Ngành bán lẻ dược phẩm tại Việt Nam: Cuộc đua tam mã

Số lượng hiệu thuốc do An Khang, Pharmacity, Long Châu điều hành đã tăng gấp 8 lần

Có thể thấy, trong suốt hai năm đại dịch COVID-19 bùng phát và hoành hành ở Việt Nam thì số lượng cửa hàng thuốc được mở mới đã tăng lên. Asia Nikkei cho biết, số lượng hiệu thuốc do ba chuỗi nhà thuốc của Việt Nam điều hành cũng đã tăng gấp 8 lần kể từ năm 2019 khi người dân trên cả nước đã có ý thức hơn về sức khỏe so với thời điểm trước khi đại dịch bùng phát. Và trong một chuyến đi gần đây đến một cửa hàng thuốc Long Châu trên địa bàn TP. Hà Nội, một người phụ nữ được Asia Nikkei khảo sát đã vô cùng ngạc nhiên khi nhìn thấy bảng giá thuốc chữa bệnh ho. Người nhân viên văn phòng 35 tuổi này cho hay: "Mức giá của các loại thuốc này giảm một nửa so với mức giá thông thường. Tôi thực sự có thể mua được nó với mức giá rẻ như thế này không?". Cô cho biết, bản thân cũng thường mua thuốc ho tại các các cửa hàng kinh doanh nhỏ lẻ. Dù vậy, tại chuỗi nhà thuốc này, có nhiều sản phẩm được bán giảm giá và thậm chí chuỗi này còn áp dụng việc tích điểm khi mua hàng. Người phụ nữ cho biết đó chính là những lý do sẽ khiến cho cô quay trở lại chuỗi nhà thuốc này trong tương lai. 

Theo đó, các cửa hàng Mom-and-pop (đây là thuật ngữ để miêu tả một doanh nghiệp nhỏ, độc lập hoặc thuộc sở hữu của gia đình) đã từng là địa chỉ mua hàng phổ biến tại Việt Nam và được biết đến với các dịch vụ chăm sóc khách hàng chu đáo. Dù vậy thì họ cũng được biết đến với một hệ thống không được định giá rõ ràng, thường buộc người mua phải mua thuốc với mức giá được mặc cả giữa người mua và người bán. 

Ngoài ra, một số cửa hàng bán thuốc theo hình thức truyền thống này có thể thay đổi nhãn ở trên các sản phẩm. Những yếu tố này đã dẫn đến mức độ hài lòng của khách hàng đối với các cửa hàng bán lẻ dược phẩm kiểu mới. Các chuỗi mới cũng có thể tham gia và đưa những mức giá nhất quán cũng như giá thấp hơn khi họ tìm cách cạnh tranh với đối thủ. Hơn thế, các chuỗi này cũng tích cực tham gia vào thị trường thương mại điện tử bằng hình thức bán hàng online. Người nhân viên văn phòng nói thêm: "Tôi có thể yên tâm mua thuốc tại nhà thuốc mà không phải lo lắng về giá cả hay thành phần bao bì”. 

Hiện tại, có khoảng 2.400 đại lý giữa ba chuỗi nhà thuốc lớn nhất Việt Nam gồm Pharmacity, Long Châu và An Khang. Trong đó, chuỗi nhà thuốc Pharmacity có số lượng cửa hàng lớn nhất với 1.118 địa điểm (thống kê đến cuối tháng 6). 

CEO Pharmacity - ông Chris Blank cho biết: "“Đến năm 2025, một nửa dân số Việt Nam có thể đến cửa hàng Pharmacity trong vòng 10 phút đi xe máy. Công ty có kế hoạch mở rộng mạng lưới lên 5.000 cửa hàng vào thời điểm đó”. 

Cũng tính đến cuối tháng 6, chuỗi nhà thuốc Long Châu - đây là một thành viên của hệ sinh thái của Tập đoàn FPT sở hữu 719 cửa hàng. Trong khi đó, chuỗi An Khang - đây là đơn vị được mua lại bởi Công ty Cổ phần Đầu tư Thế giới di động có 523 cửa hàng. 

Bên cạnh đó, các nhà khai thác ở nước ngoài ví dụ như chuỗi Watsons của Hong Kong và chuỗi Matsumoto Kiyoshi của Nhật Bản cũng đã tiến hành thành lập cửa hàng tại TP. Hồ Chí Minh.

Có thể thấy, mức thu nhập tăng và thói quen tiêu dùng thay đổi cũng đã tạo ra những luồng gió tăng trưởng tích cực dành cho các chuỗi nhà thuốc tại Việt Nam. Điều thay đổi đáng kể đầu tiên phải kể đến là khách hàng đang chuyển ưu tiên sang mua thực phẩm tươi sống ở các cửa hàng tạp hóa trong nhà hơn là các chợ truyền thống ở ngoài trời. Hiện nay, các hiệu thuốc tại Việt Nam thường bán dược phẩm cùng các sản phẩm thực phẩm chức năng. Các cửa hàng thuốc cũng có thể bắt đầu giống với các cửa hàng tiện lợi bằng cách cung cấp các loại thực phẩm chức năng, mỹ phẩm và nhu yếu phẩm hàng ngày khác. 

