Những điều cần lưu ý về chỉ số VNIndex

VNIndex là gì?

VNIndex là một chỉ số thị trường thể hiện sự thay đổi, biến động về giá của các cổ phiếu đang được niêm yết và  giao dịch trên sàn HoSE tại Sở giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh. Chỉ số VNIndex sẽ giúp cho nhà đầu tư biết được quy mô của từng loại cổ phiếu trên thị trường cũng như giá trị các cổ phiếu tại thời điểm hiện tại được xác định so với mức giá cơ sở được tính theo ngày 28/07/2000.

Chỉ số này được tính toán và tổng hợp theo chiều hướng biến động của giá cổ phiếu diễn ra trong từng ngày cũng như mọi mã được niêm yết trên sàn HoSE. Thông thường, các nhà đầu tư, chuyên gia sẽ sử dụng chỉ số VNIndex để phân tích, đánh giá và dự đoán sự biến động thị trường trong khoảng thời gian ngắn hoặc dài hạn và cho ra kết quả khá chính xác để hỗ trợ nhà đầu tư đưa ra những quyết định trong quá trình đầu tư. Ví dụ: Hôm nay ngày 10/05/2023 kết thúc phiên giao dịch VNIndex đạt 1610 điểm, điều này đồng nghĩa với việc tính đến hôm nay thì tổng giá trị thị trường của tất cả các cổ phiếu niêm yết trên sàn HoSE đạt gấp 16.1000 giá trị so với ngày cơ sở.

Lịch sử VNIndex

Nhắc đến chỉ số VNIndex sẽ gắn liền với sự ra đời của thị trường chứng khoán Việt Nam. Theo đó, vào năm 1996 đã có quyết định về việc thành lập thị trường chứng khoán nhưng phải đến năm 1998 thì thị trường mới chính thức ra mắt và đi vào hoạt động. Vào ngày 28/07/2000, sở giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh chuyên quản lý về sàn HoSE đã chính thức lên sóng và tổ chức phiên giao dịch đầu tiên trên thị trường. Do đó, đây được xem là dấu mốc quan trọng đánh dấu sự ra đời chính thức của thị trường chứng khoán ở nước ta.

Tại thời điểm sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh ra đời mới chỉ có hai mã cổ phiếu đang lưu hành là REE – của công ty cổ phần Cơ Điện Lạnh và SAM – của công ty cổ phần SAM Holding được niêm yết trên sàn. Đến năm 2005, sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội cũng bắt đầu ra mắt thị trường và đi vào hoạt động chuyên phù hợp với các doanh nghiệp có quy mô vừa, nhỏ tham gia niêm yết.

Trong suốt quá trình hình thành và phát triển, chỉ số VNIndex cũng liên tục biến đổi để tương ứng với sự phát triển và tăng trưởng của thị trường trong nước, đáp ứng lại kì vọng của các nhà đầu tư. 

Công thức tính chỉ số VNIndex

Chỉ số VNIndex = (Tổng giá trị thị trường thời điểm hiện tại/ Tổng giá trị thị trường thời điểm gốc)*100

Trong đó:

P1i: Là giá trị thị trường hiện hành của cổ phiếu i

Q1i: Số lượng cổ phiếu i đang được niêm yết ở thời điểm hiện tại

P0i: Giá trị thị trường vào ngày cơ sở 28/07/2000 của cổ phiếu i

Q0i: Số lượng cổ phiếu i được niêm yết vào ngày cơ sở

i= 1, 2, 3, 4,…n

Ý nghĩa của chỉ số VN-Index

Chỉ số VNIndex được thống kê hàng ngày và được nhà đầu tư theo dõi sát sao bởi ý nghĩa quan trọng của chỉ số này trên thị trường chứng khoán như sau: 

1. Cho thấy hiệu suất của thị trường chứng khoán

Hiệu suất của thị trường chứng khoán là tỉ lệ giá trị vốn hóa ở thời điểm hiện tại so với ngày cơ sở đã được quy định. Dựa vào chỉ số VNIndex mà nhà đầu tư có thể nhận định thị trường đang tích cực hay bất ổn từ đó có những phương pháp đầu tư ổn định. 

