Góc nghịch lý: Chủ cây xăng phải mua từng chai xăng về sử dụng

Trong những ngày gần đây, ở trên tuyến đường Nam Sông Hậu nối những tỉnh Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng và Bạc Liêu xảy ra một tình trạng chung, đó là nhiều cửa hàng xăng dầu đóng cửa hoặc treo bảng “hết xăng”. Có cửa hàng dù mở cửa nhưng lại không bán, hoặc họ chỉ bán cầm chừng cho mỗi khách đi xe máy từ 20.000 đến 30.000 đồng.  

Theo chị Nguyễn Xuân Đào - chủ đại lý bán lẻ xăng dầu DNTN Anh Kiệt (tại xã Nhơn Mỹ, huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng), cây xăng đã đóng cửa được hơn 2 tuần nay vì không còn vốn để nhập hàng về bán. Cụ thể, chị Đào cho biết: “Thực sự chúng tôi không còn vốn liếng nữa, tài chính kiệt quệ vì thua lỗ liên tục kể từ đầu năm cho đến nay. Thời điểm hiện tại, mức hoa hồng của mỗi lít xăng dầu chỉ dao động trong khoảng từ 50 đến 150 đồng. Trong khi đó, chi phí hàng tháng, nào là kế toán, nhân viên, tiền nước, tiền điện, chi phí hao hụt… khiến chúng tôi phải gồng mình bù lỗ, đến giờ không thể nào mà trụ được nữa”. 

Đồng cảnh ngộ, bà Nguyễn Thị Bích Vân - Chủ đại lý xăng dầu DNTN Năm Hung (xã Đại Ngãi, huyện Long Phú, tỉnh Sóc Trăng) cho biết, cây xăng này suốt 3 tuần nay đã không còn một giọt xăng nào để bán, dù là xăng mẫu cũng đã được mang ra để sử dụng cho xe máy gia đình và cho những người đi đường chẳng may hết xăng ở dọc đường. Bà Vân bộc bạch: “Nhà cung ứng họ báo với chúng tôi rằng không còn hàng để giao, đôi khi có giao cũng chỉ giao được 1.000 đến 2.000 lít để “chữa cháy” rồi cũng ngưng luôn. Trong suốt nhiều tháng nay, cửa hàng tôi đã phải chịu lỗ liên tục, mức hoa hồng thời điểm hiện tại cũng chỉ ở mức từ 30 cho đến 100 đồng, nhưng nếu có xăng thì tôi vẫn bán vì sợ sẽ bị xử phạt”. 

Dù lầm đại lý xăng dầu gần 30 năm nhưng đây là lần đầu tiên người phụ nữ này rơi vào tình cảnh éo le: Là chủ cây xăng nhưng lại phải đi mua từng chai xăng về để sử dụng. Người này cho hay: “Các cây xăng quanh đây cũng đã hết hàng, mấy ngày nay tôi phải đi xe ôm lên tận thành phố Sóc Trăng để mua xăng về cho hai đứa cháu đổ xe máy”.

Nguy cơ đứt gãy chuỗi xăng dầu ngày càng lan rộng? 

Cùng với lý do càng buôn bán lại càng thua lỗ nặng, một doanh nghiệp tại Cần Thơ đã xin tạm ngưng kinh doanh cửa hàng xăng dầu đến tận ngày 18/11. Doanh nghiệp này cũng cho biết, nếu như tình hình thị trường xăng dầu ổn định trở lại, họ sẽ tiếp tục công việc kinh doanh của mình. Nếu sau ngày 18/11, thị trường xăng dầu vẫn chưa ổn định công ty sẽ buộc phải xin tạm ngưng hoạt động cửa hàng xăng dầu, đồng thời trả lại Giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ xăng dầu cho Sở Công Thương.

Liên quan đến tình trạng này, đại diện của một doanh nghiệp xăng dầu tại Hậu Giang cho biết, những giải pháp ổn định thị trường xăng dầu thời điểm hiện tại cơ bản vẫn đang hướng đến những thương nhân đầu mối cùng với các đơn vị cung ứng, chưa thật sự đến được đại lý xăng dầu vốn là những người trực tiếp bán hàng hóa trong khi họ lại là những người chịu thiệt thòi nhiều nhất. 

