Ông Vũ Đức Giang - Chủ tịch Hiệp hội Dệt may chỉ ra 3 nguyên nhân khiến doanh nghiệp Việt vẫn mãi phải sản xuất trên thương hiệu người khác

Ngành dệt may Việt Nam là một trong những ngành trọng điểm về lợi thế về vùng nguyên liệu và nhân công, sau hơn 20 năm liên tục phát triển với tỷ lệ tăng trưởng bình quân mỗi năm là 15%. Kim ngạch xuất khẩu ngành hiện tại đang đóng góp 10 - 15% GDP hàng năm. Việt Nam cũng là một trong 5 nhà xuất khẩu dệt may hàng đầu thế giới với thị phần từ 4 - 5%. 

Mong đợi lớn của doanh nghiệp trước thách thức phân bổ lao động hậu COVID-19 là tự động hóa về đóng gói

Trong 6 tháng đầu năm 2022, tổng kim ngạch xuất khẩu dệt may của Việt Nam đạt mức 18,65 tỷ USD, so với cùng kỳ tăng 21,6%. Đây chính là con số tương đối ấn tượng trong bối cảnh toàn ngành đang hồi phục hậu COVID-19, chưa kể thị trường hiện khá biến động trước các sự kiện tăng giá cả hàng hóa, xung đột Nga - Ukraine,... 

Mặc dù vậy, vẫn còn rất nhiều thách thức cho toàn ngành nói chung và doanh nghiệp nói riêng, trong khi trong sân chơi ấy Việt Nam vẫn còn là quốc gia gia công cho các thương hiệu ngoại và chưa khai phá được tiềm lực vốn có. Chủ tịch Hiệp hội Dệt May Việt Nam (Vitas) - ông Vũ Đức Giang chia sẻ tại Sự kiện quốc tế SaigonTex & SaigonFabric 2022 như sau: "Tỷ trọng ngành dệt may Việt Nam trên thế giới còn nhỏ, còn manh mún so với thế mạnh, tiềm lực của chúng ta".

Được biết, trong những năm qua SaigonTex & SaigonFabric là triển lãm ngành dệt/may, vải và phụ liệu tại Việt Nam. Quy mô năm 2022 đạt diện tích gian hàng gần 10.000m2 với hơn 278 đơn vị triển lãm đến từ 16 quốc gia như Trung Quốc, Đức, Ý, Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Đài Loan, Anh, Mỹ,... 

Ông Giang cho hay: "Trong năm 2022, triển lãm diễn ra và thẳng thắn trao đổi vấn đề lớn chính là cần tạo ra sự khác biệt trong tầm nhìn giải pháp của ngành. Khi mà, sau thời gian 2 năm chịu ảnh hưởng của dịch bệnh, không chỉ ngành dệt may mà cả ngành công nghiệp máy móc thiết bị cho ngành dệt may đang trở thành vấn đề cần thiết. Trong đó, tự động hóa về đóng gói, tinh gọn sản xuất đang là mong đợi của ngành công nghiệp trước thách thức phân bổ lao động hậu COVID-19". 

Áp lực về các sản phẩm tái chế đang rất cấp thiết, có nhiều khách hàng đòi hỏi chúng ta phải làm được điều đó

Song song với triển lãm, ông Giang cũng đã từng có những trao đổi và kiến nghị về quản trị số thông qua nền tảng công nghệ. Bởi vì trong bối cảnh chiến dịch Zero COVID của Trung Quốc và việc quản trị hoạt động là rất cần thiết khi nhiều nước cùng mong muốn có thể chuyển dịch được dòng vốn, các công nghệ của họ sang thị trường Việt Nam. Chính sự dịch chuyển này cũng đã mở ra thị trường mới trong ngành công nghiệp phụ liệu và ngành thời trang toàn cầu. Trong đó, Chủ tịch Vitas đặc biệt nhấn mạnh áp lực đơn hàng hiện nay đang có sự thay đổi. Cụ thể là áp lực về các sản phẩm tái chế, nhiều khách hàng đòi hỏi chúng ta phải làm được điều đó. Chính vì thế, doanh nghiệp dệt may cần xác định được tầm quan trọng của việc áp dụng công nghệ từ sản xuất và từ đó đáp ứng được yêu cầu của đối tác, đặc biệt là nhóm khách hàng lớn từ các nước như Châu Âu. 

Và để cho doanh nghiệp thấy được tầm quan trọng của yêu cầu này mà đầu tư phát triển, cũng theo lời ông Giang, có ba vấn đề lớn đòi hỏi Chính phủ cũng như các cơ quan địa phương cần hỗ trợ, chi tiết: 

Đầu tiên là cơ chế chính sách: Lúc này cần khuyến khích doanh nghiệp phát triển các sản phẩm mang chất xám cao ví dụ như FOB. Song song với đó là chính sách liên quan đến thuế nhập khẩu cũng cần được cân nhắc bỏ sớm. Ông Giang bộc bạch: "Bởi, dù 1 đồng giảm phí cũng đã là rất tích cực cho doanh nghiệp, 1 đồng thu dịch vụ giảm đi tôi tin chắc vẫn tạo được động lực tăng trưởng lớn cho các đơn vị sản xuất". 