2. Thể hiện tâm lý của nhà đầu tư

Chỉ số VN-Index thể hiện biến động giá của các mã cổ phiếu giao dịch trên sàn HoSE, trong khi giá cổ phiếu sẽ chịu sự tác động của quy luật cung cầu, vì thế, chỉ số VNIndex phản ánh rất rõ tâm lý và thái độ của nhà đầu tư trong từng thời điểm cụ thể. 

Ví dụ: Cuối tháng 6/2021, VN-Index đạt mức cao nhất trong lịch sử với 1400 điểm. Thông qua đó, đã cho thấy tâm lý lạc quan của nhà đầu tư và dựa vào chỉ số này chắc chắn họ sẽ tiếp tục rót vốn để đầu tư vào việc mua cổ phiếu. Tại thời điểm đó, trên thị trường cũng xuất hiện nhiều nhà đầu tư F0 do thấy có dấu hiệu tăng giá cổ phiếu chạm đỉnh. 

3. Cho thấy nền kinh tế đang tăng trưởng

Qua các năm, chỉ số VN-Index biến động cũng là một trong những tín hiệu thông báo về nền kinh tế nước nhà đang phát triển hay giảm mạnh. Chỉ số chứng khoán tăng mạnh thể hiện việc hoạt động hiệu quả của các doanh nghiệp, dựa vào đó nhà đầu tư đã có thể yên tâm rót vốn. Nhờ vào việc phát triển của các doanh nghiệp mà nền kinh tế cũng sẽ có những đấu hiệu tăng trưởng tích cực. 

Ví dụ: Trong giai đoạn 2016 – 2018 nền kinh tế Việt Nam bước vào thời kì thịnh vượng khi chỉ số VN-Index thời kỳ này cũng tăng mạnh mẽ từ 600 đến hơn 1000 điểm khi số lượng mã chứng khoán niêm yết trên sàn tăng mạnh với việc phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng rất nhiều. 

Ngược lại khi các doanh nghiệp tăng trưởng và hoạt động có hiệu quả cũng là một yếu tố để tác động đến chỉ số VNIndex tăng mạnh. Ngược lại, khi các doanh nghiệp suy giảm hoặc gặp khủng hoảng kinh tế thì chỉ số VNIndex cũng sẽ giảm mạnh theo biến động của thị trường.  

4. Dự báo nền kinh tế suy yếu

Chỉ số VNIndex còn là một công cụ để dự báo trước về nền kinh tế khi chuẩn bị bước vào một chu kì mới. Trong năm 2017,  cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu đã ảnh hưởng nặng nề đến thị trường chứng khoán, đa phần các loại cổ phiếu đều lao dốc, chỉ số chứng khoán trên toàn thế giới rơi vào tình trạng suy giảm nghiêm trọng.

Tuy nhiên, không nên dựa vào mỗi điểm VNIndex để quyết định việc đầu tư, mà nhà đầu tư vẫn cần phải phân tích thêm các chỉ số khác để có kết quả chính xác nhất trước khi quyết địnhc ó nên đầu tư hay không. 

5. Thể hiện sự dịch chuyển cơ cấu nền kinh tế

Năm 2007, sau khi Việt Nam trải qua một cuộc khủng hoảng kinh tế thì đây là thời điểm bước vào giai đoạn phục hồi, nhà đầu tư dễ dàng nhận thấy chỉ số VNIndex cũng tăng trưởng và biến động ở ttuwfng nhóm ngành khác nhau. Nhà đầu tư nên phân tích chỉ số ở từng nhóm ngành để nhận thấy cơ cấu dịch chuyển của nền kinh tế một cách chính xác và rõ ràng hơn. Nếu ngành nào có chỉ số VNIndex tăng mạnh thì đồng nghĩa với việc ngành đó đang được nhiều nhà đầu tư quan tâm và có tương lai phát triển trong tương lai.

