Thị trường chứng khoán "lặng sóng", kế hoạch tăng vốn của nhiều doanh nghiệp gặp khó

Theo Nhịp sống kinh tế, diễn biến tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường chứng khoán trong hơn 2 năm qua đã tạo điều kiện thuận lợi cho hàng loạt doanh nghiệp muốn tận dụng thời cơ để tăng thêm vốn. Việc dòng tiền ồ ạt chảy vào thị trường cùng với triển vọng phục hồi và tăng trưởng đã khiến nhiều lãnh đạo doanh nghiệp tin rằng mục tiêu tăng vốn sẽ khả thi và dễ thành công hơn so với giai đoạn trước. 

Tuy nhiên, những thăng trầm của thị trường chứng khoán từ đầu năm 2022 đến nay đã khiến mọi thứ trở nên không còn dễ dàng. Trước bối cảnh nhiều cổ phiếu đảo chiều giảm giá, những kế hoạch trở nên khó khăn khi nguồn cung cổ phiếu tăng cao trong khi phía cầu lại không có lực đối ứng. Kết quả, không ít kế hoạch phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ đã phải trì hoãn, thậm chí có doanh nghiệp dù đã quyết tâm phát hành nhưng lượng cổ phiếu được phân phối chỉ chưa tới 1% quy mô đợt chào bán.

Kế hoạch phát hành buộc hoãn lại trong bối cảnh giá cổ phiếu giảm sâu

Cuối tháng 4, Công ty cổ phần Phát triển nhà Bà Rịa – Vũng Tàu (Hodeco, mã chứng khoán: HDC) đã công bố Nghị quyết Hội đồng quản trị về việc tạm hoãn phát hành cổ phiếu riêng lẻ năm 2022. Việc thực hiện sẽ được xem xét vào một thời điểm khác phù hợp hơn, đảm bảo lợi ích của công ty cùng như lợi ích cổ đông.

Trước đó, cổ đông tại ĐHĐCĐ thường niên Hodeco đã thống nhất về kế hoạch chào bán 8,6 triệu cổ phiếu riêng lẻ với giá tối thiểu 100.000 đồng/cổ phiếu. Thời điểm đó, thị giá HDC giao dịch ở ngưỡng 104.000 đồng/cổ phiếu (giá sau điều chỉnh khoảng 83.000 đồng/cp). Tuy nhiên, kể từ đầu tháng 4 đến nay, giá cổ phiếu HDC đã rơi vào nhịp điều chỉnh sâu, mất tới 65% sau 3 tháng giao dịch, thậm chí có thời điểm rơi về vùng đáy giá 29.750 đồng/cổ phiếu (phiên 12/6) trước khi phục hồi nhẹ trong vài phiên trở lại đây.

Mới đây nhất, doanh nghiệp này vừa hoàn tất phát hành hơn 21,6 triệu cổ phiếu để trả cổ tức năm 2021 theo tỷ lệ 25%, vốn điều lệ tăng lên 1.081 tỷ đồng.

Tương tự, ngay đầu tháng 6 vừa qua, Công ty cổ phần Dịch vụ Ô tô Hàng Xanh (Haxaco, mã chứng khoán: HAX) cũng đã công bố Nghị quyết HĐQT về việc tạm hoãn phương án chào bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. Lý do là bởi diễn biến của thị trường không tốt ảnh hưởng đến lợi ích của công ty và lợi ích cổ đông. Đồng thời, doanh nghiệp cũng rút hồ sơ chào bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu đã nộp Ủy ban chứng khoán Nhà nước và sẽ nộp lại vào thời điểm khác phù hợp.

Giống như Hodeco, Haxaco cũng có kế hoạch phát hành 49,5 triệu cổ phiếu, tỷ lệ 1:1 với giá 12.000 đồng/cp trong năm nay. Tuy nhiên, sự lao dốc của cổ phiếu HAX cũng không nằm ngoài xu hướng chung của thị trường. Cụ thể, thị giá kết phiên 30/6 đạt 19.400 đồng/cp, tương ứng mất hơn nửa giá trị từ mức đỉnh 39.500 đồng/cp (phiên 28/3). Thậm chí cơ thời điểm trong tháng 6, thị giá cổ phiếu HAX đã về vùng đáy giá hơn 1 năm, cụ thể trong phiên 20/6 với giá đóng cửa 17.100 đồng/cp.

