Kỹ năng tự học là gì? Làm thế nào để sở hữu kỹ năng tự học tốt?

Kỹ năng tự học là gì?

Kỹ năng tự học mô tả quá trình tự trau dồi, nâng cao kiến thức cho bản thân từ môi trường học tập cho tới những trải nghiệm thực tế trong cuộc sống.

Sự sáng tạo và khám phá, trí tò mò sẽ thúc đẩy bạn học hỏi kiến thức ở bất kỳ đâu, vào bất kỳ lĩnh vực nào từ chính trị, xã hội, kinh tế, văn hoá... với mục tiêu hoàn thiện bản thân. 

Kỹ năng tự học giúp bạn cải thiện khả năng tư duy logic, phản biện và thuyết phục để hình thành và phát triển quan điểm cá nhân. Đặc biệt, kỹ năng tự học tạo cho bạn thói quen tự giải quyết vấn đề, tự đánh giá để nắm rõ những hạn chế, thiếu sót của bản thân để từ đó khắc phục và rèn luyện. 

Các loại kỹ năng tự học phổ biến

Trong công việc và cuộc sống, kỹ năng tự học chia thành các loại như:

• Kỹ năng kế hoạch hoá: Người học sẽ tập trung vào việc sắp xếp, phân bổ thời gian tự học hợp lý. Bên cạnh đó, đề cao tính tự giác thực hiện các kế hoạch, mục tiêu đặt ra cũng như cải thiện khả năng làm việc độc lập, tự đánh giá và kiểm tra năng lực bản thân.
• Kỹ năng ghi chép và lắng nghe: Đây là loại kỹ năng tự học thể hiện qua việc tập trung lắng nghe và nhanh chóng liên hệ tới các vấn đề có liên quan một cách mạch lạc, nhanh chóng và chính xác. Đồng thời, bạn sẽ ghi chép các nội dung tìm hiểu được một cách có chọn lọc, sử dụng các ký hiệu hợp lý để ghi chú các thắc mắc, câu hỏi của mình.
• Kỹ năng ôn tập: Đây là loại kỹ năng tự học thúc đẩy bạn tự chủ động nghiên cứu, tìm tòi các kiến thức, tài liệu để hoàn thiện những thông tin rời rạc, thiếu mạch lạc mà bản thân còn chưa nắm rõ. Bạn có thể tái hiện lại các bài học, bài giảng và đưa ra cách thuyết trình riêng của bản thân. Từ việc tìm ra lời giải đáp cho những thắc mắc của bản thân, bạn có thể kiến thức đã học tập và áp dụng vào thực tiễn một cách hiệu quả hơn, phù hợp hơn.
• Kỹ năng đọc sách: Đọc sách mang đến nguồn kiến thức vô tận cho con người, đây là kỹ năng cần thiết đối với mỗi người không chỉ trong công việc, mà còn trong cuộc sống. Bên cạnh đó, cần nắm rõ cách đọc sách nhanh, hiệu quả, tiết kiệm thời gian, ưu tiên nắm trọng điểm vấn đề, nội dung tổng thể để đưa ra đánh giá, nhận xét phù hợp. 

Tại sao cần rèn luyện kỹ năng tự học?

Kỹ năng tự học là điều kiện cơ bản giúp mỗi người tự hoàn thiện bản thân, chạm tới thành công trong công việc, cuộc sống. Cụ thể:

• Kỹ năng tự học giúp nâng cao chuyên môn: Kỹ năng tự học giúp bạn tìm tòi, nghiên cứu sâu hơn vào các lĩnh vực mà bản thân theo đuổi. Đối với mỗi thông tin mới mà bản thân chưa nắm rõ, kỹ năng tự học thúc đẩy bạn đi tìm câu trả lời, giải đáp cho những vấn đề, khúc mắc còn tồn tại từ đó giúp kỹ năng chuyên môn được nâng cao. 
• Khám phá giới hạn của bản thân: Trong quá trình tự học, bạn sẽ khám phá ra những giới hạn tưởng chừng không thể. Tự học giúp bạn tìm ra những điểm thú vị trong công việc, thúc đẩy sự chủ động trong, giúp bạn đưa ra những sáng kiến mới mẻ, sáng tạo.
• Nâng cao hiệu quả công việc: Kỹ năng chuyên môn và kiến thức lĩnh vực được nâng cao qua quá trình tự học giúp hiệu suất công việc nâng cao. Bạn sẽ có cái nhìn tổng quan và sâu sắc, rõ ràng hơn và dễ dàng giải quyết các vấn đề phát sinh. Nhờ đó, bạn có thể tìm ra các giải pháp hiệu quả trong công việc, cuộc sống.
• Điểm cộng trong hồ sơ xin việc: Khả năng trau dồi kiến thức hoặc tự học giúp bạn nổi bật trong mọi công việc được giao. KHi thể hiện thành tích nhờ khả năng tự học trong CV, bạn sẽ dễ dàng khiến nhà tuyển dụng chú ý và tạo ấn tượng tốt. Bên cạnh đó, những kiến thức có được nhờ việc tự học luôn hữu ích khi áp dụng trong cuộc sống lẫn công việc hằng ngày.

