Thanh khoản èo uột, cổ phiếu chứng khoán liệu có còn hấp dẫn?

Theo Nhịp sống kinh tế, thị trường chứng khoán Việt Nam đang trải qua khoảng thời gian ảm đạm nhất kể từ khi làn sóng nhà đầu tư F0 đổ bộ cách đây 2 năm, cùng với đó là thanh khoản lùi về mức khá thấp. Thống kê cho thấy, giá trị giao dịch bình quân tháng 5 chỉ đạt 13.800 tỷ đồng/ phiên, mức thấp nhất kể từ tháng 2/2021.

Có độ nhạy cao với thị trường, nhóm cổ phiếu chứng khoán không thoát khỏi tình trạng điều chỉnh mạnh khi thanh khoản"mất hút". Hiện, nhóm này đã không còn xuất hiện bóng dáng nào trên sàn với vị trí doanh nghiệp tỷ đô.

Trong bối cảnh thị trường diễn biến xấu, nhóm chứng khoán lại phải chứng kiến đà giảm sâu gấp 2 - 3 lần so với chỉ số chính. So với đầu năm 2022, mức giảm 20-30% xuất hiện ở hàng loạt cổ phiếu. Cụ thể như SSI (-62%), HCM (-57%), VCI (-54%), MBS (-60%), FTS (-46%),... đều đã chiết khấu mạnh đến hơn một nửa thị giá. Ngay cả cái tên "khỏe" nhất nhóm là VND cũng đã "bốc hơi" gần 50% so với thời điểm cách đây 6 tháng.

Hay một số cổ phiếu như HCM, SSI, MBS, VCI đã về gần vùng giá thấp nhất trong gần 1 năm và vẫn không ngừng dò đáy. Những thành quả đáng kể của con sóng chứng khoán trong năm 2021 đang bị bào mòn một cách không thương tiếc. Nếu thị trường vẫn chưa khởi sắc trở lại, việc ngày càng có thêm cổ phiếu chứng khoán phá đáy trong thời gian tới là điều không quá bất ngờ.

Thanh khoản thấp, nhóm công ty chứng khoán đứng trước nhiều bất lợi

Một trong những nguyên nhân khiến cổ phiếu chứng khoán chao đảo trong thời gian qua xuất phát từ sự sụt giảm về mặt thanh khoản so với giai đoạn thăng hoa trước đó. Ngoài ra, thanh khoản thị trường còn trực tiếp gây áp lực lên doanh thu hoạt động môi giới của các công ty chứng khoán. Kéo theo hoạt động cho vay margin cũng bị ảnh hưởng bởi quy mô giao dịch hạn chế.

Bên cạnh đó, mảng tự doanh cũng phụ thuộc nhiều vào sự biến động của thị trường, trong đó thanh khoản là yếu tố quan trọng. Với tất cả những lý do trên, dự báo kết quả kinh doanh của các công ty chứng khoán sẽ khó bùng nổ như những năm trước, khiến cổ phiếu chứng khoán thiếu động lực bứt phá trong ngắn hạn.

Mặt khác, thanh khoản hạn chế khiến các cổ phiếu chứng khoán khó hấp thụ lượng cung lớn do các đợt tăng vốn "ồ ạt" trong thời gian qua. Có thể thấy, những điều này đã tạo ra áp lực đáng kể lên diễn biến giá cổ phiếu.

Dư địa tăng trưởng cao nhờ lượng tài khoản trong dân ở mức thấp

Mặc dù khó khăn trong ngắn hạn nhưng không thể phủ nhận triển vọng dài hạn của ngành chứng khoán nhờ dư địa tăng trưởng số lượng nhà đầu tư tham gia còn nhiều. Kể từ khi làn sóng nhà đầu tư mới đổ bộ vào thị trường chứng khoán sau khi thị trường tạo đáy Covid tháng 3/2020, đến nay số lượng nhà đầu tư trong nước mở mới tài khoản đã không ngừng tăng trưởng mạnh và vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại.

Đưa ra cái nhìn tích cực, Chứng khoán ACB (ACBS) cho rằng, chứng khoán Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng tăng trưởng khi tỷ lệ cá nhân sở hữu tài khoản chứng khoán vẫn ở mức thấp. Tính chung trong 5 tháng đầu năm, nhà đầu tư mở mới hơn 1,38 triệu tài khoản, chiếm gần 5,7% dân số.

Trong tương lai, khi thị trường chứng khoán tiếp tục trở thành kênh đầu tư sinh lời hấp dẫn, dự báo số lượng nhà đầu tư tham gia sẽ không ngừng tăng thêm và giúp giao dịch ngày càng sôi động hơn. Đồng thời, thanh khoản thị trường được kỳ vọng cải thiện từ dòng tiền nội sớm hình thành, bên cạnh đó là sự tham gia mạnh mẽ vào thị trường của khối ngoại trong thời gian tới.