Thậm chí là hủy phát hành

Trong bối cảnh thị giá lao dốc mạnh khi hàng loạt lãnh đạo rơi vào vòng lao lý, Louis Capital (mã chứng khoán: TGG) đã phải công bố hủy phương án phát hành cổ phiếu riêng lẻ được thông qua từ kỳ họp ĐHĐCĐ bất thường diễn ra vào cuối tháng 11/2021.

Cụ thể, phương án bị hủy là kế hoạch phát hành riêng lẻ gần 41 triệu cổ phiếu với giá 20.000 đồng/cp cho Công ty cổ phần Louis Holdings. Theo đó, nguồn tiền thu về sẽ sử dụng để phát triển dự án Ao Giời Suối Tiên, góp vốn vào Công ty TNHH Angimex Furious và Sametel (mã chứng khoán: SMT).

Theo ông Ngô Thục Vũ, Tổng giám đốc TGG lý giải, thời điểm đưa ra kế hoạch phát hành riêng lẻ thị trường chứng khoán vẫn giao dịch sôi động, nhưng đến nay đã có sự thay đổi. Ngoài ra, mục đích sử dụng vốn cũng như biến động giá cổ phiếu không còn phù hợp với phương án mà ban lãnh đạo xây dựng trước đó.

Xét về cổ phiếu TGG, không thể không kể đến mức tăng "như Thánh Gióng" của mã chứng khoán này cùng loạt cổ phiếu liên quan đến hệ sinh thái Louis. Trong nửa cuối năm 2021, chuỗi tăng kịch trần hàng chục phiên liên tiếp đã đẩy thị giá nhóm này tăng hàng chục lần sau ít tháng. TGG từng lập đỉnh 75.000 đồng/cp tuy nhiên sau đó đã lao dốc mạnh. Đến cuối tháng 4, cổ đông TGG tiếp tục "đỏ mắt" nhìn giá cổ phiếu "bay hơi" sau khi lãnh đạo doanh nghiệp bị bắt vì hành vi thao túng thị trường chứng khoán. Mới đây nhất, kết phiên 1/7, thị giá TGG chỉ còn 6.330 đồng/cp, tương ứng mất tới 92% giá trị từ mức đỉnh cuối năm trước.

Sau khi hủy phương án cũ, Louis Capital đã đưa ra phương án chào bán hơn 27 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu và hơn 27 triệu cổ phiếu riêng lẻ, tăng vốn lên gấp 3 lần, đạt 819 tỷ đồng. Theo phương án này, giá bán mới sẽ là 12.500 đồng, số vốn 691 tỷ đồng được dùng cho việc thâu tóm Louis Mega Mall và Sợi Việt Phú.

Những đợt chào bán "ế khách" với lượng chào bán thành công chưa tới... 1% tổng phát hành

Điển hình là Hoa Sen Group (HSG) dự kiến phát hành gần 5 triệu cổ phiếu ESOP với giá ưu đãi 10.000 đồng/cổ phiếu cho người lao động. Tuy nhiên, kết thúc thời gian đăng ký vào ngày 30/6, Công ty mới chỉ nhận được hơn 2,9 triệu cổ phiếu ESOP được đăng ký, chiếm 59,4% tổng lượng dự kiến chào bán. Số còn lại hơn 2 triệu cổ phiếu không thể chào bán, chiếm 40,6% tổng lượng cổ phiếu ESOP phát hành.

Trước đó, để thu hút người lao động tham gia, Hoa Sen đã kéo dài thời gian nộp tiền thêm 10 ngày. Dù vậy, công ty vẫn "ế" hơn 2 triệu cổ phiếu ESOP phát hành thấp hơn 41% giá thị trường.

Dự kiến, Hoa Sen sẽ tiếp tục chào bán lượng cổ phiếu còn lại cho những người lao động khác, thời gian chậm nhất đến ngày 4/7/2022.Với số cổ phiếu còn lại, nếu người lao động không đăng ký mua hoặc nộp tiền, Công ty sẽ hủy.

Cổ phiếu HSG liên tục lao dốc từ đầu năm tới nay. Tính từ đỉnh hồi đầu tháng 3, cổ phiếu HSG đã giảm 60% về 16.900 đồng/cổ phiếu và thuộc nhóm cổ phiếu giảm mạnh nhất sàn HoSE trong cùng thời gian.

