“Gã khổng lồ” thương mại điện tử Mỹ và Trung Quốc đang mất dần thị phần vào các quốc gia khác

Nhiều quốc gia khác dần chiếm thị phần thương mại điện tử

Nếu được hỏi về nơi mua hàng lần cuối từ những trang web bán lẻ nước ngoài, có đến 27% người tiêu dùng đã nêu tên Amazon, 17% là Alibaba. Kết quả này dựa trên cuộc khảo sát với 33.009 người tiêu dùng ở 39 quốc gia được thực hiện hồi tháng 10 năm ngoái. Những người này đã thực hiện ít nhất một giao dịch mua hàng trực tuyến xuyên biên giới trong vòng 3 tháng trước đó.

Kết quả khảo sát cũng cho thấy, Shein Group Ltd. - nhà bán lẻ thời trang nhanh của Trung Quốc đang chiếm 6% tổng số lần mua hàng gần đây nhất. Tiếp đến là Zalando - nhà điều hành may mặc trực tuyến của Đức chiếm 3%. 

Trong bảng xếp hạng tổng giá trị bán hàng của Cơ sở Dữ liệu Thị trường Trực tuyến Toàn cầu Digital Commerce 360, Amazon đang đứng ở vị trí thứ 3, vị trí thứ 5 là eBay và vị trí thứ 15 là AliExpress, Wish đứng ở vị trí thứ 16 còn Zalando đang ở vị trí thứ 24. Ngoài ra, Shein đứng vị trí thứ 36 trong bảng xếp hạng những nhà bán lẻ châu Á dựa trên doanh số bán hàng trực tuyến.
Bất chấp sự thể hiện vô cùng ấn tượng của “ông lớn” Amazon, các nhà bán lẻ Mỹ nói chung đang dần mất đi vị thế trong mảng thương mại điện tử xuyên biên giới. Thông tin từ IPC cho thấy, doanh nghiệp Mỹ hiện tại chỉ chiếm 10% giá trị mua hàng trực tuyến xuyên biên giới, trong khi năm 2019 là 11% và năm 2016 là 15%. 

Liên quan đến vấn đề này, Jim Okamura - chuyên gia tại công ty tư vấn bán lẻ McMillan Doolittle kiêm đồng sáng lập Diễn đàn các nhà lãnh đạo thương mại điện tử toàn cầu, cho biết “đồng bạc xanh” ngày càng mạnh lên đã khiến hàng hóa sản xuất tại Mỹ trong những năm gần đây trở nên đắt đỏ hơn. Do đó, những đơn hàng trực tuyến quốc tế cũng sụt giảm phần nào. 

Trong thời kỳ dịch bệnh, thương mại điện tử bùng nổ đã mang đến nhiều lựa chọn nội địa, người tiêu dùng vì thế cũng bớt đi nhu cầu đặt hàng mua những sản phẩm nước ngoài. Trong năm qua, doanh nghiệp bán lẻ Trung quốc chiếm đến 30% giá trị các đơn mua hàng trực tuyến nước ngoài, trong khi năm 2019 là 36% và năm 2016 là 26%.  

Cũng trong thời kỳ đại dịch, các doanh nghiệp của Đức chiếm 14% giá trị các đơn hàng xuyên biên giới, so với mức 12% của năm 2019 đã tăng 2%. Các doanh nghiệp Anh chiếm 10%, giảm đáng kể so với mức 13% của năm 2019. Sự thay đổi này cho thấy, các khách hàng tại EU đã mua hàng của Anh ít hơn sau Brexit vì phải trả thêm tiền thuế.

Đáng chú ý, sự gia tăng lớn nhất đến từ việc nhiều người đã lựa chọn mua sắm từ các quốc gia láng giềng. Qua cuộc khảo sát, 58% người cho biết sẽ mua nhiều hơn từ những trang web bán lẻ của nước bạn. Theo chuyên gia Okamura, đối với những quốc gia có thương mại điện tử kém phát triển, người tiêu dùng có xu hướng tìm đến các quốc gia láng giềng có sức hấp dẫn mua sắm hơn.

Hai “ông lớn” Alibaba và Amazon đối mặt nhiều thách thức

Trong năm 2022, hoạt động kinh doanh của Alibaba đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi Trung Quốc theo đuổi chính sách “Zero Covid”. Chưa kể, ông lớn này cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt đến từ những đối thủ mạnh khác như JD.com và Pinduoduo. Việc Trung Quốc tăng cường giám sát ngành công nghệ, cộng thêm các khoản tiền phạt và nền kinh tế giảm tốc càng khiến công ty của Jack Ma thêm chật vật. 

Trước những khó khăn chồng chất, công ty đã cắt giảm chi phí đầu vào năm 2022 và tiếp tục duy trì kế hoạch này. Mới đầu năm ngoái, Alibaba đã thông báo về một trong những đợt sa thải nhân viên với quy mô lớn trong nỗ lực ứng phó với chiến dịch của chính phủ về cải cách quy định. Theo kế hoạch, gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc có thể cắt giảm khoảng 39.000 nhân viên, tương đương hơn 15% tổng lực lượng lao động.  

Amazon - đối thủ của Alibaba - cũng không khá khẩm hơn là bao. Tập đoàn này cho biết, lợi nhuận trong quý đầu năm có thể giảm xuống mức 0, bởi khoản tiết kiệm từ việc sa thải nhân viên không thể bù đắp cho sự thắt chặt chi tiêu của đại đa số khách hàng. So với dự báo của Phố Wall, doanh thu của Amazon trong kỳ nghỉ lễ đã cao hơn, tăng trưởng doanh số bán hàng trên nền tảng đám mây trong vài quý đến có thể sẽ chậm lại. 

Amazon cũng đang hướng đến việc cắt giảm chi phí với nhiều mảng kinh doanh khi đối mặt với tình trạng lạm phát cao và nền kinh tế nhiều bất ổn. Mới tháng trước, Amazon cho biết sẽ sa thải hơn 18.000 nhân viên, chủ yếu là thuộc các bộ phận thương mại và nhân sự. Theo Giám đốc Tài chính Brian Olsavsky, khoản bồi thường thôi việc trong quý 4/2022 có thể lên đến 640 triệu USD. Bên cạnh đó, gã khổng lồ này đã thu hẹp hoặc đóng cửa hoàn toàn một số dịch vụ, đồng thời chịu thêm khoản phí lên đến 720 triệu USD với việc đóng cửa hoặc giảm quy mô với một số cửa hàng tạp hóa. 

Công ty nghiên cứu FactSet cho biết, bất chấp việc cắt giảm chi phí mạnh mẽ, Amazon vẫn dự kiến lợi nhuận trong quý đầu năm nay chỉ trong khoảng 0-4 tỷ USD, trong khi cùng kỳ năm trước là 3,7 tỷ USD.  

Có thể nói, 2022 là một năm vô cùng khắc nghiệt với các cổ phiếu công nghệ sở hữu mức vốn hóa trên toàn cầu, đặc biệt là Amazon. Cổ phiếu của công ty đã kết thúc một năm tồi tệ nhất kể từ vụ sụp đổ bong bóng dot.com cuối thập niên 1990. Trong năm 2022, giá cổ phiếu của Amazon đã giảm 51%, đồng thời là mức giảm lớn nhất kể từ năm 2000.