Trí tuệ đời người phản chiếu qua 12 chữ: Thắng ở hòa khí, bại ở tính khí, thành công ở đại khí

Ở đời, thắng ở hòa khí

Nhà văn, nhà viết kịch William Shakespeare có một câu danh ngôn: "Đối đãi với người cần hòa khí nhưng không cần quá suồng sã. Hòa khí không đơn giản vì tính khí ôn hòa, điềm đạm mà còn là tinh thần đoàn đội, có thể tạo nên bầu không khí hài hòa". Do đó, hòa khí không phải là bạn cần làm người tốt mà phải có một trái tim đối nhân xử thế, khoan dung và tha thứ. 

Câu chuyện nổi tiếng kể về Tăng Quốc Phiên - tướng lĩnh lỗi lạc thời nhà Thanh tại Trung Quốc như sau: "Tăng quốc Phiên thống lĩnh vạn quân với tôn chỉ "Thành" và "Hòa" nhằm đối đãi với thuộc hạ cấp dưới. Môn sinh của ông đã miêu tả Tăng Quốc Phiên thường ngày trong đợi đợi mọi người để cùng ăn cơm xong lại cùng nhau quây quần chuyện trò. Khi đó Tăng Quốc Phiên sẽ kể những câu chuyện khiến ai nấy cũng đều vui vẻ. 

Năm 1861 - năm Hàm Phong thứ 11, Lý Tú Thành đã lãnh đạo quân đội tấn công vào doanh trại của Tăng Quốc Phiên. Lúc này, Kỳ Môn rơi vào thế hiểm nguy, có kẻ đã thu dọn để chuẩn bị chạy trốn, biết chuyện Tăng Quốc Phiên đã truyền lệnh xuống dưới: "Thế giặc đã vậy, có kẻ muốn quay về, cấp 3 tháng bổng lộc, sự bình có thể quay trở lại doanh trại". 

Khi đối mặt với quân lính đào ngũ, Tăng Quốc Phiên chẳng những không trừng phạt mà khoan dung, tha thứ. Theo đó, đám quân lính nung nấu ý định bỏ trốn sau khi biết chuyện đã hối hận và từ bỏ ý định. 

Có thể thấy, việc dùng hòa khí để đối đãi thì mới có được hòa khí của người khác và tranh cãi đối đầu chỉ khiến cho bạn cũng như đối phương bị tổn thương. Lúc này, không cần phân cao thấp, đúng sai mà có hòa khí thì sẽ chiến thắng. 

Thất bại là ở tính khí

Cổ nhân có câu "Nhân sinh nhất thé, thảo mộc nhất thu" - ý chỉ con người đều có tính khí riêng, gặp chuyện khó sẽ không tránh được hoài nghi. Con người thường sẽ bị kích động mà cuốn theo sự việc nhưng cũng sẽ có người đủ trí thông minh điềm đạm nhìn nhận, khống chế cảm xúc và tính khí của bản thân. Có một câu cổ ngữ như sau: "Lời từ từ nói, tính khí từ từ thành". Trong chúng ta sẽ có rất nhiều người không thể tiết chế được bản thân, kiểm soát bản thân và kiểm soát cảm xúc và phạm sai lầm và càng sai thêm, đến cuối cùng mới thấy được hậu quả phải lãnh. 

Có một câu chuyện ngụ ngôn kể rằng, có một con rắn nọ bò qua cái cưa, không cẩn thận mà cứa vào da bị thương. Con rắn này vô cùng tức giận lập tức quay lại ngoạm cái cưa đó, kết quả là rách miệng. Lúc này, con rắn càng điên tiết hơn, nó nghĩ rằng cái cưa đang khiêu khích và tấn công ó. Thế là nó đã lấy thân cuốn chặt lấy và dùng toàn lực siết chặt cái cưa. Kết quả thì ai cũng có thể đoán được, con rắn đó đến chết cũng không hiểu được, hại chết nó không phải là cái cưa mà nó không biết không chế cảm xúc của bản thân. 

Nhà tâm lý học người Mỹ Festinger có một nhận xét nổi tiếng được mọi người gọi là quy tắc  Festinger: 10% cuộc sống bình thường được hình thành bởi những việc xảy ra đối với bạn, 90% còn lại quyết định bởi thái độ và phản ứng của bạn đối với những sự việc đang xảy ra. 

Nói cách khác, 10% những sự việc đang xảy ra trong đời là bạn không có cách nào thay đổi, 90% còn lại sẽ phụ thuộc vào bạn. Cuộc đời này ai cũng có tính khí riêng, khi gặp chuyện không suôn sẻ sẽ khiến cho bản thân tức giận, nó dường như là bản năng của mỗi người. Tuy nhiên, có những người sẽ điều khiển được cảm xúc của bản thân, kìm nén ngọn lửa đang sôi sục trong người nhưng cũng sẽ có người bị cảm xúc chi phối mà đã phạm phải những sai lầm không đáng có. 

Thành công nằm ở đại khí

Những người thành công sẽ không cố chấp vào những chuyện không cần có liêm sỉ, nịnh bợ và càng không tính toán so đo với thiệt hơn đúng sai. Sử ký có câu chuyện sau, Tần Bản Kỷ có một đoạn viết đại ý kể về Tần Mục Công - một vị tướng tài giỏi, một ngày nọ con tuấn mã mà ông yêu quý đã bị chạy lạc và đám dân đen ở Kỳ Hạ bắt được rồi đem chia cho lão bách tính. Quan sứ đã điều tra ra chân tướng, muốn bắt hết đám dân đen đã ăn con tuấn mã của Tần công lại và xử phạt theo vương pháp. 

Tuy nhiên, Tần Mục công đã ngăn lại "Người quân tử không thể vì một con súc vật mà đắc tội đến lão bách tính". Lúc này ông hạ lệnh: "Ta nghe nói ăn thịt ngựa mà không có rượu sẽ hại đến cơ thể, ngươi hãy mang rượu ngon đến cho họ". 

Sau 3 năm, Tần Mục công thảo phạt Tấn Quốc, vừa bị bại trận lại vừa thương nặng. Trong hoàn cảnh ngàn cân treo sợi tóc thì ở đâu một đội quân như thiên binh thần tướng đã đánh cho quân Tấn tan tác, Tần Mục công cũng vì thế mà chuyển bại thành thắng. 

Đội quân đó chính là đám người năm xưa đã bắt con tuấn mã của ông nhưng không bị trừng phạt, ngược lại còn được tặng rượu ngon. Có thể thấy, Tần Mục công đã trồng phúc báo và để vào lúc thích hợp thu được báo đáp. 

Nhà văn Victor Hugo từng nói rằng: "Rộng lớn nhất thế gian là biển, rộng lớn hơn biển sẽ là bầu trời mà rộng hơn bầu trời chính là lòng người". Một người sở hữu tấm lòng rộng lớn bao nhiêu thì sẽ có bấy nhiêu đại khí, cũng nhờ đó mà sẽ thành bấy nhiêu đại sự. Ý nghĩa thực sự của cuộc đời gói gọn trong từ "khí". 

Đó là, lấy hòa khí đối nhân, dùng nụ cười và tấm lòng vị tha để vén bức màn sương mù, lúc đó tiền đồ ắt sẽ rộng mở. Điều khiển cảm xúc, tính khí, trở thành chủ nhân của nó thì dù có khó khăn cũng sẽ vượt qua. Hãy dùng đại khí để xử thế, có một tấm lòng rộng mở thì vạn sự ắt sẽ bình an.