Trong hoàn cảnh tương tự, một công ty chứng khoán là Chứng khoán Trí Việt (mã chứng khoán: TVB). Cụ thể, trong tháng 4 công ty này đã tiến hành chào bán 112 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu với giá 15.000 đồng. Tuy nhiên, trong báo cáo kết quả đợt chào bán mới công bố, công ty này chỉ đạt tỷ lệ thành công 0,07%, tương ứng chỉ gần 82.000 cổ phiếu được đăng ký mua, số tiền ròng Trí Việt thu được từ đợt phát hành này chỉ hơn 1 tỷ đồng.

Trước đó, ngày 4/5, Trí Việt đã quyết định gia hạn thời gian cho cổ đông đăng ký mua cổ phiếu và nộp tiền vào ngày 6/7 thay vì 2/6 như kế hoạch trước đó, đồng thời mở rộng thời gian phân phối cổ phiếu đến hết ngày 17/7 thay vì 18/6. Tuy nhiên, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã có công văn từ chối đề nghị gia hạn thời gian phân phối cổ phiếu của Chứng khoán Trí Việt.

Bên cạnh đó, sau biến cố ông Đỗ Đức Nam - Cựu Tổng Giám đốc Công ty cùng nhân viên bị bắt vì liên quan đến vụ thao túng thị trường chứng khoán họ cổ phiếu Louis, giá cổ phiếu TVB theo đó đã ghi nhận giảm mạnh, xuống mức 7.020 đồng/cp (phiên 1/7) sau đợt lao dốc dài, giảm gần 75% so với giá đỉnh lập ngày 18/11/2021.

Tăng vốn không còn là đòn bẩy cho giá cổ phiếu

Nhìn lại năm 2021, những đợt phát hành tăng vốn của doanh nghiệp thường kéo theo nhịp sóng tăng mạnh của giá cổ phiếu. Tuy nhiên, hiện tượng này trong năm 2022 đã không còn tiếp diễn. Điển hình như trường hợp của mã chứng khoán VND của Công ty chứng khoán VNDIRECT. 

Cụ thể, cổ phiếu VND từng ghi nhận nhịp tăng mạnh trong năm 2021, đặc biệt sau phương án tăng vốn được công bố. Thị giá băng băng vượt lên những đỉnh cao mới, ức tăng gấp 4,6 lần và trở thành cổ phiếu tăng trưởng tốt nhất ngành chứng khoán trong năm 2021 (chỉ tính các CTCK top 20). Vốn hóa cũng ghi nhận tăng trưởng đáng kể và giúp VNDIRECT trở thành công ty chứng khoán có vốn hóa tỷ đô trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Tuy nhiên, bước sang năm 2022, thị giá VND bắt đầu hạ nhiệt, ngay cả khi công ty thực hiện chia cổ phiếu thưởng và chào bán cổ phiếu giá ưu đãi thì giá vẫn “lặng sóng”. Tính đến nay, giá cổ phiếu VND đã mất gần nửa giá trị kể từ mức đỉnh từng thiết lập vào hồi đầu tháng 4. Điều này cũng khiến công ty này "rớt đài" khỏi nhóm doanh nghiệp tỷ USD vốn hóa trên sàn chứng khoán Việt Nam. Hiện nay, vốn hóa của công ty này chỉ còn hơn 22.000 tỷ đồng.

Có thể thấy, để đảm bảo cho phương án huy động vốn thành công, các doanh nghiệp thường chọn thời điểm thuận lợi như khi thị trường thăng hoa, giao dịch sôi động hay dòng tiền nhà đầu tư dồi dào... Tuy nhiên, diễn biến của thị trường chứng khoán trong những tháng đầu năm không mấy thuận lợi khiến giá cổ phiếu giảm hàng chục phần trăm, thậm chí xuống mức thấp hơn giá chào bán.

Ngoài ra, bối cảnh thanh khoản giảm sút khi tâm lý nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn cũng là một trở ngại lớn đối với hoạt động huy động vốn của doanh nghiệp. Tính trong tháng 6, thanh khoản thị trường cổ phiếu trên sàn HoSE ghi nhận giao dịch bình quân phiên đạt trên 14.529 tỷ đồng, tương ứng giảm 2,8% so với tháng 05. Còn tính chung trong quý 2/2022, giá trị giao dịch cổ phiếu bình quân đạt hơn 17.113 tỷ đồng; tương ứng giảm tới 20,02% so với cùng kỳ năm 2021.