Quý 3/2022 của các ông lớn xăng dầu: Trong cái rủi có cái may?

Trong bối cảnh giá xăng dầu giảm mạnh trong thời gian gần đây, các ông lớn trong ngành cũng có một quý kinh doanh ảm đạm. Điển hình như Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PV OIL) vừa báo cáo chỉ số quý 3 năm nay lỗ nặng. Cụ thể, doanh thu thuần của PV OIL là 25.962 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm trước đã cao gấp 2 lần. Tuy nhiên, giá bán lẻ xăng dầu trong kỳ liên tục đi xuống đã khiến lãi gộp của công ty giảm sâu. Kết quả, PV OIL lỗ sau thuế 373,4 tỷ đồng trong khi cùng kỳ năm trước lãi gần 57 tỷ đồng. 

Sau khi lũy kế 9 tháng đầu năm, OIL ghi nhận mức doanh thu thuần 79.617 tỷ đồng, gấp 2,1 lần so với cùng kỳ và lãi sau thuế hơn 431 tỷ đồng. Phía công ty giải trình và cho biết, giá xăng dầu thế giới liên tục tăng trong 6 tháng đầu năm. Tuy nhiên từ cuối tháng 6 cho đến cuối tháng 9, giá thế giới đảo chiều liên tục đã ảnh hưởng đến việc sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 

Cuối quý 3/2022, hàng tồn kho của OIL là 3.603 tỷ đồng, so với cuối quý 2 đã giảm 35% nhưng vẫn tăng 34% so với thời điểm đầu năm. Đồng thời, doanh nghiệp cũng đã trích lập dự phòng 150 tỷ đồng giảm giá hàng tồn kho, so với cuối quý 2 đã tăng 133 tỷ đồng. Được biết, OIL là doanh nghiệp xăng dầu thuộc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, chỉ đứng sau Tập đoàn xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) trong hệ thống phân phối. Tính đến hết quý 3 năm nay, tổng số cửa hàng xăng dầu của OIL là 648 cửa hàng trong toàn hệ thống cùng với hơn 3.000 cửa hàng đại lý.

Tương tự, quý 3 cũng là một quý thua lỗ về mảng xăng dầu của Petrolimex (PLX) bất chấp các chỉ số chung tăng mạnh nhờ hoạt động khác. Doanh thu thuần của PLX trong quý 3 là gần 73.700 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm trước đã tăng 113%. Sau khi khấu trừ chi phí, lãi ròng trong quý của PLX là 99 tỷ đồng, so với mức nền thấp của năm 2021 đã tăng 30%. 

Doanh nghiệp cho biết, lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh xăng dầu trong quý 3 bị lỗ do giá xăng dầu thế giới diễn biến bất thường theo xu hướng giảm; cộng thêm chi phí khâu tạo nguồn, khâu lưu thông thực tế cao hơn so với chi phí định mức dựa vào quy định được tính trong giá cơ sở. Tuy nhiên, lợi nhuận từ hoạt động lĩnh vực khác lại tăng lên nhờ một số công ty con trong lĩnh vực nhiên liệu bay, vận tải… đã hoạt động ổn định trở lại sau dịch. 

Sau khi lũy kế 9 tháng đầu năm, PLX có doanh thu thuần 225.700 tỷ đồng, so với cùng kỳ đã tăng 88% trong khi lãi ròng là 312 tỷ đồng, giảm mạnh 86%. Tính tại thời điểm cuối tháng 9, hàng tồn kho của tập đoàn tăng 12% so với đầu năm và đạt 14.692 tỷ đồng. PLX đã trích lập khoản dự phòng 432 tỷ đồng, trong khi đầu năm là 224 tỷ đồng.

Quý 3 năm nay, doanh thu của Tổng Công ty Thương mại Xuất nhập khẩu Thanh Lễ (TLP) là 7.631 tỷ đồng, gấp 4,5 lần cùng kỳ nhưng do giá vốn tăng cao, doanh nghiệp đã ghi nhận lỗ gộp gần 25 tỷ đồng trong khi cùng kỳ lãi gộp gần 49 tỷ đồng. Sau khi khấu trừ các loại chi phí, TLP lỗ sau thuế gần 169 tỷ đồng. Lũy kế 9 tháng đầu năm, doanh nghiệp lỗ 70 tỷ đồng trong khi cùng kỳ lãi 51 tỷ đồng.

Theo Thalexim, giá thế giới trong quý 3 liên tục đảo chiều giảm, Nhà nước liên tục điều chỉnh giảm giá bán lẻ các mặt hàng xăng dầu khiến kết quả kinh doanh thua lỗ. Ngược lại, nguồn hàng khan hiếm, chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam và từ nhà máy lọc dầu về cảng tăng cao; cộng thêm chi phí lãi vay và tỷ giá ngoại tệ cũng đang lao dốc. 

Vẫn tồn tại những cơ hội

Kết quả sơ bộ của Tổng cục Hải quan cho thấy, trong quý 3/2022 lượng nhập khẩu xăng cùng với dầu diesel đã ghi nhận mức giảm lần lượt là 40% và 35% so với quý 2; chỉ 19 trong tổng số 33 đầu mối tiến hành nhập khẩu xăng dầu. Thực trạng này có thể là do thắt chặt tín dụng, giá dầu thế giới biến động mạnh, chi phí vận hành và phụ phí nhập khẩu tăng… Vì thế, các đầu mối bị ảnh hưởng đáng kể đến biên lợi nhuận và sức khỏe tài chính, buộc phải giảm hàng tồn kho, giảm giá chiết khấu cho các cửa hàng bán lẻ, một số cửa hàng xăng dầu tư nhân tại một số tỉnh phía Nam phải tạm đóng cửa.

Để giải quyết vấn đề này, Chính phủ đã tăng mức phí premium trong cơ cấu giá bán lẻ xăng dầu lên mức 350 đồng/lít đối với xăng cùng với 40 đồng/lít đối với dầu diesel. Trong khi đó, chi phí vận chuyển tiêu chuẩn từ các nhà máy lọc dầu được điều chỉnh tăng 40-70 đồng để điều chỉnh giá bán lẻ theo hướng tương quan chặt chẽ hơn đối với giá thị trường cũng như chi phí kinh doanh thực tế.

Đáng chú ý, SSI Research cũng đánh giá mức độ ảnh hưởng của kết quả kinh doanh đến cổ phiếu niêm yết và cho biết, trong thời gian gần đây, những diễn biến bất ổn trên thị trường có thể gây áp lực lợi nhuận lên các ông lớn xăng dầu như PLX và OIL, nhưng đây cũng là cơ hội để các công ty vốn đang dẫn đầu thị trường có thể nâng cao vị thế trong dài hạn.

Bộ Công Thương cho biết, lượng tồn kho ở một số nhà cung cấp chính như PLX, OIL, TLP vẫn đang được duy trì ở mức an toàn để có thể đáp ứng nhu cầu trong nước. Việc tăng phí premium cùng với chi phí vận chuyển trong việc cơ cấu giá bán lẻ xăng dầu trong thời gian tới có thể giúp lợi nhuận của các nhà phân phối xăng dầu tăng trưởng trong quý 4/2022. Giá dầu thế giới gần đây đang hồi phục cũng là yếu tố giúp các doanh nghiệp hưởng lợi về hàng tồn kho.