Cụ thể, vị đại diện này nhận định: “Nếu như tình trạng thua lỗ xảy ra trong một vài tháng, họ có thể cố gắng trụ được. Tuy nhiên tình trạng này xảy ra trong thời gian dài, thì làm gì còn vốn liếng mà làm ăn. Trong khi đó, chính sách hạn mức tín dụng như hiện nay, các đại lý khó lòng tiếp cận vốn cho việc duy trì công việc kinh doanh của mình. Nếu như tình trạng này tiếp tục kéo dài và không có giải pháp hài hòa, không có căn cơ, nguy cơ dẫn đến đứt gãy nguồn cung xăng dầu trên diện rộng cũng có thể xảy ra…”

Theo UBND TP Cần Thơ, qua quá trình kiểm tra và giám sát vẫn còn có một số cửa hàng xăng dầu bị thiếu nguồn hàng. Chủ tịch UBND TP Cần Thơ cũng yêu cầu những thương nhân đầu mối cũng như phân phối xăng dầu có thể chủ động nguồn hàng và cung ứng đầy đủ cho thị trường. Bên cạnh đó, những đầu mối cần phải tạo điều kiện để cho các thương nhân xăng dầu được nhận hàng tại kho vào thứ bảy và chủ nhật, cả ngày lễ; đồng thời tăng thời gian giao nhận hàng hóa tới hệ thống kinh doanh của doanh nghiệp.

Đáng chú ý, một lãnh đạo của Sở Công Thương TP HCM thừa nhận, ảnh hưởng từ biến động từ giá xăng dầu, các thương nhân đầu mối cũng đã hạn chế việc cung cấp, bán xăng dầu cho những thương nhân phân phối, giảm chiết khấu; chính vì thế các thương nhân phân phối gặp nhiều khó khăn trong việc tìm nguồn hàng, khó khăn trong hoạt động kinh doanh. Chưa kể, vì giảm chiết khấu nên những thương nhân phân phối cũng không chủ động về việc nhập hàng, thế nên có thời điểm thiếu nguồn hàng cung cấp cho hệ thống phân phối. 

Cụ thể, vị này cho biết: “Ngoài ra, một số doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu còn có xu hướng thu hẹp về sản lượng cung ứng, quy mô kinh doanh và cũng chưa có được các giải pháp tối ưu cho những hoạt động kinh doanh, gây ảnh hưởng đến việc cung ứng xăng dầu để phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh trên địa bàn”. Cục Quản lý thị trường của TP Cần Thơ cho biết, kể từ đầu năm đến nay đã tiến hành kiểm tra cũng như xử phạt nhiều vi phạm kinh doanh xăng dầu với số tiền lên đến hơn 504 triệu đồng cùng với nhiều hành vi vi phạm, bao gồm cả việc ngừng bán hàng khi vẫn chưa được những cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền chấp thuận bằng văn bản, đồng thời giảm lượng hàng bán ra so với thời gian trước đó nhưng không có lý do chính đáng…

Sở Công Thương TP.HCM cũng cho biết trong một báo cáo về tình hình cung ứng xăng dầu mới nhất, nguồn cung xăng dầu đang có sự thiếu hụt dẫn đến tình trạng thiếu hàng ở mức cục bộ, vẫn chưa đảm bảo việc cung ứng đầy đủ, thường xuyên cũng như liên tục. Hiện nay, mức chiết khấu xăng dầu tại những cửa hàng bán lẻ để đảm bảo duy trì hoạt động kinh doanh phục vụ sản xuất và tiêu dùng của doanh nghiệp. Cơ quan này cũng nhận định, một trong những bất cập trong quy định chính là cửa hàng bán lẻ xăng dầu chỉ được ký kết hợp đồng đối với một thương nhân phân phối.  

Ngoài ra, khi thương nhân phân phối hoặc là thương nhân đầu mối nhập khẩu gặp khó khăn về nguồn hàng, việc chuyển đổi sang đơn vị cung ứng khác cũng gặp nhiều khó khăn bởi quy định thường rất rườm rà và quá trình thực hiện thủ tục cần nhiều thời gian.