dự án của tập đoàn này. Cụ thể, các chuyên gia nước ngoài cho biết, thức ăn cho trâu bò chiếm khoảng 70% chi phí vốn trong khi đó HAGL lại sẵn nguồn bã cọ dầu cùng như mật rỉ từ các nhà máy đường. Ngoài ra, doanh nghiệp của bầu Đức còn có hàng trăm nghìn tấn hạt bắp cùng với thân bắp phụ phẩm không sử dụng đến. Bên cạnh đó, các khu đất của HAGL đều gần các con sông, thuận lợi cho việc tưới tiêu nên việc trồng cỏ để chăn nuôi bò cũng không có gì quá khó khăn. 

Thời điểm năm 2015, HAGL nhập về hơn 120.000 con bò, chủ yếu là từ Australia. Trong số đó, có khoảng 110.000 con là bò thịt, còn lại là bỏ sữa. Chỉ một năm sau đó, bầu Đức đã nâng tổng số đàn bò lên hơn gấp đôi, ở mức khoảng 250.000 con. Cũng vì thế, bầu Đức ngày càng hứng thú với việc chăn nuôi bò. Thậm chí, ông chủ HAGL từng phát biểu trước các cổ đông rằng: “Ngày xưa ở làng, ông già tui hay bảo đứa nào học dốt tao cho đi chăn bò chết mẹ… Giờ mình 'chơi' chăn bò luôn, miễn là có tiền”.

Trong những năm tháng khủng hoảng tài chính vì chi phí đội lên mức cao ngất ngưởng, bò đã trở thành “cứu cánh” của Hoàng Anh Gia Lai. Nguồn thu từ việc chăn nuôi bò cũng trở thành động lực chính để thúc đẩy dòng tiền trong bối cảnh những lĩnh vực khác đều bế tắc thanh khoản. Nhớ lại năm 2015, doanh thu của HAGL là 5.347 tỷ đồng cùng với 1.680 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế. Trong quý 3 cùng năm, doanh thu từ việc bán bò đã chiếm đến 63% tổng doanh thu của HAGL, thậm chí còn vượt qua cả mía đường - vốn là mảng kinh doanh cốt lõi - để trở thành “trụ cột” chính trong doanh thu của doanh nghiệp.

Năm 2016 là thời điểm mà khủng hoảng tài chính của HAGL đạt đến đỉnh điểm. Doanh nghiệp phải cầm cố hầu hết các tài sản để trả nợ các khoản vay đến hạn. Lúc này, doanh thu từ đàn bò tiếp tục là bệ đỡ duy nhất, kéo HAGL thoát khỏi mép vực của sự sụp đổ. Năm ấy, bầu Đức cũng cảm khái cho rằng: “Năm nay (2016), nếu không có đàn bò thì chúng tôi cũng… bò luôn”. Trong năm này, doanh thu từ bán bò của HAGL chiếm đến 55% tổng doanh thu, đạt 3.537 tỷ đồng, điều này đồng nghĩa với việc đàn bò đã mang về cho bầu Đức khoảng 10 tỷ đồng mỗi ngày. Tuy nhiên, do giá vốn tăng lên đến 77% và đạt 3.200 tỷ đồng, lợi nhuận gộp từ mảng này đã bị kéo xuống đáng kể, chỉ đóng góp khoảng 35% trong tổng lợi nhuận gộp.

Năm 2016, chi phí tài chính của HAGL được ghi nhận là gần 1.700 tỷ đồng. Trong đó, lãi vay tăng 44,3% so với năm trước và đạt 1.557 tỷ đồng. Tuy nhiên, doanh thu từ đàn bò trong 2 năm này lại mang về hơn 6.000 tỷ đồng cho HAGL.  

Đàn bò bị cắt giảm để chú trọng vào cây ăn trái cùng màn trở lại đầy bất ngờ

Năm 2018, trong cuộc họp cổ đông, bầu Đức nhấn mạnh về việc HAGL sẽ dồn toàn lực cho lĩnh vực trái đây bởi đây là ngành tạo ra thanh khoản lớn và có thể xoay vòng vốn rất nhanh. Đồng thời, bầu Đức còn chia sẻ về việc cắt giảm quy mô đàn bò, từ gần 250.000 con xuống chỉ còn 13.000 con. Lúc đó, ông chủ HAGL đánh giá, đàn bò chỉ cần thiết cho việc hợp thành chuỗi nông nghiệp khép kín nhờ lượng phân hữu cơ dành cho vườn cây ăn trái.

Chính vì thế, biên lợi nhuận của lĩnh vực này cũng nhanh chóng giảm xuống. Cụ thể, biên lợi nhuận từ bán bò cho đến quý 2/2016 đã giảm mạnh, từ mức 38% tụt xuống chỉ còn 8%, đến quý đầu năm 2017 đã lỗ 1%. Đàn bò có lẽ đã hoàn thành sứ mệnh của mình trong chiến lược đầu tư của bầu Đức khi chỉ vùng lên chóng vánh trong khoảng thời gian 2 năm rồi vụt tắt. Từ số lượng 250.000 con, thậm chí là kỳ vọng nuôi đến 1 triệu con với lý do là thiếu nguồn vốn lưu động cho việc chăn nuôi, không lâu sau đó HAGL đã cắt giảm quy mô đàn bò xuống chỉ còn 13.000 con, thậm chí chỉ còn là mảng hỗ trợ cho mảng cây ăn trái vốn đang được bầu Đức đẩy mạnh phát triển. 

