Người quyền lực nhất TikTok là ai?

Theo Doanh nghiệp & Kinh doanh, sự phát triển của nền tảng này vẫn bị ảnh hưởng bởi nhiều đối tượng ở một số quốc gia. Vì vậy, một trong những ứng dụng được sử dụng phổ biến nhất thế giới, với hơn 1 tỷ người dùng đang bị cuốn theo một mạng lưới là công nghệ, tiền bạc, quyền lực phức tạp khi ByteDance - công ty chủ quản của Tik Tok đang tìm cách để duy trì quyền sở hữu nền tảng quý giá này.

Washington đã cố gắng cắt sự kết nối của Tik Tok với Trung Quốc - nơi đặt trụ sở chính của ByteDance, khiến cho tương lai ứng dụng khá mịt mờ. Hai năm sau các cố gắng của cựu tổng thống Mỹ Donald Trump về việc buộc ByteDance bán lại Tik Tok cho các nhà đầu tư Mỹ, chính quyền Tổng thống Joe Biden đang thực hiện kế hoạch sửa đổi để giải quyết vấn đề mà họ cho là mối đe dọa an ninh quốc gia.

Một số quốc gia khác cũng tăng cường giám sát. Chẳng hạn như Ấn Độ đã cấm TikTok và một số ứng dụng của Trung Quốc hoạt động ở quốc gia này sau cuộc đụng độ biên giới giữa hai nước vào năm 2020. Australia, Liên minh Châu Âu và Vương quốc Anh cũng rất quan tâm tới các vấn đề về Tik Tok.

Tiếng nói quan trọng của nhà sáng lập Zhang Yiming

Mọi vấn đề có lẽ bắt nguồn từ nỗi sợ về việc chính phủ Trung Quốc sẽ có quyền truy cập dữ liệu từ ứng dụng thông qua ByteDance. Theo Luật an ninh quốc gia của Trung Quốc, buộc dữ liệu phải được chuyển giao, song ByteDance nhiều lần khẳng định họ chưa bao giờ cung cấp dữ liệu người dùng cho chính quyền Bắc Kinh.

Bất chấp sự đảm bảo rằng dữ liệu của người dùng Tik Tok tại Mỹ sẽ không bị tiết lộ với chính quyền Trung Quốc, nhưng một đánh giá của BuzzFeed News về việc âm thanh bị lộ từ cuộc họp nội bộ cho thấy Trung Quốc đã nhiều lần truy cập vào dữ liệu này.

Vẫn còn rất mơ hồ về việc ai sẽ chịu trách nhiệm về những vấn đề liên quan tới Tik Tok. Nếu nhìn bao quát thì người sẽ có quyết định hàng đầu là Giám đốc điều hành Chew Shou Zi.

Thực tế, Chew mới chỉ nhận chức vụ này từ tháng 4/2021, vài tháng trước khi TiK Tok trở thành nhóm kinh doanh riêng biệt của ByteDance trong giai đoạn công ty đang tái cơ cấu.

Liang Rubo - Chủ tịch ByteDance là người đứng đầu kỳ lân giá trị nhất thế giới này, đã không phát biểu hay tiếp nhận bất kỳ cuộc phỏng vấn nào trước công chúng kể từ khi tiếp quản vị trí của nhà sáng lập Zhang Yiming.

Liang - Trợ lý lâu năm, cũng là bạn đại học của Zhang, trong một video kỷ niệm 7 năm thành lập ByteDance đã nói rằng hai giám đốc điều hành đã quay về nơi họ bắt đầu ý tưởng cho ByteDance. Bắt đầu từ năm ngoái, Zhang đã từ bỏ mọi vị trí của mình trong công ty, nhưng thực tế các lãnh đạo của ByteDance và nhà đầu tư vẫn ngầm thừa nhận tiếng nói của Zhang đối với Tik Tok.

Có 4 thành viên trong hội đồng quản trị tới từ các nhà đầu tư lớn của ByteDance, bao gồm: Arthur Dantchik của Susquehanna International Group, Bill Ford của General Atlantic, Neil Shen của Sequoia China, Philippe Laffont của Coatue Management.

TikTok và ByteDance đều phải thông qua chính phủ Trung Quốc?

Những quyết định tối cao nhất đối với Tik Tok vẫn chịu ảnh hưởng bởi chính phủ Trung Quốc. Chủ đề này đã đặt ra cho Vanessa Pappas - Giám đốc điều hành TikTok vào tháng trước ở phiên điều trần tại Thượng viện Mỹ. Pappas khẳng định việc chính phủ Trung Quốc sẽ không tác động vào hành vi hoặc chính sách của Tik Tok.

Tuy nhiên, một thỏa thuận về Tik Tok tại Mỹ sẽ do Oracle và Walmart tiếp quản vào năm 2020 lại bị ảnh hưởng bởi một số quy định của Bắc Kinh, khi đã yêu cầu phải có sự chấp thuận của chính phủ để xuất khẩu các công nghệ quan trọng, gồm cả thuật toán hỗ trợ hệ thống của Tik Tok.

Tik Tok có công nghệ cốt lõi tương tự Douyin (Tik Tok tại Trung Quốc). Chew cho biết, hai nền tảng này đều chia sẻ "các khối xây dựng công nghệ cơ bản". Thứ khác biệt ở đây là "logic kinh doanh, thuật toán, tích hợp và triển khai hệ thống".