Mặt khác, thời điểm hiện nay các nhà đầu tư F0 dần trưởng thành và có sự hiểu biết hơn, không chỉ đơn thuần nhận sự tư vấn của các môi giới. Do đó, các yếu tố về chất lượng dịch vụ, cơ chế tính phí cạnh tranh sẽ làm cho biên lợi nhuận từ mảng khách hàng cá nhân khó khăn hoan. Trong thời gian tới, hướng đi mới của các công ty chứng khoán là phát triển các sản phẩm đầu tư, mang đến biên lợi nhuận tốt hơn.

Việc chú trọng vào chất lượng dịch vụ sẽ là yếu tố giữ chân khách hàng. Những công ty chứng khoán thiếu chất lượng, ồ ạt theo xu hướng sẽ dần mất đi thị phần, kinh doanh kém hiệu quả.

Câu chuyện nâng hạng và sự trở lại của dòng tiền ngoại

Mặc dù MSCI đã công bố Việt Nam một lần nữa lỡ hẹn với danh sách xem xét để được nâng hạng từ thị trường cận biên (frontier market) sang thị trường mới nổi (emerging market). Nhưng trong báo cáo chỉ số MSCI Frontier Market vào ngày 31/05/2022, Việt Nam vẫn đứng đầu rổ thị trường cận biên với tỷ trọng 28,45%. Theo đó, về dài hạn, nhà đầu tư vẫn có cái nhìn lạc quan về việc nâng hạng thị trường trong một vài năm tới.

Theo TS. Lê Anh Tuấn, Phó Tổng Giám đốc Đầu tư – Kinh tế trưởng Dragon Capital, câu chuyện nâng hạng thị trường là chắc chắn. "Sẽ có đoạn thị trường được định giá PE 20-22 lần (đã từng xảy ra trong quá khứ). Vậy nếu nhìn PE thị trường hiện nay khoảng 12,5 lần, giả sử tình huống 7 năm sau là thời gian lâu nhất thị trường mới được nâng hạng, thì nếu mua ở giai đoạn này, kéo dài trong 7 năm, thì sẽ được trên 20% hiệu suất đầu tư mỗi năm", ông Tuấn nhận định.

Cùng với đó, đội ngũ phân tích của CTCK Everest chủ ra 3 động lực mạnh mẽ thu hút dòng vốn nước ngoài quay trở lại thị trường Việt Nam đến từ (1) Lãi suất thực của Việt Nam hiện ở mức dương do lạm phát được kiểm soát, (2) Nhiều cổ phiếu đang có mức giá rẻ so với định giá, (3) Nền tảng luật pháp được hoàn thiện, gia tăng tính minh bạch đối với nhà đầu tư nước ngoài.

Vì vậy, việc thị trường chứng khoán Việt Nam được nâng hạng sẽ giúp thu hút dòng tiền lớn tham gia thị trường và đây cũng là yếu tố hỗ trợ cho định giá của ngành chứng khoán trong trung và dài hạn.

Định giá cổ phiếu chứng khoán dần hấp dẫn hơn sau nhịp giảm sâu

Thị trường chứng khoán tiếp tục diễn biến không mấy tích cực khiến định giá của các cổ phiếu chứng khoán trở nên hấp dẫn hơn với nhà đầu tư. Song, một vài phiên gần đây, dòng tiền bắt đáy và nhà đầu tư dài hạn đã phần nào quay trở lại, nhóm chứng khoán cũng dần hồi phục.

P/B của hầu hết các CTCK đã xuống dưới 2, thậm chí nhiều cổ phiếu còn dưới 1. Tính đến hết ngày 24/6, các cổ phiếu chứng khoán hút tiền mạnh đều có P/B dưới 2 có thể kể đến như SSI (P/B 1,24), VND (P/B 1,42), SHS (P/B 0,89), VCI (P/B 1,57),... So với thời điểm cuối năm 2021 (P/B 3-4 cuối năm 2021), mức định giá hiện tại đã hấp dẫn hơn nhiều 

Bên cạnh đó, chứng khoán Việt Nam vẫn được đánh giá khả quan trong dài hạn nhờ tình hình vĩ mô ổn định cũng khả năng tăng trưởng lợi nhuận của các doanh nghiệp niêm yết. 

Dragon Capital cho rằng, việc tăng trưởng lợi nhuận của toàn thị trường năm 2022 là khá chắc chắn với mức dự kiến khoảng trên 20%. P/E forward hiện đã về mức giá khá rẻ với 11,x lần ở vùng chỉ số 1.200 điểm.

Tương tự, ông Petri Deryng – nhà sáng lập quỹ PYN Elite Fund cũng cho rằng, đợt suy giảm này đã khiến định giá thị trường chứng khoán Việt Nam trở nên không hợp lý, khi mức P/E dự phóng của chỉ số VN-Index năm 2022 chỉ ở mức 10,9%dù tăng trưởng lợi nhuận quý đầu năm của các doanh nghiệp lên tới 31% và cả năm được dự báo lên tới 19 – 29% trong kịch bản thận trọng.

"Không thể bỏ qua diễn biến chứng khoán toàn cầu khi đánh giá về chu kỳ tăng giá của chứng khoán Việt Nam. Tuy nhiên, trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang ổn định, mức định giá cổ phiếu này là cực rẻ", ông Petri Deryng đánh giá.