Doanh nhân Masayoshi Son - Chủ tịch tập đoàn SoftBank: Chúng tôi muốn tích lũy nhiều tiền mặt và sẽ cẩn trọng hơn trong những lần đầu tư sắp tới!

Được biết, vào hồi năm ngoái, Revolut - đây là startup ngân hàng số ở London đã tiến hành huy động thành công 800 triệu USD từ nhóm các nhà đầu tư bao gồm quỹ Vision Fund 2 của SoftBank cùng Tiger Global. Và sau vòng gọi vốn thì Revolut đã một bước trở thành startup fintech giá trị nhất tại nước Anh khi mà mức định giá tăng 500% tính từ khi đạt đỉnh 5,5 tỷ USD vào hồi tháng 2/2020. 

Ông Rishi Sunak - Bộ trưởng Bộ Tài chính Anh nhận định: “Việc Revolut huy động được thêm 800 triệu USD và có kế hoạch phát triển hơn nữa là một tin tuyệt vời. Chúng tôi muốn có thêm nhiều những câu chuyện thành công như vậy”. 

Mặc dù vậy thì chỉ sau thời gian một năm, việc mà Chính phủ Nhật Bản lần đầu tiên siết chặt giám sát hệ thống ngân hàng đã khiến cho Revolut trở nên lung lay. Và Bộ Tài chính cũng đã nêu rõ rằng các vấn đề mà startup này đang gặp phải ví dụ như không thiết lập được hệ thống quản lý rủi ro với tốc độ mở rộng quy mô kinh doanh. Đáp lại điều này, Revolut đã lên tiếng xin lỗi trên trang web chính thức đồng thời cũng cho biết sẽ khắc phục tình hình này sớm nhất có thể. 

Trải qua một năm đầy “biến động”

Có thể thấy, những biến động mà Revolut phải đối mặt cũng đã phản chiếu một năm đầy những biến động của SoftBank. Theo đó, nửa thập kỷ tính từ khi gã khổng lồ này xâm chiếm thì ngành công nghiệp đầu tư mạo hiểm bằng việc cho ra mắt Quỹ tầm nhìn Vision Fund trị giá gần 100 tỷ USD và nó đã cắt giảm phần lớn quy mô các khoản đầu tư cũng như chỉ chú trọng việc rót vốn cho những startup an toàn hơn. 

Takeshi Ebihara cho biết, đối tác của Rebright Partners - đây là một công ty đầu tư mạo hiểm tập trung vào thị trường Châu Á bằng cách tận dụng thanh khoản dư thừa và chính sự bùng nổ của lĩnh vực công nghệ tốt của bất kể ai, SoftBank cũng đã sử dụng đòn bẩy tài chính cũng như chấp nhận rủi ro để có thể thổi giá cổ phiếu của các công ty khởi nghiệp. 

Đại diện của của một công ty đầu tư công nghệ lớn tại Châu Á cho hay: “Đó chính là một thời gian rất thách thức đối với một công ty đang trong giai đoạn tăng trưởng. Họ muốn có nhiều vốn nhưng mọi thứ cũng đang dần trở nên đắt đỏ. Và nếu như tập trung đốt tiền mặt thì làm sao mà bạn có thể phát triển được một cách bền vững. Thời điểm trước đây, mọi người chỉ quan tâm đến việc tăng trưởng và tăng trưởng bằng mọi giá nhưng giờ chắc không còn nữa”. 

Theo tờ Nikkei Asian mới đây có bài phân tích chiến lược của SoftBank trong suốt những năm vừa qua. Vào tháng 5/2017, quỹ tầm nhìn đầu tiên được huy động gần 100 tỷ USD và đặt cược phần lớn vào một số cái tên nổi bật như Uber Technologies và Didi Global. Như thế, có khoảng 20 tỷ USD đã được rót riêng 2 công ty công nghệ này từ đó nhấn mạnh tham vọng thống trị của fintech của Son. 

Còn quỹ thứ hai được ra mắt vào năm 2019 được gây dựng hoàn toàn bằng vốn tự có của SoftBank. Nếu như so với Quỹ tầm nhìn 1 thì Quỹ tầm nhìn 2 thực hiện được nhiều khoản đầu tư nhỏ lẻ và dàn trải nhiều ở trên lĩnh vực cũng như địa điểm hơn. Và hoạt động đầu tư chủ yếu được diễn ra tại Châu Á, Châu Âu, Trung Đông và Revolut chính là một trong những cái tên điển hình được rót vốn.

Mặc dù vậy thì khi sự thèm muốn đối với cổ phiếu công nghệ nguội bớt thì một số danh mục đầu tư của Son đã gặp không ít sóng gió. EToro chính là nền tảng giao dịch tài chính đã tiến hành hủy bỏ kế hoạch IPO ở Mỹ thông qua một công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC) vào hồi tháng 7. Và Better là một công ty huy động vốn online của Mỹ cũng đã tiến hành trì hoãn thời gian sáp nhập SPAC cho đến hồi tháng 3/2023. Còn Unacademy - đây là công ty giáo dục trực tuyến của Ấn Độ cùng các công ty thể dục Whoop của Mỹ cũng đã bị ảnh hưởng. 

