Người lao động trăn trở về quy định nhà thuê 20m2/người mới được đăng ký thường trú tại Hà Nội

Người thuê nhà than khó

UBND TP.Hà Nội vừa có văn bản hoả tốc gửi Thường trực HĐND thành phố xin lùi thời gian trình ban hành Nghị quyết quy định về diện tích nhà ở bình quân để đăng ký thường trú trên địa bàn. Văn bản do Phó chủ tịch Thường trực UBND TP.Hà Nội Lê Hồng Sơn Ký.

Theo đó, trong văn bản hỏa tốc, UBND thành phố đề nghị lùi thời gian trình ban hành Nghị quyết quy định về diện tích nhà ở bình quân để đăng ký thường trú vào chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ trên địa bàn thành phố tại kỳ họp HĐND thành phố năm 2023 để đảm bảo thời gian về trình tự ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Theo kế hoạch, nội dung này sẽ trình vào kỳ họp cuối năm 2022, dự kiến khai mạc vào ngày 5/12 tới.

Nhiều người thu nhập thấp trăn trở, lo lắng về quy định diện tích thuê nhà 20m2/người mới được đăng ký thường trú tại Hà Nội.

Cũng phải nói thêm, trước đó, vào giữa tháng 10, UBND TP.Hà Nội đã có văn bản gửi Thường trực HĐND về việc xây dựng Nghị quyết này. Sau đó 9 ngày, Thường trực HĐND thành phố đã hồi đáp và đồng ý chủ trương để UBND thành phố Hà Nội đã khẩn trương chỉ đạo, giao các Sở, ban, ngành có liên quan phối hợp xây dựng hoàn thiện bộ hồ sơ đề nghị ban hành Nghị quyết quy phạm pháp luật. Việc Hà Nội có văn bản xin lùi thời giạn này cũng khiến cho nhiều người dân vui mừng. Bởi trong dự thảo có quy định, đối với nhóm nhà ở không có nguồn gốc sở hữu nhà nước, diện tích bình quân tối thiểu là 20 m2/01 người thuê, mượn, ở nhờ. 

Vừa đọc được quy định này, chị Nguyễn Thu Hoài (29 tuổi, đang trọ tại đường Lê Hữu Dực, Nam Từ Liêm) thở phào nhẹ nhõm. Chị Hoài quê ở Bắc Giang, lấy chồng Nam Định. Hai vợ chồng đang làm nhân viên văn phòng của một công ty chuyên kinh doanh văn phòng phẩm tại đường Nguyễn Cơ Thạch. “Gia đình tối có 4 người, hai vợ chồng và 2 con. Do lương nhân viên văn phòng thấp nên chúng tôi đang thuê một căn chung cư mi ni rộng hơn 35m2 tại xã Xuân Phương, cách công ty khoảng 4 km. Nếu quy định trên được áp dụng thì chúng tôi phải thuê nhà có mặt sàn khoảng 80m2 mới được đăng ký thường trú. Như vậy là vượt quá khả năng chi trả của gia đình tôi”, chị Hoài tâm sự.

Chị Hoài cho biết, con trai cả của chị năm nay 5 tuổi, sang 2023 sẽ vào lớp 1. Vì muốn xin cho con học tại trường công ở Nam Từ Liêm nên chị muốn đăng ký thường trú. Chị Hoài nói: “Vẫn biết là trẻ con có quyền đi học nhưng nếu đăng ký thường trú được thì việc xin học sẽ dễ hơn có giấy tạm trú. Vì nhiều trường học họ có quy định xét ưu tiên tạm trú được, nếu còn chỉ tiêu thì mới xét đến tạm trú. Mà bây giờ, chung cư mọc lên nhan nhản, trường nào chẳng quá tải. Trong khi đó, nếu cho con học trường tư thì chúng tôi cũng không có khả năng nộp tiền học phí”.

Giống như chị Hoài, gia đình chị Thu Minh, quê Ninh Bình cũng đang thuê trọ tại quận Nam Từ Liêm. Chị Thu Minh chia sẻ, vì lương công nhân ba cọc ba đồng, không có tiền mua nhà nên mới phải đi thuê trọ. Để có thể sống được tại thành phố, gia đình anh chị phải chắt bóp chi tiêu, cố gắng sống ở nơi chật hẹp để tiết kiệm tiền mong một ngày sở hữu được căn nhà. “Nếu gia đình có 4 người, 2 người lớn, hai trẻ con thì việc thuê mặt sàn 80m2 là quá lãng phí. Thậm chí, gia đình có 2 người lớn, 2 trẻ con và có bố mẹ ở quê lên sống cùng chẳng lẽ phải thuê căn nhà 120m2 để ở mới được đăng ký thường trú. Chúng tôi rất mong muốn đăng ký thường trú tại nơi đang ở để tiện cho nhiều việc sau này. Nhưng với quy định trên thì quả thực rất khó cho người thu nhập thấp”, chị Thu Minh than vãn.

