Giá xuất khẩu chạm đáy, nhu cầu thị trường "đóng băng" gần 2 năm: Lối thoát nào cho xuất khẩu cao su?

Giá xuất khẩu cao su chạm đáy, nhu cầu ngưng trệ

Nếu như mọi năm, những tháng cuối năm chính là khoảng thời gian nhộn nhịp nhất. Đây cũng chính là giai đoạn các doanh nghiệp sản xuất cao su tăng cường công suất để đáp ứng nhu cầu tăng cao của thị trường, thúc đẩy lượng và giá trị xuất khẩu đồng loạt tăng lên. Tuy nhiên, năm nay mọi thứ dường như đã diễn biến theo một chiều hướng khác. Đến thời điểm hiện tại, hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp không giống như mọi năm. Dù lượng xuất khẩu vẫn duy trì được mức độ tăng trưởng nhưng giá trị thu về lại không tăng tương ứng và cũng không mấy khả quan. 

Mới đây, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã dẫn số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan cho biết, Việt Nam trong tháng 10 đã xuất khẩu được gần 223,6 nghìn tấn cao su với trị giá 313,5 triệu USD, so với tháng 9 liền trước đã lần lượt tăng 15,6% về lượng và tăng 12,2% về trị giá. Còn nếu so sánh với cùng kỳ năm trước, con số này đã tăng 8,7% về lượng, nhưng lại giảm hơn 8% về trị giá.

Sau khi lũy kế 10 tháng đầu năm, xuất khẩu cao su là 1,62 triệu tấn với trị giá 2,6 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2021 đã lần lượt tăng 8,5% về lượng và tăng 4,6% về trị giá. Đáng chú ý, giá cao su xuất khẩu bình quân trong tháng 10 năm nay là 1.402 USD/tấn, so với tháng 9 liền trước đã giảm gần 3% trong khi so với cùng kỳ năm trước đã giảm mạnh 15,5%. Đây tiếp tục là một lần chạm đáy mới của giá cao su, đánh dấu tháng giá xuống thấp nhất trong gần hai năm qua của xuất khẩu cao su.

Cũng theo thông tin từ Cục Xuất nhập khẩu, nhiều yếu tố như tình hình dịch bệnh, khủng hoảng chính trị, chi phí vận tải cao, thiếu container và giá nhiên liệu tăng mạnh trong khi thông quan chậm chạp đã tác động đến thị trường, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu, khiến cho giá cao su trong thời gian qua liên tục biến động mạnh.

Bên cạnh đó, theo như số liệu từ Trading Economics, trên thị trường thế giới, giá cao su vào đầu tháng 10 đã ghi nhận sự phục hồi nhẹ so với tháng 9, tuy nhiên sau đó đã  giảm sâu xuống mức 117 UScents/kg. Thời điểm hiện tại, giá của mặt hàng này đang dao động trong khoảng UScents/kg và vẫn chưa có dấu hiệu phục hồi một cách rõ ràng.

Ngoài ra trong năm nay, hầu hết các quốc gia đã mở cửa trở lại sau đại dịch, đồng thời tình trạng dư nguồn cung cao su thiên nhiên cũng đã quay trở lại, đây cũng là một trong số những yếu tố quan trọng tác động đến xu hướng giá. Liên quan đến vấn đề này, báo cáo mới nhất từ Hiệp hội Các nước sản xuất cao su thiên nhiên (ANRPC) cho thấy, trong tháng 8 và cả tháng 9 năm nay, tổng sản lượng cao su thiên nhiên trên toàn cầu đạt khoảng 2,7 triệu tấn, so với cùng kỳ năm trước đã tăng khoảng 71.000 tấn. Trong khi đó, nhu cầu toàn cầu rơi vào khoảng 2,5 triệu tấn, so với cùng kỳ năm trước đã tăng 85.000 tấn. 