Thứ hai chính là cơ chế về tài chính: Trọng tâm ở đây chính là đầu tư vào năng lượng tái tạo và giảm dùng nguồn lớn. Lý do vì sao?  Bởi vì các nhãn hàng đòi hỏi chúng ta phải tuân thủ việc doanh nghiệp sản xuất đảm bảo được chuẩn mực xanh hóa. 

Chính vì thế, Việt Nam cần có cơ chế khuyến khích các bên đầu tư vào quy trình sản xuất. Trong đó cần hạn chế tối đa việc dùng than đá, dầu để đốt mà sẽ thay thế bằng nồi hơi điện. Và riêng với nồi hơi điện thì sẽ dùng năng lượng mặt trời song song sẽ mang lại hiệu quả. 

Cuối cùng chính là khuyến khích phát triển các trung tâm nghiên cứu: Đáng chú ý là TP. Hồ Chí Minh nên khuyến khích các nhà sản xuất, nhà thiết kế có các trung tâm phát triển mẫu, biểu diễn thời trang,... để làm sai chúng ta làm chủ được mẫu mã, làm chủ được nhãn hàng của chúng ta, không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà cả trên thị trường xuất khẩu. 

Mặt hàng thời trang của các nhà thiết kế trẻ Việt được đưa lên thương mại điện tử tương đối tốt

Ở chiều hướng khác, trong xu thế thương mại điện tử là tất yếu, ông Giang cũng nhấn mạnh Việt Nam không thể làm khác được. Ở thời điểm hiện tại, chúng ta đang bán hàng theo cách truyền thống tại các cửa hàng và trung tâm thương mại,... nhưng với TMĐT thì chỉ có các doanh nghiệp nào sở hữu được nền tảng và nguồn lực bán hàng tốt mới có thể cạnh tranh. Chính vì thế, các bên phải hợp tác để làm sao cho doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư vào lĩnh vực này mới có thể nhanh chóng chiếm lĩnh được thị trường. Cũng theo lời ông Giang, hiện nay mặt hàng được bán trên các sàn chủ yếu là đồ trẻ em, đồ mặc nhà, sơ mi nam nữ và đồ thun, jeans,... Đáng khen hơn chính là những mặt hàng thời trang có sự khác biệt lớn của các nhà thiết kế trẻ Việt Nam với tư duy sáng tạo cũng đưa lên thương mại điện tử tương đối tốt trong thời gian qua. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất để Việt Nam có được chỗ đứng trên thế giới, nghĩa là việc đưa sản phẩm dệt may mang thương hiệu Việt Nam vào thị trường thế giới cả kênh truyền thống và kênh thương mại điện tử vẫn bị tắc do 3 nguyên nhân sau: 

Đầu tiên là chúng ta chưa có quy mô lớn, còn manh mún và nhỏ lẻ; 

Thứ hai chính là chúng ta chưa chủ động thâm nhập các thị trường lớn như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản, Trung Quốc. Hiện tại, có một số thương hiệu Việt Nam như Viettien đã xuất khẩu qua Myanmar nhưng qua các nước lớn như Châu Âu, Mỹ thì chưa thể làm được. Lý do là vì công tác quảng bá chưa được đầu tư và thực thi mạnh mẽ và chúng ta cũng chưa thể nào hiểu hết được gu ăn mặc của người dân sở tại. 

Cuối cũng chính là khó khăn liên quan đến nguồn lực, đáng chú ý là nguồn lực trong công tác quản trị số, quản trị mạng cùng kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử.

Và với những tồn đọng này, chủ tịch Vitas thẳng thắn kiến nghị 2 giải pháp cần quan tâm. Đầu tiên chính là xu thế thương mại điện tử cùng với xu thế chuyển dịch từ dệt may từ các nước Việt Nam chính là xu thế chuyển dịch dệt may từ các nước đến Việt Nam là xu hướng tất yếu và chúng ta cũng cần tuân thủ luật chơi toàn cầu. Không chỉ đáp ứng được các yêu cầu về tiêu chí đề ra mà các doanh nghiệp cũng cần hiểu được văn hóa và gu thẩm mỹ của các nước chúng ta muốn thâm nhập vào. Hơn thế, vấn đề thứ hai chính là các doanh nghiệp cũng cần chủ động xây dựng nền tảng chuỗi cung ứng nguyên phụ liệu.