Khó khăn đối với việc rèn luyện kỹ năng tự học

Tự học đồng nghĩa với việc bạn tự nắm quyền chủ động trong sắp xếp, phân bổ thời gian học tập theo trình độ cá nhân. Bạn có thể học trong bất kỳ thời gian hoặc không gian nào theo nhu cầu bản thân, tuy nhiên nếu bạn không có tinh thần tự giác, kiên trì và nỗ lực thì việc tự học có thể bị kéo dài, đình trệ, không đạt được sự tiến bộ. 

Mặt khác, nếu cá nhân có khả năng kiểm soát việc tự học của bản thân thì mọi áp lực, khó khăn trong quá trình tự học có thể dễ dàng vượt qua. Việc đặt ra các mục tiêu trong rèn luyện kỹ năng tự học sẽ giúp bạn vượt qua các giới hạn bản thân. Đây là cách khiến bạn tạo ra động lực cũng như hoàn thành các mục tiêu đúng hạn. 

Ngoài những khó khăn về tinh thần, việc tự học còn tạo ra các thách thức về chuyên môn khác, cụ thể khi bạn gặp khó khăn trong việc nội dung bài giảng, kiến thức chuyên sâu sẽ không có người đồng hành cùng trao đổi, tranh luận.

Trong thời gian tự học, bạn chỉ có thể tự động viên bản thân, đây là lí do khiến bản thân dễ rơi vào trạng thái cô đơn, tẻ nhạt. Đôi khi việc tự học còn gặp khó khăn trong việc bổ sung, nâng cao kiến thức mới hoặc số lượng kiến thức cũ cần cập nhật quá lớn.

Chính vì thế, để giảm thiểu tối đa tình trạng lãng phí thời gian tự học, mỗi cá nhân cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng, lựa chọn phương pháp tự học phù hợp.  

Cách rèn luyện kỹ năng tự học hiệu quả

Xác định mục tiêu rõ ràng

Xác định mục tiêu là bước đầu tiên khi thực hiện bất cứ việc gì. Đối với việc rèn luyện kỹ năng tự học, bạn cần nắm rõ nhu cầu và mong muốn của bản thân, học vì điều gì, ghi chú những kiến thức cần thiết hoàn thành mục tiêu của bản thân. Từ đó, bạn sẽ chủ động và tự học những kiến thức phù hợp với tiêu chí bản thân đặt ra. 

Chủ động lập kế hoạch tự học

Không chỉ trong công việc, học tập mà trong mọi vấn đề cuộc sống, cần có kế hoạch cụ thể mới đảm bảo tiến độ cũng như hiệu quả đạt được. Kế hoạch cải thiện kỹ năng tự học giúp bạn tự giám sát, theo dõi sự tiến bộ của bản thân và khả năng hoàn thành mục tiêu đặt ra.

Kế hoạch giúp bạn tiết kiệm thời gian, nắm rõ những việc cần làm trong từng mốc thời gian cụ thể, hạn chế những sai sót và những việc vô bổ. 

Việc rèn luyện kỹ năng cá nhân mà không xây dựng kế hoạch cụ thể khiến bạn rơi vào trạng thái mông lung, không nắm rõ sự tiến bộ mỗi ngày, từ đó mất đi nguồn động lực làm việc.