Cụ thể, Cục Xuất nhập khẩu cho biết: “Trong giai đoạn này, nguồn cung dư thừa đã góp phần vào biến động của giá cao su tại thị trường thế giới, bên cạnh nhiều yếu tố như giá dầu thô giảm cùng với triển vọng kinh tế toàn cầu suy yếu”.

Đáng chú ý, không chỉ giá xuất khẩu giảm, tình hình đơn hàng bị thu hẹp trong thời gian qua cũng trở thành một khó khăn không nhỏ của ngành hàng này. Trước đó, tại Triển lãm quốc tế ngành công nghiệp nhựa - cao su, ông Nguyễn Quốc Anh, Chủ tịch Hội cao su - nhựa TP Hồ Chí Minh cho biết, sức mua của nhiều thị trường tiêu thụ cao su Việt Nam đã giảm khoảng 20% do lạm phát tăng cao ở nhiều nước. 

Trong bối cảnh sức mua giảm và lượng tồn kho tăng cao, các doanh nghiệp tiếp tục gặp khó khi dòng tiền về không kịp bởi không vay được ngân hàng hoặc không thể thu hồi được vốn. Đây là một bài toán khó nhằn buộc các doanh nghiệp cần phải cân đối chi phí sao cho tiết kiệm nhất cả về nguyên liệu cũng như lao động.

Đồng thời, Chủ tịch Hội cao su - nhựa TP Hồ Chí Minh cũng bổ sung rằng: “Thời điểm hiện tại, khó khăn nhất là làm thế nào để duy trì được đội ngũ công nhân, phòng trường hợp đơn hàng quay trở lại các doanh nghiệp vẫn có thể tổ chức sản xuất như bình thường”. 

Giải pháp nào gỡ rối cho các doanh nghiệp cao su?

Theo như ông Nguyễn Quốc Anh, dự báo tình hình khó khăn của các doanh nghiệp trong ngành cao su sẽ kéo dài cho đến quý 2 năm tới. Đến khi đó, lượng hàng tồn kho giảm xuống sẽ thúc đẩy nhu cầu nhập khẩu hàng hóa của khách hàng tăng cao trở lại. 

Đồng quan điểm, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cũng đưa ra những dự báo tương tự. Cục này cho rằng, giá cao su trong thời gian tới khó có thể tăng mạnh, nguyên nhân do nguồn cung cao su tự nhiên trên toàn cầu cao trong khi hoạt động khai thác có khả năng tăng tốc cũng như duy trì ở mức tốt trong khoảng thời gian đến tháng 1 năm 2023. Bên cạnh đó, nhu cầu từ những công ty săm lốp nhiều khả năng cũng không thể tăng cao trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu suy thoái.

Trong những tháng cuối năm, tình trạng xuất khẩu cao su của Việt Nam vẫn gặp rất nhiều khó khăn, nguyên nhân bởi “đồng bạc xanh” đã dần bước vào chu kỳ tăng giá vì được nhiều người coi như một loài tài sản trú ẩn trước lạm phát. Với những loại hàng hóa cơ bản được tính bằng đồng USD, một khi đồng tiền này tăng giá sẽ khiến giá trị của những loại hàng hóa này giảm xuống. Trong giai đoạn đồng USD tăng mạnh, giá cao su cũng không phải là ngoại lệ khi giá mủ đã có diễn biến giảm đáng kể.

Trước tình hình như hiện tại, ông Nguyễn Quốc anh nhận định rằng, một trong số những giải pháp hữu ích nhất hiện nay đó chính là sản xuất bớt đi, đồng thời thuyết phục các khách hàng lấy thêm hàng nhằm giảm lượng tồn kho và giữ mức sản xuất tối thiểu để những công nhân có thể duy trì được việc làm trong những tháng cuối năm. 

Bên cạnh đó, một khi sản xuất ít đi cũng giúp cho các doanh nghiệp có thể tận dụng được thời gian cho việc thực hiện những công việc trước đây vì quá bận rộn mà chưa kịp triển khai như: Tiến hành tái tổ chức quy trình sản xuất, huấn luyện đào tạo cũng như đầu tư thiết bị máy móc…