Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho tài chính số là rất quan trọng

Sáng 21/4, Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam phối hợp cùng Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance tổ chức buổi tọa đàm "Tương lai Tài chính số Việt Nam" và ra mắt đặc san "Tương lai Tài chính số".

“Pháp lý về chuyển đổi số tại Việt Nam đang rất chậm và rất phân mảnh”

Phát biểu khai mạc tọa đàm, ông Hoàng Anh Minh, Phó Chủ tịch VFCA, Tổng biên tập Tạp chí Đầu tư Tài chính nhận định: “Ngày hôm nay, chúng ta có mặt ở đây để tham dự tọa đàm Tương lai Tài chính số Việt Nam và ra mắt Đặc san Tương lai Tài chính số. Chúng tôi hy vọng những nỗ lực bé nhỏ này sẽ góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của lĩnh vực kinh tế - tài chính số trong thời gian tới”.  

Theo ông Minh, mong muốn lắng nghe các ý kiến, kiến giải từ các nhà quản lý, chuyên gia, doanh nhân trong lĩnh vực này để cùng làm rõ thêm các vấn đề của thực tiễn và hướng giải quyết trong thời gian tới, đảm bảo cho kinh tế tài chính số nói chung, cho số hóa lĩnh vực tài chính ngân hàng nói riêng, đạt kết quả tốt hơn, bền vững hơn trong tương lai.

Nhìn nhận về thực trạng nền kinh tế - tài chính số hiện nay, ông Dương Quốc Anh, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển kinh tế số, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, cho rằng: “Công nghệ tài chính phát triển rất mạnh nhưng chưa quốc gia nào khẳng định hệ thống pháp lý hoàn thiện, trong đó có Việt Nam”.

Ông Quốc Anh chia sẻ thêm, hiện nay, các ngân hàng đang dựa vào sự tiến bộ của công nghệ tài chính để số hóa quy trình nghiệp vụ. Hướng phát triển lớn thứ hai là các Fintech và BigTech tham gia phối hợp với các ngân hàng cũng như các tổ chức đang hoạt động trên thị trường tài chính, đồng thời cạnh tranh với chính các ngân hàng truyền thống. Hướng phát triển lớn thứ ba là thành lập các ngân hàng số.

Tại Việt Nam, ông Quốc Anh cho rằng sự phát triển của Fintech dù rất nhanh nhưng còn nhiều hạn chế, rủi ro cho cả Fintech và nhà đầu tư. Bên cạnh đó, các Fintech đang phải đối mặt với nhiều khó khăn như thiếu nguồn nhân lực; chi phí đầu tư, vận hành lớn; quy định pháp lý chưa rõ ràng, đồng bộ; công tác bảo mật thông tin khách hàng còn nhiều bất cập.

Tiềm năng phát triển của ngành tài chính số còn rất lớn

TS. Lê Duy Bình, Giám đốc Economica Việt Nam, nhấn mạnh: “Các hiệp định thương mại thế hệ mới gần đây có sự khác biệt rất lớn đối với các hiệp định thương mại trước đây, trong đó có nhiều tác động đến hệ sinh thái tài chính số”.

Ông Bình chỉ ra một loạt tác động lớn:

Thứ nhất, trên cơ sở các hiệp định thương mại thế hệ mới, các doanh nghiệp FDI sẽ mở rộng đầu tư tại Việt Nam, trong đó có lĩnh vực tài chính số, ngân hàng số.

Thứ hai, thúc đẩy quá trình số hóa doanh nghiệp tại Việt Nam thông qua cơ chế thầu phụ cho các doanh nghiệp FDI.

Thứ ba, hiệp định thương mại thế hệ mới yêu cầu rất cao về môi trường, quản trị, xã hội, từ đó đẩy mạnh tiến trình số hóa hoạt động sản xuất, thanh toán, huy động vốn, qua đó thúc đẩy tài chính toàn diện.

Thứ tư, thúc đẩy giao dịch trực tiếp (P2P) giữa người mua ở nước ngoài và người bán ở Việt Nam và thanh toán xuyên biên giới.

Thứ năm, hiệp định thương mại thế hệ mới có những điều khoản chặt chẽ hơn về tài sản trí tuệ, bảo vệ thông tin cá nhân, từ đó tác động đến chính sách tại Việt Nam.

Thứ sáu, thúc đẩy chuyển đổi số ở các cơ quan quản lý nhà nước, đảm bảo toàn bộ giao dịch được thực hiện trên môi trường số.

Thứ bảy, thúc đẩy cải cách về môi trường kinh doanh, môi trường pháp luật, chính sách tài chính số, ngân hàng số tại Việt Nam. Tuy nhiên theo đánh giá của ông Bình, hiện nay tại việc hoàn thiện pháp lý tại Việt Nam quá chậm chạp, còn nhiều khoảng trống pháp lý, chẳng hạn chưa có các quy định về ngân hàng số.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông (IPS), nhận định việc hoàn thiện hành lang pháp lý về chuyển đổi số tại Việt Nam đang rất chậm và rất phân mảnh. Trong bối cảnh pháp lý như vậy, ông Đồng cho rằng các doanh nghiệp nên đi vào thị trường ngách thay vì tập trung vào các thị trường lớn, cạnh tranh với các doanh nghiệp lớn tại nước ngoài.

Dưới góc nhìn của doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tài chính số, ông Tuấn Nguyễn, chuyên gia công nghệ và truyền thông, hiện là Chủ tịch của eCap Holding, cho biết tại Việt Nam, tiềm năng phát triển của ngành tài chính số còn rất lớn, trong đó, Fintech rất năng động, có sẵn nguồn lực công nghệ để cung ứng ngay cho thị trường. Tuy nhiên, ở Việt Nam hiện nay, pháp lý về tài chính số vẫn chưa rõ ràng. Vì vậy, ông Tuấn Nguyễn đề xuất nên có ban hỗ trợ pháp lý cho các Fintech, bởi các Fintech không muốn làm sai nhưng nhiều khi không biết làm thế nào cho đúng.

Ông Cao Hoàng Anh, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư thương mại và Phát triển công nghệ FSI, nhận định: “Các ngân hàng, tổ chức tài chính hiện nay dễ dàng chuyển đổi số hơn các doanh nghiệp khác, bởi họ đã có kho dữ liệu”. Dù vậy, ông Hoàng Anh cho biết hiện nay thể chế chính sách liên quan đến kết nối dữ liệu đang có nhiều vướng mắc. Theo đại diện FSI, để quá trình chuyển đổi số được diễn ra đồng bộ, việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý là rất quan trọng.

Góp thêm ý kiến, ông Nguyễn Thanh Minh, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần OneSecond Việt Nam, cho hay sự phát triển nhanh của các Fintech nhưng không đi kèm với chất lượng tư vấn đang đẩy rủi ro tài chính đến người tiêu dùng nhanh hơn. Vì vậy, cơ quan quản lý cần hoàn thiện hành lang pháp lý theo tiêu chuẩn quốc tế, để cùng tạo nên một nền tài chính số phát triển bền vững.