Kế hoạch rèn luyện kỹ năng tự học đối với mỗi người khác nhau, phụ thuộc vào khả năng tiếp thu kiến thức, áp dụng vào thực tiễn. Lập kế hoạch cần phù hợp với năng lực, mục tiêu của bản thân.

Kế hoạch càng chi tiết, càng dễ thực hiện theo và nhanh chóng hoàn thành mục tiêu đặt ra. Sau khi thực hiện việc rèn luyện theo kế hoạch, cần thường xuyên theo dõi và đưa ra những đánh giá, điều chỉnh cần thiết sao cho phù hợp. 

Lựa chọn địa điểm và thời gian tự học 

Tự học là kỹ năng cần có sự tập trung cao độ, đó là lí do cần lựa chọn địa điểm và thời gian phù hợp. KHoa học đã chứng minh, con người sẽ nhớ lâu hơn khi học vào buổi tối hoặc buổi sáng, trong đó buổi sáng là thời gian ghi nhớ hiệu quả nhất.

Bởi vậy, hãy ưu tiên rèn luyện kỹ năng tự học vào buổi sáng. Địa điểm học được đánh giá cao là thư viện, phòng riêng hoặc phòng đọc sách, những nơi bạn có thể sở hữu không gian yên tĩnh, tập trung. 

Chuẩn bị công cụ hỗ trợ

Việc chuẩn bị các công cụ, thiết bị cần thiết hỗ trợ việc tự học sẽ giúp bạn tập trung, không bị phân tâm trong quá trình rèn luyện. Đảm bảo bạn luôn chuẩn bị đủ các công cụ như bút viết, giấy ghi chú, máy tính... để có thể tận dụng tối đa thời gian mỗi buổi học.

Ghi chép bài đầy đủ

Cố gắng đọc và lưu trữ thông tin bằng trí nhớ không đủ đảm bảo, bạn cần ghi chép và ôn tập lại kiến thức vào những lần sau để đảm bảo kiến thức được nhớ lâu.

Việc ghi chép kiến thức cần được thực hiện khoa học, chính xác, nhanh chóng, ưu tiên các thông tin trọng điểm, cần thiết. Việc ghi chép hiệu quả sẽ giúp bạn nắm vững kiến thức sau nhiều lần ôn tập. 

Lựa chọn các phương pháp học tối ưu

Phương pháp học của mỗi cá nhân có sự khác nhau dựa vào khả năng tiếp thu kiến thức cũng như khối lượng kiến thức khác biệt. Bạn cần tìm hiểu, trải nghiệm và tìm ra phương pháp học phù hợp với bản thân để có thể tự học một cách tối ưu nhất.

Có nhiều phương pháp tự học phổ biến, được nhiều người tin dùng hiện nay như: xem video, đọc sách, sơ đồ tư duy... hoặc bạn có thể kết hợp các phương pháp khác nhau để đạt được hiệu quả cao nhất.

Chủ động tìm đến sự hỗ trợ khi gặp vấn đề khó khăn

Quá trình tự học, tự rèn luyện khó tránh khỏi gặp phải những tình huống, câu hỏi, vấn đề không thể giải đáp. Nếu bỏ qua những kiến thức, khúc mắc đó thì bạn sẽ khó nắm bắt các nội dung sau đó, ảnh hưởng đến chất lượng bài vở, gây gián đoạn việc tiếp thu.

Chính vì vậy, việc chủ động tìm đến sự hỗ trợ từ các chuyên gia, giáo viên hoặc bạn bè là cần thiết để giúp bạn giải quyết các vấn đề còn vướng mắc. Đây là một trong những giải pháp giúp quá trình rèn luyện tự học hiệu quả và thuận lợi hơn. 

Rèn luyện tinh thần tự giác

Tinh thần kiên trì rèn luyện và ý thức tự giác là cực kỳ cần thiết và quan trọng. Hình thành tinh thần và ý thức tự giác bắt nguồn từ việc hoàn thành những mục tiêu của bản thân, không chịu sự thúc giục và ép buộc từ bên ngoài. 

Hy vọng những thông tin chi tiết, đầy đủ trên đây sẽ giúp bạn đọc có cái nhìn khách quan, nắm rõ cách nâng cao kỹ năng tự học của bản thân, từ đó hoàn thiện và cải thiện năng lực cá nhân, hoàn thành mọi mục tiêu đặt ra, phát triển công việc và ổn định cuộc sống.