Những điều cần biết về giá tham chiếu trên sàn chứng khoán

Giá tham chiếu là gì?

Trên sàn HOSE hay sàn HNX thì giá tham chiếu được hiểu là mức giá đóng cửa của ngày giao dịch gần nhất trước đó. Giá tham chiếu đóng vai trò quan trọng để nhà đầu tư có thể so sánh giá giữa hai phiên liên tiếp, đồng thời, đây cũng là cơ sở để nhà đầu tư có thể tính toán được mức giá sàn và giá trần của các loại cổ phiếu đang được giao dịch trên thị trường. 

Trên sàn UPCOM, giá tham chiếu lại được tính bằng bình quân gia quyền của những mức giao dịch theo lô chẵn với các phương pháp khớp lệnh liên tục được thực hiện trong ngày giao dịch gần nhất trước đó. Giá tham chiếu với giá mở cửa hoàn toàn khác nhau. Giá tham chiếu của mỗi sàn giao dịch sẽ có những đặc điểm khác nhau và cách tính khác nhau, chính vì thế, nhà đầu tư sẽ phải tìm hiểu kĩ lưỡng về giá tham chiếu trước khi áp dụng vào mỗi sàn giao dịch định tham gia. 

Giá tham chiếu là gì? Ví dụ về giá tham chiếu chứng khoán

Hiểu theo một cách chung thì giá tham chiếu là mức giá cơ sở để nhà đầu tư có thể tính giới hạn dao động giá chứng khoán trong mỗi phiên giao dịch. Nghĩa là dựa vào biên độ dao động của sàn trong phiên chứng khoán để tính được giá trần (giá cao nhất) và giá sàn (giá thấp nhất) đối với phiên giao dịch của ngày hôm đó. Trên bảng điện tử chứng khoán giá tham chiếu sẽ có màu vàng. 

Vai trò của giá tham chiếu trên thị trường

Đối với thị trường giá tham chiếu có vai trò quan trọng để nhà đầu tư có thể theo dõi vào các biến động giá. Một số vai trò chủ yếu của giá tham chiếu như sau:

1. So sánh giá cổ phiếu trong hai phiên giao dịch liền kề nhau

Trường hợp giá cổ phiếu có màu xanh lá thì đồng nghĩa với việc giá giao dịch cao hơn giá tham chiếu của ngày hôm đó. Tương đồng với việc giá tăng thì chỉ số chứng khoán cũng đang tăng trên thị trường. 

Trường hợp giá cổ phiếu có màu đỏ nghĩa là giá giao dịch thấp hơn giá tham chiếu của ngày hôm đó, thì đồng nghĩa với việc giá cũng giảm và chỉ số chứng khoán cũng đang giảm. 

Trường hợp giá cổ phiếu màu vàng thì giá giao dịch bằng với giá tham chiếu. Dựa vào những màu của giá chứng khoán nhà đầu tư có thể đưa ra những quyết định giao dịch mua bán hợp lý. 

2. Xác định được mức giá trần và giá sàn

Giá trần và giá sàn của một phiên giao dịch cũng rất quan trọng nên khi sử dụng giá tham chiếu cộng với phần trăm biên độ dao động của giá tham chiếu, thì nhà đầu tư sẽ tìm ra được giá trần. Còn giá sàn sẽ tính bằng công thức lấy giá tham chiếu trừ đi phần trăm biên độ dao động của giá tham chiếu.

Cách tính giá tham chiếu trên các sàn HOSE, HNX, UPCOM

Trên sàn HoSE và HNX thì giá tham chiếu chính là mức giá đóng cửa của ngày giao dịch liền trước đó với phiên giao dịch gần nhất. Ví dụ giá Cổ phiếu của PNJ đóng cửa ngày thứ tư (10/5/2022) là 114.300 VND vậy thì giá tham chiếu của ngày thứ sáu (11/5/2022) là 114.300 VND.

PNJ được niêm yết tại Sở giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE), nên biên độ dao động lớn nhất có thể đạt được là 7%. Dựa vào công thức tính toán sẽ cho ra giá trần ngày thứ sáu là 122.301 VND còn giá sàn sẽ là 106.299 VNĐ được làm tròn thành 106.300 VND.

Đối với cổ phiếu niêm yết trên sàn UPCOM thì giá tham chiếu sẽ tính toán phức tạp hơn với công thức bình quân gia quyền của các mức giao dịch theo lô chẵn khi liên tục khớp lệnh với ngày giao dịch gần nhất trước đó. Ví dụ giá cổ phiếu của An Bình Bank (ABB) vào ngày thứ tư (25/05/2022) có tổng khối lượng giao dịch trên thị trường là 3.129.371 CP, đạt giá trị giao dịch là 38.299.127 VND. Dựa theo công thức tính sẽ có: 38.299.127 / 3.129.371 = 12.239 VND. Trường hợp này có thể làm tròn thành 12.100 VND do bước giá của sàn UPCOM là 100 VND. Vì thế, giá tham chiếu của ngày 26/5/2022 sẽ là 12.100 VND

Trong đó, biên độ dao động tối đa là 15% nên tính được giá trần của ngày thứ sáu là 13.915 VND được làm tròn thành 13.900, còn giá sàn là 10.285 VND được làm tròn thành 10.300 VND.

Trên sàn HoSE, biên độ dao động tối đa là +- 7%, với phiên giao dịch đầu tiên dao động ở mức +- 20%. Đối với sàn HoSE thì bước giá nếu cổ phiếu có mệnh giá nhỏ hơn 10.000 đồng thì sẽ có bước giá là 10 VND. Nếu cổ phiếu có mệnh giá lớn hơn 10.000 đồng và nhỏ hơn 49.950 VND thì bước giá là 50 đồng. Cuối cùng nếu mệnh giá lớn hơn 50.000 đồng thì bước giá được quy định là 100 đồng.

Trong khi đó, biên độ dao động tối đa của sàn HNX là +- 10%, còn phiên giao dịch đầu tiên biên độ sẽ vào khoảng +- 30%. Trên sàn UPCOM biên độ dao động tối đa là +- 15%, với phiên giao dịch đầu tiên là +- 40%. Hai sàn HNX và UPCOM đều có bước giá là 100 VND.

Những lưu ý khi giao dịch giá tham chiếu

Việc sử dụng giá tham chiếu trong giao dịch là điều rất cần thiết nhưng khi sử dụng thì nhà đầu tư cũng cần phải lưu ý đến một số vấn đề sau: 

- Vào ngày giao dịch không hưởng quyền: Trong ngày giao dịch diễn ra mà các chứng chỉ quỹ hay cổ phiếu sẽ không có lợi nhuận hay hưởng cổ tức kèm theo quyền lợi, thì giá tham chiếu sẽ lấy giá đóng cửa của phiên giao dịch gần nhất làm chuẩn để điều chỉnh và tính toán theo giá trị quyền hoặc cổ tức.

- Trường hợp Sở giao dịch chứng khoán gặp vấn đề thì Ủy Ban Chứng Khoán Nhà Nước sẽ chấp thuận việc áp dụng phương thức khác để nhà đầu tư xác định được giá tham chiếu, tránh tình trạng chậm trễ.

Giá tham chiếu là một trong những cơ sở quan trọng để nhà đầu tư đánh giá được thị trường biến động trong ngày ra sao. Vì thế, cần phải hiểu và vận dụng giá tham chiếu một cách kĩ lưỡng rồi mới tham gia thị trường.