Sự thật đằng sau việc Facebook, Google nghe lén để thực hiện quảng cáo

Theo Zingnews, nhiều người dùng nghĩ rằng các ứng dụng trên di động, nhất là Facebook và Google bí mật nghe lén mình để lấy thông tin quảng cáo. Tuy nhiên, việc các thông tin quảng cáo điện tử có đúng nội dung, trao đổi của người dùng không hiếm. Việc nghi ngờ các nhà quảng cáo nghe lén mình là có cơ sở, nhưng những giả thuyết như “chắc chắn ứng dụng điện thoại đã nghe lén vì bài quảng cáo có đúng thông tin mà tôi đã nói với bạn mình” là không thực tế. 

Điện thoại thông minh không nghe lén

Không ít nghi ngờ, cáo buộc việc này nhưng chưa có bằng chứng nào rõ ràng chứng minh việc các mạng xã hội thông qua smartphone để nghe lén người dùng cho mục đích quảng cáo. How to Geek đã khẳng định việc thiết bị di động không bị khai thác nhằm ghi lại những cuộc trò chuyện cá nhân và truyền đến máy chủ từ xa. 

Có vẻ nghe rất khó tin trước mức độ chính xác mà nội dung quảng cáo đề cập cho người dùng. Về mặt kỹ thuật, hiện các trợ lý ảo như Alexa, Google Assistant có thể ghi lại đoạn âm thanh khi có khẩu lệnh của chủ sở hữu. Một số nội dung được tải lên máy chủ cho việc tinh chỉnh mức độ chính xác của máy học. Vì thế, một phần những gì người dùng trao đổi với nhau có thể được một ai đó đang nghe. 

Tuy nhiên, những đoạn âm thanh này không phải lý do để những quảng cáo xuất hiện. Các nhà quảng cáo sẽ lấy thông tin, giám sát người dùng bằng nhiều phương pháp có vẻ “đáng sợ” hơn. 

So với nguy cơ bị nghe lén, thì việc các công ty công nghệ dễ dàng phán đoán nhu cầu người dùng sẽ gây ra nhiều vấn đề hơn. Họ không cần dùng tới các đoạn ghi âm bí mật mà có thể phán đoán gần như chính xác những gì người dùng nói và nghe. 

Nhà quảng cáo nắm bắt xu hướng thịnh hành, đối chiếu chúng với thông tin cơ bản của người dùng mà công ty đang có như vị trí, nhân khẩu học, lịch sử tìm kiếm, thói quen mua sắm… Từ các dữ liệu này, Facebook hay Google… có thể đánh giá khách hàng đang quan tâm tới điều gì. 

Một ví dụ như sau, có hai người gặp nhau tại quán cà phê, người số 1 trước đó đã tham khảo một món đồ trên Amazon. Tại cuộc trò chuyện, họ tình cờ nhắc tới món đồ đó. Người số 2 tuy không quan tâm tới nó, nhưng khi mở trình duyệt thì thấy được bài đăng quảng cáo đề xuất về món đồ này.

Khi gặp trường hợp như vậy, thông thường người dùng sẽ đổ lỗi cho chiếc điện thoại đã nghe lén mình. Nhưng thực tế, Google đang dùng tới vài điểm dữ liệu cơ bản và ghép chúng với nhau. Họ đã có lịch sử trình duyệt web, vị trí và thông tin nhân khẩu học của hai người bạn trên. Vì thế không cần phải có đoạn hội thoại mà vẫn biết được việc những người này có mối quan hệ với nhau. 

Qua đó thấy rằng, thông tin món đồ được đề cập trong cuộc trò chuyện xuất hiện trên quảng cáo chỉ là một tình huống trùng hợp ngẫu nhiên. 

Các nhà quảng cáo đang thực hiện các phương pháp có độ chính xác cao và tối ưu hơn việc nghe lén người dùng. Về mặt kỹ thuật, phần mềm trên điện thoại có thể ghi âm sau đó tải lên đám mây cho nhiều mục đích. Nhưng mọi tác vụ này có thể tạo áp lực lên phần cứng thiết bị. Nó có thể khiến thiết bị di động nóng lên, cạn pin, tiêu tốn dữ liệu và gây ảnh hưởng tới các ứng dụng khác. Do đó, chỉ những phần mềm gián điệp mới dùng cách này.

Về mặt dung lượng, bản ghi âm đủ điều kiện để phân tích giọng nói nặng hơn dữ liệu trình duyệt web hay vị trí người dùng. Facebook, Google phải dùng tới các hệ thống mạnh gấp nhiều lần để lưu trữ và xử lý thông tin thu thập từ hàng tỷ thiết bị di động cùng lúc. 

Mặt khác, không phải bất kỳ dữ liệu “nghe lén” nào cũng có ích. Có thể các nhà quảng cáo từ lâu đã nắm được nội dung trao đổi của người dùng từ phương pháp phân tích trên. Đôi khi những thông tin trong cuộc trò chuyện không hữu ích cho mục đích kiếm tiền của các công ty internet. Ngược lại, thông tin về vị trí gần đây, lịch sử trình duyệt web sẽ thể hiện rõ nhất nhu cầu người dùng. 

Làm thế nào để ngăn chặn quảng cáo không mong muốn?

Theo How to Geek, việc tắt quyền truy cập micro trên thiết bị di động không thực sự đem lại hiệu quả về quyền riêng tư như những gì người dùng kỳ vọng. Thực tế, gần như không thể bảo vệ hoàn toàn trước việc người dùng bị theo dõi khi sử dụng các thiết bị di động thông minh. 

Smartphone cũng giống một miếng bọt biển, nó sẽ hấp thụ mọi dữ liệu và cung cấp cho các ứng dụng. Người dùng chỉ có thể giảm bớt lượng thông tin bị thu thập, chia sẻ bằng việc điều chỉnh quyền riêng tư trên Google. Ngoài ra, sử dụng thêm các công cụ khác, thay cho bộ ứng dụng phổ biến cũng là một phương pháp hạn chế bị chiếm đoạt dữ liệu cá nhân. 

Việc sử dụng VPN, chế độ ẩn danh trên trình duyệt web cũng sẽ khiến các nhà quảng cáo khó khăn hơn khi thu thập thông tin người dùng. Tính năng hạn chế theo dõi và thu thập thông tin của iOS có thể là lựa chọn tốt. 

Tuy nhiên, mọi biện pháp cũng chỉ để giảm thiểu, không thể chấm dứt việc bị theo dõi. Chính từng hoạt động của người dùng đều để lại dấu vết điện tử giúp các công ty internet thấy được. Ngay tới việc tắt GPS cũng không quá hiệu quả như tưởng tượng, những điểm dữ liệu khác như Wifi, Bluetooth xung quanh cũng tạo ra trạm trung chuyển cho việc theo dõi vị trí.

Kết luận là, vấn đề nghe lén phục vụ quảng cáo của các ứng dụng không hề đáng ngại. Nếu người dùng không muốn thấy các quảng cáo thì có thể hạn chế bằng cách giảm thiểu việc sử dụng hay không mang theo smartphone.