Nhật Bản đã phát triển hệ thống giao thông tân tiến như thế nào?

Theo Zingnews, hãng tin Bloomberg đưa tin rằng đã có khoảng 9.560 người Mỹ thiệt mạng vì tai nạn giao thông trong quý 1 năm 2022, con số này đã tăng 7% so với cùng kỳ năm 2021. Trong vòng 2 thập kỷ qua, Mỹ chưa từng chứng kiến con số nào lớn đến như vậy.

Khi tính toán cả năm 2021, Mỹ chứng kiến tổng 43.000 người thiệt mạng trong các vụ tai nạn giao thông. Con số này có nghĩa là cứ có 100.000 người thì sẽ có 12,7 người chết liên quan đến các vụ tai nạn giao thông. 

Mặt khác, tại Nhật Bản, con số này trong năm 2021 chỉ là 3.000 người, nghĩa là 100.000 người thì có 2,24 người thiệt mạng vì tai nạn, chỉ bằng ⅓ con số của Mỹ. Thế nhưng, không nhiều người biết rằng trước đó Nhật Bản đã từng ghi nhận số người thiệt mạng vì tai nạn cao gấp tới 7 lần so với hiện tại, đó là vào những năm của thập niên 60 và 70.

Sau đó, Nhật Bản đã bước qua thời kỳ cải cách hệ thống giao thông trên quy mô lớn nhằm đảm bảo sự an toàn giao thông đường bộ có được như hiện nay.

Sự tân tiến trong hệ thống giao thông

Trong văn hoá giao thông Nhật Bản, người ta rất ưa chuộng dùng phương tiện giao thông công cộng, nhất là hệ thống đường sắt. Người Nhật Bản cho rằng đi tàu cao tốc liên tỉnh còn tiện lợi và nhanh hơn nhiều so với việc tự lái ô tô. 

Mỗi ngày, hệ thống đường sắt cao tốc lớn nhất Nhật Bản là Shinkansen đã thực hiện khoảng 32 chuyến tàu chạy giữa Tokyo và Osaka hàng ngày, ứng với  cứ 45 phút thì sẽ có một chuyến tàu. Ngoài ra, những chuyến tàu này có thể hoàn thành hành trình dài gần 550km với chỉ hơn 2 tiếng. Trong khi đó, sẽ mất tới 6 tiếng đồng hồ để đi ô tô.

Tại Nhật Bản, các tuyến đường sắt nội tỉnh cũng rất đáng chú ý khi sở hữu 285 nhà ga trên toàn quốc. Hiện tại, lượng hành khách của Tokyo Metro gấp đôi so với con số của New York Metro, trong khi Fukuoka còn có những chuyến tàu điện đi đến sân bay chỉ trong 6 phút.

Với sự thuận tiện này, người Nhật đa phần dùng tàu điện địa phương kết hợp tàu điện liên tỉnh để di chuyển. Với họ, lái ô tô trở thành lựa chọn thừa thãi và không cần thiết.

Theo chia sẻ của ông Takashi Oguchi, Giáo sư kỹ thuật tại Đại học Tokyo, so với di chuyển bằng ô tô thì chi phí di chuyển bằng Shinkansen cao hơn nhưng nhiều người vẫn lựa chọn đi tàu. Số người dùng tàu điện tại Nhật Bản năm 2019 cao gấp 13 lần so với lượng người dùng tại Mỹ cho dù dân số của Nhật chỉ bằng ⅓ của Mỹ.

Điểm đáng chú ý là các chuyến tàu thuộc hệ thống Shinkansen chưa để xảy ra vụ tai nạn nào từ khi hoạt động. Điều này cho thấy hệ thống đường sắt của Nhật Bản an toàn như thế nào. Tỷ lệ tai nạn giao thông của Nhật Bản giảm đáng kể nhờ hệ thống tàu cao tốc tân tiến.

Quy định cấm đỗ xe

Không giống với nhiều thành phố và các nước khác, Nhật Bản ra quy định cấm đỗ xe bên lề đường trên đường phố. Theo đó, chủ xe buộc phải gửi xe ở bãi đỗ xe hợp lệ hoặc để xe trong nhà. Ngoài ra, điều khiến người Nhật thích dùng xe đạp hoặc phương tiện công cộng hơn là chi phí gửi xe và bảo hiểm của ô tô mỗi tháng khá cao.

Bên cạnh đó, các tuyến phố tại Nhật Bản cũng nhờ việc cấm đỗ xe trên đường mà trở nên thân thiện hơn với người đi bộ. Với chính sách trên, đường phố tại Nhật không bị tắc nghẽn, trở nên thông thoáng và cũng giúp những người tham gia giao thông tiện quan sát và tránh va chạm tốt hơn.

Hiện nay, chính phủ một số quốc khác, điển hình như Philippines cũng xem xét thực hiện một đạo luật tương tự nhằm tránh gây tắc đường ở trong thành phố.

Minicar được khuyến khích dùng

Ngoài ra, các hãng xe nội địa thường ưu tiên sản xuất xe ô tô có kích thước nhỏ (minicar) để phù hợp với đô thị. Những chiếc xe này tuy hạn chế về tốc độ và kích thước nhưng lại có thể di chuyển dễ dàng cũng như dừng đỗ thuận tiện ở những đường phố hẹp. Chưa hết, minicar cũng có giá thấp hơn xe ô tô khác với giá chỉ dao động từ 10.000-20.000 USD/chiếc.

Hiện tại, minicar chiếm khoảng 35% số ô tô trên đường phố Nhật Bản. Và theo nhận xét của người dùng thì những chiếc xe này tiện hơn nhiều so với xe khác.

Về an toàn, xe minicar tạo ra ít lực hơn khi va chạm vì nhẹ hơn các dòng xe khác. Theo đó, có thể giảm thiểu thương vong cho người ngồi trong xe. Bên cạnh đó, đầu xe gắn và nhỏ cũng giúp người lái quan sát và điều khiển xe tốt hơn, theo nhiều nghiên cứu.

Dòng xe minicar trước đây chỉ lưu hành nội bộ tại Nhật Bản, tuy nhiên hiện Pháp hay Mỹ cũng đã đồng ý nhập khẩu dòng xe này về nước.

Chú trọng giáo dục an toàn đường bộ

Ngoài những điều trên, Nhật Bản còn đặc biệt chú trọng đến giáo dục an toàn đường bộ dành cho trẻ em.

Học sinh từ tiểu học trở lên tại Nhật Bản sẽ cần học cách tự lập và đến trường một mình. Thế nhưng, phụ huynh vẫn sẽ chỉ dẫn bé chi tiết trong thời gian đầu để đảm bảo an toàn cho con.

Các trường học cũng sẽ có người hướng dẫn đứng tại các ngã 4 gần đó để chỉ dẫn cho trẻ sang đường một cách an toàn. Thậm chí, một số trường còn ra quy định không quay về nhà lấy đồ để tránh nguy cơ lạc đường.

Ngoài ra, tại khu dân cư đông trẻ em, các phương tiện sẽ cần giới hạn tốc độ không quá 30km/h. Đáng chú ý còn có những khu vực cấm toàn bộ phương tiện giao thông hoặc cấm đi ngược chiều để tránh xảy ra tai nạn. Những quy định trên được cho là thực tế và cần thiết.