Ngành công nghiệp in 3D gặp khó

Theo Zingnews, In 3D hứa hẹn sẽ tạo nên một cuộc cách mạng hóa việc sản xuất các sản phẩm, từ đồ chơi tới cấy ghép y sinh thông qua “sản xuất bồi đắp” (additive manufacturing).

Công nghệ này hiện không còn được quảng bá rầm rộ như trước. Tờ Financial Times cho biết 4 nhà sản xuất top đầu trong lĩnh vực này đang tham gia vào các cuộc thảo luận để sáp nhập lẫn nhau. 

3D Systems, Stratasys, Desktop Metal và Nano Dimension đã thúc đẩy làn sóng chú ý của giới đầu tư đối với in 3D, trong đó có máy móc xây dựng sản phẩm theo từng lớp.

Công ty quản lý tài sản Ark Investment Management của nhà đầu tư lừng danh Cathie Wood (mã chứng khoán PRNT) thuộc trong số những đơn vị mua cổ phiếu, đã điều hành một quỹ giao dịch hoán đổi (ETF).

Thế nhưng, kể từ đầu năm 2021, giá trị của những công ty này đã sụt giảm mạnh, khi gặp phải trở ngại về việc dùng công nghệ để sản xuất hàng loạt. Thua lỗ cũng như gặp khó về huy động vốn, những đơn vị này đang theo đuổi việc hợp nhất.

Cú sốc

Thế nhưng, việc xác định những thỏa thuận như vậy nhận được nhiều sự quan tâm từ mâu thuẫn bên trong, khi những vụ kiện tụng liên quan tới các cổ đông và công ty của họ vẫn đang xảy ra tại tòa án.

Theo nhận định của Chris Prucha, một doanh nhân công nghệ, ngành công nghiệp in 3D đang bị ảnh hưởng bởi những vấn đề về quản trị và đào thải nhân tài. Trước đó, ông đã bán công ty mình cho đơn vị Stratasys.

Hồi tháng 5, Stratasys đã chấp thuận chi 700 triệu USD bằng cổ phiếu nhằm mua lại Desktop Metal. Đó là công ty mà Stratasys đã rót vốn mạo hiểm vào một thập kỷ trước. Cổ phiếu của Desktop Metal đã giảm từ mức cao nhất là 31 USD còn mức dưới 2 USD.

Thế nhưng, chính Stratasys cũng là mục tiêu nhắm tới của công ty khác trong ngành. Kể từ năm 2021, 3D Systems đã tìm cách để mua lại công ty này.

Vào tuần trước, 3D đã chỉ trích quan điểm của Stratasys về Desktop Metal là không hợp lý và vô căn cứ. Trong khi đó, cũng đưa thêm đề nghị thứ 6 về cả tiền mặt và cổ phiếu nhằm mua lại Stratasys. Đơn vị này vẫn chưa đạt được thỏa thuận với 3D Systems về lời chào mua mới nhất.

Ngoài ra, Nano Dimension cũng muốn quản lý Stratasys. Họ đã tiếp tục đưa ra đề nghị công khai với cổ đông để mua toàn bộ công ty bằng tiền mặt sau khi thông báo rằng họ đã sở hữu 12% cổ phần công ty cách đó một năm. Thế nhưng, sau khi sửa lại, họ khẳng định chỉ muốn đạt được số cổ phần chi phối.

Vào năm ngoái, doanh thu của Nano đạt gần 50 triệu USD, tuy nhiên sở hữu số tiền gần 1 tỷ USD để củng cố đề nghị mua Stratasys. Đó là một khoản tiền vượt quá vốn hóa thị trường của họ.
Trong các đợt chào bán cổ phiếu vào năm 2020 và năm 2021, công ty này đã huy động được khoảng 1,5 tỷ USD, với sự hỗ trợ từ giới đầu tư công nghệ nổi tiếng như bà Wood.

Vào tháng 6 năm 2020, tài sản được quản lý của PRNT ETF đã tăng từ gần 40 triệu USD lên mức hơn 725 triệu USD vào tháng 2 năm 201. Điều đó đã biến quỹ trên thành người mua lớn nhất của đa số cổ phiếu in 3D trước khi mất ½ giá trị.

Dấu hỏi lớn

Mặt khác, Stratasys đã triển khai một biện pháp bảo vệ “thuốc độc” nhằm cản trở chiến dịch công khai chào mua cổ phiếu của các cổ đông Nano. Điều này khiến Nano buộc phải đệ đơn kiện lên hệ thống tòa án của Israel, nơi có thẩm quyền với những vấn đề của công ty Stratasys.

Giám đốc điều hành của Nano tại Israel, Yoav Stern, thường nhằm vào cả bạn bè và đối thủ ở các video Youtube hàng tuần. Thế nhưng, ông Stern cũng đã phải chơi kiểu “phòng ngự”.

Một nhóm nhà đầu tư chủ động (activist investor) gồm Boothbay Fund Management, Murchinson, Anson Advisors đã tìm giải pháp thay thế hội đồng quản trị của công ty ông Stern và đề nghị Nano trả lại khoản dự trữ 1 tỷ USD cho các cổ đông, thay vì chạy theo Stratasys. Thông thường, các nhà đầu tư chủ động là những người mua lượng cổ phiếu lớn nhằm tác động tới các hoạt động của công ty.

Tại một cuộc họp cổ đông đặc biệt vào tháng 3 được triệu tập bởi Murchinson, quỹ này cho hay các cổ đông đã bỏ phiếu áp đảo nhằm loại ông Stern cùng 3 giám đốc khác khỏi hội đồng quản trị Nano. Kết quả của cuộc bỏ phiếu cũng đang được tranh cãi ở một tòa án của Israel, qua đó giúp Stratasys có cơ sở nhằm phản đối lời chào mua của Nano.

Nano cũng kiện những nhà đầu tư này ở tòa án tại New York khi cáo buộc họ đã đệ trình những thông tin sai lệch và gây ra hiểu lầm về quy định. Ngoài ra, cũng tìm cách thao túng giá cổ phiếu của Nano.

Murchinson đã cáo buộc Nano trong một bức thư công khai năm nay rằng đã dành tiền bạc và thời gian để hoạt động giống như một quỹ phòng hộ chủ động và không tập trung vào in 3D.

Ít ngày sau, ông Stern đáp lại Murchinson rằng Murchinson không phải là cổ đông trong dài hạn.

Ngoài ra, ông Stern khẳng định sẽ rời đi ngay nếu các cổ đông sa thải ông. Ông nói thêm rằng các vị sẽ không nhận được tiền cho tới lúc đó và ám chỉ rằng Nano vẫn sẽ theo đuổi Stratasys và không trả lại tiền.

Công bố gần đây về thỏa thuận cho thấy Desktop Metal và Stratasys dự đoán rằng giá trị của thị trường in 3D đạt tới 100 tỷ USD trong vòng 10 năm tính từ thời điểm hiện tại. Thế nhưng, 4 công ty niêm yết này chỉ tạo ra doanh thu dưới mức 2 tỷ USD hàng năm.

Theo một nhân viên ngân hàng đầu tư tham gia vào thương vụ, mọi người đều đồng ý về một điều rằng sẽ xảy ra sự hợp nhất đó. Cả 3 công ty Nano, 3D Systems và Stratasys nên được kết hợp với nhau và câu hỏi hiện tại là trình tự của những nỗ lực hợp nhất này.