Người nước ngoài chủ yếu mua nhà ở tại những thành phố lớn của Việt Nam

Theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014 và văn bản hướng dẫn thi hành, tổ chức và cá nhân nước ngoài được phép mua và sở hữu nhà ở tại các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại không nằm trong khu vực cần đảm bảo an ninh quốc gia. Đây là động thái nhằm đẩy mạnh phát triển thị trường bất động sản và nền kinh tế quốc gia, thu hút dòng vốn nước ngoài chảy đến Việt Nam.

Dẫn báo cáo các địa phương, Bộ Xây dựng cho biết cả nước ghi nhận 2.863 tổ chức và cá nhân nước ngoài đã mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam kể từ khi ban hành Luật Nhà ở 2014 đến nay. Cụ thể, người nước ngoài chủ yếu mua nhà tại các tỉnh thành lớn như Hà Nội 1.709, TP HCM 780, Bình Dương 202, Bắc Ninh 96, Đà Nẵng 12 hay Bà Rịa Vũng Tàu 41…

Hiện Bộ đang lấy ý kiến từ người dân với dự thảo Luật nhà ở sửa đổi lần 2. Đánh giá cho thấy còn một số hạn chế trong quy định của Luật nhà ở năm 2014 liên quan đến việc sở hữu nhà ở tại Việt Nam của các tổ chức và cá nhân quốc tế.

Đầu tiên, quy định về khu vực không cho phép tổ chức và cá nhân nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở được hiểu theo nhiều cách khác nhau. Trong số đó, một vài quy định chưa rõ ý cần được sửa đổi bổ sung. Do đó, cần phải luật hóa nhằm đảm bảo tính pháp lý trong quá trình thực hiện.

Thứ hai là trong thời gian vừa qua, số lượng sở hữu nhà ở của những tổ chức và cá nhân nước ngoài vẫn còn nhiều hạn chế khi so sánh với nguồn cung nhà ở trong nước và số lượng người nước ngoài đang sinh sống hoặc làm việc trên cả nước. Theo đó, điều này chưa thể là yếu tố giúp đẩy mạnh thị trường bất động sản phát triển mạnh mẽ.

Lần này, dự thảo bổ sung các quy định mới có bao gồm một số quy định từ Nghị định số 99/2015/NĐ-CP lên, về việc: Cơ quan quản lý nhà ở thuộc sở hữu của nhà nước, trách nhiệm của cơ quan quản lý thuộc sở hữu nhà nước; quyền của đại diện chủ sở hữu nhà ở thuộc sở hữu nhà nước; quy định khu vực tổ chức, cá nhân nước ngoài được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam; số lượng nhà ở mà các tổ chức và cá nhân nước ngoài được mua tại Việt Nam cũng như những trường hợp nào mà tổ chức và cá nhân nước ngoài không được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở.

Dự thảo nêu rõ việc tổ chức cá nhân nước ngoài được sở hữu nhà ở trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, và dự án khu đô thị có nhà ở, không bao gồm dự án nằm trong khu vực cần đảm bảo an ninh quốc phòng theo quy định của pháp luật khi nói về khu vực mà tổ chức cá nhân nước ngoài được phép mua và sở hữu tại Việt Nam. 

Trách nhiệm xác định cụ thể về các khu vực cần đảm bảo an ninh quốc ở từng địa phương là Bộ Quốc phòng và Bộ Công an. Các bộ này cần có văn bản thông báo xác định cụ thể danh mục dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại cũng như dự án khu đô thị nhà ở mà các tổ chức cá nhân nước ngoài được phép mua và sở hữu và gửi cho Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng cũng đưa ra đề xuất về việc bổ sung quy định số lượng nhà ở mà tổ chức và cá nhân người nước ngoài được phép mua và sở hữu tại Việt Nam.

Theo đó, quy định nêu ra rằng các tổ chức và cá nhân nước ngoài chỉ được mua, thuê mua, nhận thừa kế, nhận tặng cho hay sở hữu tối đa là 30% số lượng căn hộ trong một tòa nhà chung cư. Số lượng này bao gồm cả chung cư có mục đích sử dụng hỗn hợp.

Nếu trong trường hợp một địa bàn sở hữu số dân ngang với một đơn vị hành chính cấp phường mà có nhiều tòa nhà chung cư để thuê mua, để bán thì cá nhân và tổ chức nước ngoài chỉ được phép sở hữu tối đa 30% số căn hộ của mỗi tòa nhà và tối đa 30% tổng số căn hộ của toàn bộ các tòa nhà chung cư này.

Theo quy định, các tổ chức và cá nhân nước ngoài được sở hữu số lượng nhà ở riêng lẻ như sau: Cá nhân và tổ chức nước ngoài được sở hữu số lượng nhà tối đa 10% tổng số nhà ở riêng lẻ của dự án và tối đa không quá 250 căn nhà trong trường hợp một khu vực có số dân tương đương với một đơn vị hành chính cấp phường chỉ có một dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại. Ở trường hợp có từ 2 dự án trở lên thì cá nhân và tổ chức nước ngoài cũng chỉ được phép sở hữu tối đa 10% tổng số nhà ở riêng lẻ tại mỗi dự án và họ cũng chỉ được sở hữu tổng số nhà ở riêng lẻ ở toàn bộ dự án không quá con số 250 căn.

Trong trường hợp tổ chức cá nhân nước ngoài đã sở hữu đủ số lượng nhà ở riêng lẻ ở một khu vực có số dân tương đương một đơn vị hành chính cấp phường với nhiều dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại theo quy định ở điểm a, tổ chức và cá nhân đó sẽ không được phép mua và sở hữu bất kỳ nhà ở riêng lẻ nào thêm ở các dự án khác tại khu vực nói trên. 

Đồ án quy hoạch xây dựng được cấp có thẩm quyền phê duyệt sẽ xác định số dân trong một dự án đầu tư xây dựng nhà ở. Và quy định của pháp luật về tổ chức chính quyền địa phương sẽ xác định số dân tương đương một đơn vị hành chính cấp phường.