6 tháng đầu năm 2022, ngành dược phẩm có cửa sáng cùng tham vọng của ba ông lớn

Vào hồi tháng 3/2022, trong buổi gặp gỡ các nhà đầu tư, ông Nguyễn Đức Tài - Chủ tịch của Thế giới di động đã chia sẻ về ngành  bán lẻ dược phẩm. Chi tiết, lãnh đạo của Thế giới di động cho hay: "Ngành thuốc sau đợt dịch vừa rồi đã có những phát triển tốt. Nếu như trước đây ngành thuốc cơ bản nói về thuốc chữa bệnh là chính thì sau đợt dịch vừa rồi thực phẩm chức năng, thuốc hỗ trợ,… cũng đã tăng trưởng ngon lành. Đây chính là những dấu hiệu cho thấy ngành thuốc tại Việt Nam đang dịch chuyển từ thuốc chữa bệnh (đau đâu chữa đó) sang bảo vệ sức khỏe. Chúng tôi cho rằng ngành thuốc nếu như muốn kiếm lợi nhuận thì đây sẽ là giai đoạn phù hợp”. 

Không riêng gì ông Nguyễn Đức Tài mà Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cũng đưa ra nhận định triển vọng của ngành dược phẩm vẫn tươi sáng nhờ vào sự cộng hưởng từ các tăng trưởng kênh bán hàng hay cơ cấu dân số cũng như mức nền thấp. Chi tiết, doanh thu dược phẩm được kỳ vọng có sự tăng trưởng tích cực trong thời gian ngắn hạn do mức nền thấp của kênh bệnh viện. Nguyên nhân là do dịch bệnh COVID-19 bùng phát ở Việt Nam đã khiến cho nhiều bệnh nhân bị hạn chế đến khám chữa bệnh tại bệnh viện làm doanh thu của kênh ETC bị suy giảm kể từ đầu quý 1/2021. Đồng thời, người dẫn cũng lựa chọn mua thuốc điều trị triệu chứng COVID-19 và thực phẩm bổ sung hồi phục sức khỏe ở kênh nhà thuốc dẫn đến sự dịch chuyển trong cơ cấu doanh thu của ngành dược phẩm. 

Trong đó, kênh ETC - đây là kênh bán thuốc qua bệnh viện ghi nhận đạt 3,9 tỷ USD, so với cùng kỳ giảm 1% còn kênh OTC - đây là kênh bán lẻ thuốc ghi nhận là 2,7 tỷ USD, so với cùng kỳ tăng 14%. 

Các chuyên gia cho hay, tốc độ tăng trưởng doanh thu của kênh OTC duy trì ở mức ổn định là 10% trong năm 2021 và vẫn tiếp tục cải thiện cho đến hết quý 1/2022. Còn doanh thu của kênh ETC cũng đã sụt giảm vào nửa cuối năm 2021 và đang có tín hiệu cải thiện vào quý 1 vừa qua. Nhìn chung, chứng khoán Rồng Việt cho rằng kết quả kinh doanh năm 2022 của ngành dược sẽ tương đối khởi sắc, tăng trưởng tích cực từ mức nền thấp của năm 2021. 

Nhận thấy chiếc áo của ngành vẫn còn rộng, chuỗi nhà thuốc Long Châu đã đặt mục tiêu nâng số cửa hàng cuối năm 2022 lên mức 800 điểm. Trong khi đó, bên cạnh tham vọng điểm bán thì Pharmacity lại muốn 5 năm tới sẽ đạt được mức doanh thu hơn 1,5 triệu USD từ đó tạo ra lực lượng lao động với hơn 29.000 nhân viên, tăng từ 4.000 nhân viên vào thời điểm hiện tại. 

Chuỗi nhà thuốc Pharmacity cũng có kế hoạch sẽ củng cố cơ sở hạ tầng kỹ thuật số của mình. Và theo kế hoạch 5 năm, cho đến năm 2025, Pharmacity sẽ cho ra mắt một siêu ứng dụng (super app) với mục đích mang lại nhiều dịch vụ khác nhau như Dược sĩ và bác sĩ trực tuyến, đặt xe cấp cứu cùng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại nhà hay như dịch vụ chăm sóc người bệnh. 

Còn đối với An Khang, vào hồi tháng 3, CEO chuỗi Thế Giới Di Động và Điện Máy Xanh - ông Đoàn Văn Hiểu Em chia sẻ doanh thu của mỗi nhà thuốc An Khang hiện đang đạt mức 500 triệu đồng/nhà thuốc/tháng. Cũng theo lời ông Đoàn Văn Hiểu Em, như thế đã hòa vốn nhưng dư địa để tăng trưởng vẫn còn rất lớn. 

Ông Đoàn Văn Hiểu Em nhấn mạnh: "Cần phải hoàn tất cho mô hình An Khang hoàn toàn mới. Trong năm nay sẽ tăng tốc cho An Khang để có thể tham gia cuộc đua trong lĩnh vực này".