6. Là cơ sở so sánh hiệu suất của đơn vị quản lý quỹ

Chỉ số VN-Index còn là một công cụ để đánh giá chính xác về hiệu suất quản lý của một đơn vị đối với các danh mục đầu tư hay quỹ đầu tư chủ động. Hiệu suất đầu tư còn phụ thuộc vào các danh mục cổ phiếu và cách đầu tư tiền của từng người nên nhà đầu tư có thể đánh giá kĩ năng của người quản lý quỹ thông qua chỉ số VNIndex. 

7. Giúp đo lường chỉ số beta và lợi tức điều chỉnh theo rủi ro

Thông thường, các doanh nghiệp sẽ sử dụng cả mô hình CAPM (định giá tài sản vốn) để xác định được lợi nhuận kỳ vọng của các nhà đầu tư đối với một loại cổ phiếu trên sàn cần tính hệ số beta. Các doanh nghiệp sẽ sử dụng lợi tức danh mục đầu tư như một đại diện cho lợi nhuận trên danh mục đầu tư, hay cả việc ước tính hệ số beta của bất kì một cổ phiếu nào hay lợi nhuận kì vọng được đưa ra dựa trên những rủi ro đã được phân tích. Sau đó, nhà đầu tư sẽ điều chỉnh các danh mục đầu tư sao cho phù hợp. 

8. Danh mục cơ sở cho các quỹ ETF

Nhiều nhà đầu tư chọn cách đầu tư thụ động để có thể chọn quỹ chỉ số, quỹ với mục tiêu mô phỏng hiệu suất có thể đạt được đối với những chỉ số trên thị trường. Trên thị trường hiện nay có những quỹ tương hỗ chỉ số, quỹ trao đổi chỉ số và danh mục đầu tư tư nhân đảm nhận việc đầu tư dựa trên cấu trúc phù hợp với lợi nhuận của những chỉ số được đưa ra. 

Những yếu tố ảnh hưởng tới chỉ số VN-Index

Chỉ số VNIndex sẽ thay đổi dựa vào nhiều yếu tố tác động khác nhau nên sự biến động sẽ xảy ra thường xuyên. Một số yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số VNIndex như sau:

1. Sự biến động của nền kinh tế

Biểu đồ VN-Index là sự biến động giá cổ phiếu trong thời gian dài đã thể hiện sự phát triển hoặc thụt lùi bởi nền kinh tế. Các doanh nghiệp có tiềm lực tài chính tốt sẽ đầu tư vào những cổ phiếu có tiềm lực tốt để tích lũy tài chính, lợi nhuận. Chính điều này đã khiến cho  có thể hiểu được nền kinh tế đang phát triển hay đang thụt lùi bởi khi kinh tế phát triển tốt, các doanh nghiệp có tiềm lực tài chính tốt sẽ quan tâm đầu tư vào cổ phiếu để tích lũy tài chính, điều này khiến cho điểm VN-Index tăng theo. 

2. Tâm lý của nhà đầu tư

Tâm lý nhà đầu tư cũng là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số VNIndex, nếu như nhà đầu tư lạc quan thì sẽ xuất hiện những dấu hiệu tích cực còn nếu nhà đầu tư bi quan thì sẽ xuất hiện dấu hiệu tiêu cực khi họ sẽ ồ ạt bán cổ phiếu hoặc mua vào ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số VNIndex khiến cho các chỉ số tăng hoặc giảm liên tục theo xu hướng giao dịch. 

3. Kết quả kinh doanh của doanh nghiệp phát hành

Một trong những yếu tố nữa cũng ảnh hưởng đến chỉ số VNIndex chính là kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp phát hành cổ phiếu. Nếu như doanh nghiệp hoạt động tốt sẽ thúc đẩy giá cổ phiếu tăng lên, ngược lại việc kinh doanh không đạt sẽ khiến giá cổ phiếu giảm. Nhiều công ty cùng bị giảm thì chỉ số chung toàn sàn sẽ nhuộm đỏ và đi xuống. 

Chỉ số VNIndex là một trong những phương pháp hay chính là công cụ phân tích giá cổ phiếu trên sàn HoSE hiệu quả nhất. Song, nhà đầu tư cũng cần phải lưu ý áp dụng nhiều phương pháp phân tích chứ không nên chỉ sử dụng duy nhất một chỉ số để phân tích giá và biến động thị trường.