Chuyên gia pháp lý nói gì?

Trao đổi với Phóng viên, Luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật cho biết, đây không phải lần đầu tiên các cơ quan chức năng của các thành phố lớn đưa ra mức quy định về điều kiện để đăng ký thường trú. Trước đó, vào năm 2018, Sở Xây dựng TP.HCM đã gửi tờ trình lên UBND thành phố dự thảo nghị quyết điều kiện để đăng ký hộ khẩu thường trú.

Theo đó, Sở này đề xuất để được giải quyết đăng ký thường trú, người dân phải đáp ứng điều kiện diện tích bình quân chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ là 20m2/người. Tuy nhiên, sau đó, Sở Tư pháp TP.HCM đã có văn bản đề nghị các cơ quan hữu quan cần đánh giá một cách thực chất, đánh giá về tác động của quy định trên. Và sau đó, đề xuất của Sở Xây dựng không được thực hiện.

Luật sư Diệp Năng Bình thẳng thắn: “Rõ ràng Luật Cư trú năm 2020, có hiệu lực từ tháng 7/2021 đã bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại các thành phố trực thuộc trung ương. Việc đăng ký thường trú tại các tỉnh và các thành phố, thành phố trực thuộc trung ương là giống nhau. Để được đăng ký thường trú, người dân phải đảm điều kiện về diện tích nhà ở tối thiểu do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định nhưng không thấp hơn 08m2 sàn/người”. Vậy tại sao Hà Nội lại đưa ra quy định 20m2/người. Điều này phải chăng có sự mâu thuẫn với luật. Đây là vấn đề Hà Nội nên xem xét lại”.

Trưởng văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật nói thêm, mức chênh lệch giữa 8m2/người tại Luật Cư trú 2020 và con số 20m2/người mà Hà Nội đưa ra quá chênh lệch nên dễ dẫn đến phản ứng trong dư luận. Bởi nếu xét trên thực tế, người lao động rất muốn đăng ký thường trú nhưng họ không thể nào đáp ứng được tiêu chí quá lớn trên. Diện tích thuê trọ như vậy vượt quá khả năng chi trả của người thu nhập thấp. Quy định này gây khó khăn cho cả người thuê nhà và người có nhà cho thuê. Nhiều người đang và sẽ có nhà cho thuê chắc chắn sẽ phải quy nghĩ lại vì hoạt động kinh doanh nhà trọ của mình sẽ bị ảnh hưởng.

Đồng quan điểm, Luật sư Nguyễn Huy An (Đoàn Luật sư TP.Hà Nội) dẫn chứng, tại Khoản 3, Điều 20, Luật Cư trú 2020 quy định rất rõ về điều kiện đăng ký thường trú. Theo đó, công dân được đăng ký thường trú tại chỗ ở hợp pháp do thuê, mượn, ở nhờ khi đáp ứng các điều kiện sau đây: Được chủ sở hữu chỗ ở hợp pháp đồng ý cho đăng ký thường trú tại địa điểm thuê, mượn, ở nhờ và được chủ hộ đồng ý nếu đăng ký thường trú vào cùng hộ gia đình đó; Bảo đảm điều kiện về diện tích nhà ở tối thiểu do Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quy định nhưng không thấp hơn 8 m2 sàn/người.

“Như vậy, luật chỉ quy định điều kiện diện tích nhà ở tối thiểu không thấp hơn 8m2/người. Gia đình có 4 người thì chỉ cần tối thiểu 32 m2 là được đăng ký thường trú, con số này thấp hơn 48m2 cho với quy định mà Hà Nội đưa ra. Con số chênh lệch quá lớn chắc chắn sẽ đẩy người dân vào sự khó khăn. Vẫn biết Hà Nội đưa ra quy định này để tạo ra một “rào cản” hạn chế tình trạng đăng ký hộ khẩu vô tội vạ vào Thủ đô. Tuy nhiên, một quyết định tác động đến nhiều người cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng. Các quy định cũng phải xuất phát từ việc quan sát thực tế đời sống của người dân”, Luật sư Huy An thẳng thắn.