Tuy nhiên, không ai biết trước được chữ ngờ. Cứ tưởng đàn bò đối với HAGL đã đi kết thúc sứ mệnh của mình vào năm 2019, thế nhưng chúng lại bất ngờ được bầu Đức đưa trở lại đường đua vào thời gian gần đây. Cụ thể, vào năm 2021 Hoàng Anh Gia Lai bất ngờ tuyên bố sẽ phát triển lại đàn bò. Theo báo cáo thường niên của HAGL Agrico vào năm 2021, doanh nghiệp này định hướng đầu tư chăn nuôi bò tại Lào và Campuchia ở trên diện tích 7.000 ha kết hợp trong vườn cây cao su rộng lớn có sẵn. 

Trong khi năm 2018, đàn bò đã bị giảm xuống chỉ còn 13.000 con thì đến thời điểm này, tổng đàn dự kiến lại được nâng lên mức 112.500 con, trong đó có bò sinh sản, bò thịt theo mô hình bán chăn thả cùng với bò vỗ béo tập trung. Đáng chú ý, HAGL Agrico bên cạnh việc bán bò hơi còn tính toán đến cả việc hợp tác với các đại lý phân phối thịt bò, đồng thời đầu tư nhà máy chế biến thịt nhằm cung cấp thịt bò sạch và chất lượng phù hợp cho đông đảo người tiêu dùng trên cả nước.

Trong cuộc họp ĐHĐCĐ thường niên của HAGL Agrico diễn ra vào tháng 4 năm nay, bầu Đức tham gia vào ban chủ tọa đã gửi gắm các cổ đông nên ủng hộ kế hoạch nông nghiệp của của người cầm cương mới, đó là ông Trần Bá Dương – chủ tịch Thaco sau màn “bắt tay” ấn tượng giữa HAGL và Thaco trước đó. Cụ thể, bầu Đức nhấn mạnh rằng: “Chiến lược nuôi bò của HAGL Agrico rất lớn, hiện đã có cả ngàn con bò rồi nhưng cũng chỉ mới thí điểm. Cho nên không thể làm nhanh được, cần chậm mà chắc. 

Theo tôi, các bạn nên ủng hộ chiến lược của anh Dương, bởi anh đã đầu tư rất nhiều tiền xây dựng nhiều tại Lào, Campuchia... Cái đó là tôi thấy rõ, nếu anh Dương thấy rủi ro thì sao anh có thể đổ tiền nhiều vậy được. Nuôi bò thực sự rất hiệu quả, chẳng qua thời điểm đó HAGL mất thanh khoản nên không thể làm được, bán con bò nào là ngân hàng siết nợ thì làm sao nổi. Thế nên nuôi bò thực chất rất hiệu quả”.

Đến tháng 9 năm nay, ông chủ HAGL cũng dõng dạc tuyên bố về việc doanh nghiệp đã thoát cửa tử, đồng thời bước sang một “trang mới” sau hàng thập kỷ mày mò làm nông nghiệp. Nhà lãnh đạo này cũng cho biết, HAGL đang vô cùng tự tin với những kế hoạch mà doanh nghiệp đặt ra cho thời gian sắp tới.

Trong thị trường thực phẩm cuối năm, Hoàng Anh Gia Lai của bầu Đức đang dần tạo nên những đột phá thông qua việc đầu tư vào phân khúc chăn nuôi sạch. Thời điểm hiện tại, những sản phẩm từ heo ăn chuối, gà ăn chuối đi bộ của HAGL đang tạo hiệu ứng tốt trên thị trường.

Mới đây, trong buổi lễ ra mắt kênh thương mại điện tử, ông Đinh Văn Lộc – Giám đốc Bapi HAGL, cho biết kế hoạch cụ thể đến năm 2023, HAGL sẽ cung ứng ra thị trường 1 triệu con heo, 10 triệu con gà cùng với 100.000 con bò Lào đặc sản. Thực tế, điều này đều nằm trong chủ trương của bầu Đức, với mục đích đa dạng thực phẩm sạch tới người tiêu dùng, Để làm được điều này, doanh nghiệp sẽ tiến hành kết nối với các đối tác, đưa các đặc sản vào chuỗi cửa hàng Bapi Food. Trong tương lai, bầu Đức còn mong muốn có thể xây dựng nhà máy chế biến thịt, tham vọng trở thành một thế lực mới trên thị trường thịt với thương hiệu lên đến hàng tỷ USD.

Trước đó, theo như ghi nhận tại các cửa hàng Bapi HAGL, ngoài sản phẩm “heo ăn chuối” đã như đã công bố, doanh nghiệp này cũng đã “nhá hàng” sản phẩm gà và bò sẽ phân phối trong tương lai. Heo được phân phối sẽ là heo ăn chuối Bapi còn gà là gà chạy bộ Marathon theo đúng công thức dinh dưỡng độc quyền của HAGL (40% nguyên liệu là trái chuối). Đặc biệt, HAGL vừa có hợp tác với một đối tác cung cấp bò đặc sản ở bên Lào để chuẩn bị tung ra sản phẩm ở mảng này.