Chính phủ Trung Quốc thực tế đã tác động tới sự phát triển của ByteDance bằng nhiều cách khác nhau. Năm 2018, Cục Quản lý Phát thanh và Truyền hình Quốc gia Trung Quốc buộc công ty đóng cửa Neihan Duanzi - ứng dụng dành cho các meme và video hài hước, vì có "nội dung thô tục". Zhang Yiming sau đó đã phải công bố xin lỗi, đồng thời thừa nhận đây là bài học lớn cho công ty.

Phó chủ tịch cấp cao của công ty tư vấn Dentons Global Advisors-Albright Stonebridge Group - Paul Triolo cho hay, chính quyền Mỹ đang có một quá trình bài bản để tìm giải pháp cho vấn đề liên quan tới việc bảo mật dữ liệu người dùng Tik Tok.

Tik tok hứa rằng, dữ liệu người dùng từ Mỹ sẽ được lưu trữ tại máy chủ thuộc quyền sở hữu của Oracle Corp và mọi quyền truy cập dữ liệu Tik Tok của ByteDance đều phải trải qua quy trình kiểm soát nội bộ nghiêm ngặt.

Trong năm nay, Tik Tok sẽ hoàn thành việc chuyển dữ liệu sang máy chủ của Oracle. Những bản sao lưu sẽ được lưu trữ tại các máy chủ ở Singapore và Mỹ.

Năm 2020, Roland Cloutier - Giám đốc an ninh toàn cầu của TikTok đã giải quyết những lo ngại khi công ty dùng không gian trung tâm dữ liệu thuê từ China Unicom Americas. Ông khẳng định, công ty vẫn thông Trung Quốc không gây rủi ro về bảo mật, bởi họ không được quyền truy cập vào các máy chủ của ByteDance. 

Cho tới nay vẫn chưa có bằng chứng nào xác định việc chính quyền Trung quốc xem được dữ liệu người dùng Tik Tok từ ByteDance.

Trên thực tế, ;có những quy định và điều luật của Trung Quốc cho phép chính quyền yêu cầu xem dữ liệu của các doanh nghiệp. Douyin là một trong những công ty công nghệ đầu tiên của Trung Quốc bàn giao mã thuật toán của họ cho Cơ quan Quản lý Không gian mạng Trung Quốc vào năm nay.

Những thách thức đặt ra từ chính phủ các quốc gia khác đối với ByteDance được cho là đã xem xét để niêm yết tại Hong Kong, dù công ty đều phủ nhận kế hoạch. 

Đợt chào bán cổ phiếu của công ty lần đầu trước công chúng bên ngoài Trung Quốc đại lục phải có sự cho phép của chính quyền Bắc Kinh, dựa theo quy định yêu cầu bất kỳ doanh nghiệp nào có dữ liệu của hơn 1 triệu công dân Trung Quốc đều phải trải qua quá trình đánh giá an ninh mạng trước khi IPO.

Katie Harbath - Thành viên cấp cao không thường trú tại Atlantic Council cho hay: "Mối liên hệ của Trung Quốc và Tik Tok là điều mà mọi người vẫn phải cảm thấy khó chịu nếu họ không đưa ra được câu trả lời thực sự rõ ràng về việc ai là người cuối cùng kiểm soát ứng dụng này".

Tuy nhiên, theo South China Morning Post, không đơn thuần chỉ có chính phủ Trung Quốc mới là điều ảnh hưởng tới ByteDance và TikTok, mà chính phủ tại các quốc gia khác cũng gây ảnh hưởng đến ByteDance và TikTok.

Nhiều nỗ lực của Tik Tok cho tới nay vẫn không thể nào xoa dịu hết các vấn đề lo ngại từ những nhà lập pháp và quan chức Mỹ. 

Thành viên của Ủy ban Truyền thông Liên bang (FCC) - Brendan Carr trước đó đã công khai kêu gọi cả hai công ty công nghệ hàng đầu thế giới là Apple và Google xóa Tik Tok ra khỏi cửa hàng ứng dụng của họ. Đồng thời ông cũng cáo buộc Tik Tok là một công cụ giám sát rất tinh vi.

Sau khi được tạo ra từ năm 2017, trong những ngày đầu tiên của TikTok, ByteDance thường có một nhóm quản lý đi tới các thị trường địa phương để giúp nền tảng phát triển hơn.

Trước năm 2020, đơn vị kinh doanh không có CEO riêng, tới khi ByteDance đã bổ nhiệm Kevin Mayer của Walt Disney ngồi vào vị trí này. Mayer chỉ đảm nhiệm vai trò CEO Tik Tok được 3 tháng, sau đó Pappas làm Giám đốc điều hành tạm thời cho tới khi Chew lên tiếp quản.

Không có bất kỳ tiền lệ nào mà ByteDance nhắc tới, bởi họ là một công ty internet Trung Quốc đầu tiên đạt được thành công với quy mô toàn cầu đối với mảng kinh doanh ứng dụng xem video ngắn. 

Chew tiết lộ trong một buổi phỏng vấn với Bloomberg vào tháng 3 rằng: "Đây chính là thách thức để gây dựng được một công ty toàn cầu. Bởi vì bạn phải có tính bản địa và toàn cầu cùng một lúc".