Lúc này, tâm trí của Son rất mâu thuẫn cho rằng SoftBank nên làm gì ở trong kỷ nguyên mới. Có thể thấy, hình ảnh một doanh nhân hào nhoáng, nắm bắt cơ hội đề liều ăn nhiều là chẳng còn sau khi đế chế của Son đứng trước viễn cảnh mong manh hơn nhiều. 

Son nói rằng: “Một số người cho rằng lúc bấy giờ là để mua. Tôi cũng nghĩ thế. Tuy nhiên, nếu như đơn phương theo đuổi vào một mục đích nào đó thì sẽ có lúc chúng ta sẽ bị hủy hoại hoàn toàn. Đó cũng chính là lý do vì sao tôi hạn chế các khoản đầu tư mới”. 

Quả đúng như thế, Quỹ tầm nhìn 2 chỉ thực hiện duy nhất một khoản đầu tư vào hồi tháng 8 và một khoản đầu tư vào hồi tháng 9. Có thể thấy, điều này là hoàn toàn trái ngược vào hồi năm 2021 khi mà quỹ này điên cuồng trong việc đầu tư và trung bình cách ngày lại tiến hành rót vốn vào công ty. Chính sự thất vọng khi đó cũng đã tăng lên bởi giám đốc điều hành cảm thấy quá ngột thở. 

Hơn thế, các đối tác đầu tư hàng đầu cũng đã bắt đầu rời đi bao gồm Deep Nishar, Jeff Housenbold và Ervin Tu. Và cánh tay đắc lực của ông Son là Marcelo Claure cũng đã đệ đơn từ chức sau một cuộc tranh chấp lương bổng. 

Nhà phân tích kiêm người sáng lập Lightstream Research - ông Mio Kato nói rằng: “Tôi lo lắng về quỹ Vision Fund 2 hơn là quỹ Vision Fund 1”. Người này cũng khẳng định đây chính là kết quả của việc chỉ “đánh cược vào giấc mơ, bất chấp sự thật”.

Giấc mơ của Son là gì?

Mặc dù vậy thì Son vẫn rất lạc quan rằng cơn bão sẽ qua đi và khi đó thì SoftBank sẽ có thể vực dậy một cách mạnh mẽ cùng với sự phát triển của ngành công nghiệp công nghệ. Đến thời điểm hiện tại thì SoftBank đang tiến hành cắt giảm đáng kể các khoản đầu tư vào startup. 

Ông Son cho biết trong lần báo cáo thu nhập hồi tháng 5 rằng: “Chúng tôi muốn tích lũy nhiều tiền mặt. Chúng tôi sẽ cẩn thận hơn trong những lần đầu tư sắp tới’’.

Trong khi đó thì đối thủ của Son cũng đang không ngừng bành trướng. Insight Partners rất nổi tiếng với các khoản đầu tư phần mềm, vào hồi tháng 2 đã tuyên bố huy động thành công 20 tỷ USD cho quỹ đầu tư hàng đầu thứ 12. Còn Andreessen Horowitz cũng đã tiến hành huy động được 4,5 tỷ USD cho một quỹ tập trung vào tiền số trong tháng 5 - nghĩa là gấp đôi so với quy mô quỹ huy động vào hồi năm ngoái. Chúng chắc chắn sẽ có thể vượt xa Quỹ tầm nhìn của Son, nếu như xét đến số lượng các khoản đầu tư mới. 

Còn đối với các công ty đang tìm kiếm nguồn vốn thì đây chính là cơ hội ngàn vàng để chào đón các nhà đầu tư mới đồng thời ở trong một môi trường cạnh tranh đầy thách thức. 

Ebihara của Rebright nói rằng: “Cũng đã có lúc các công ty nghĩ rằng họ sẽ thua lỗ nếu như không có sự đầu tư của SoftBank. Mặc dù vậy thì giờ đây có rất nhiều người có thể ký các tấm séc có giá trị tương đương như thế. Vầng hào quang ngày xưa của SoftBank đã không còn”. 

Hiện nay, việc đầu tư thất bại là điều khó có thể tránh khỏi được. Như thế, những màn  đổ vỡ điển hình cũng có thể kể đến như thương vụ Greensill Capital - đây là công ty khởi nghiệp xây dựng Katerra cùng một công ty làm pizza bằng robot. Cả ba công ty này đều đã phá sản.

Và thất bại lớn nhất thì có lẽ là WeWork - đây là một startup không gian văn phòng và là nơi Son đầu tư hơn 10 tỷ USD bởi vì cho rằng đây chính là một công ty công nghệ đột phá. Ông Son nói với các nhà đầu tư về kết quả kinh doanh hàng quý của mình vào hồi tháng 11/2019 rằng bản thân đã mắc sai lầm và xem đây chính là một bài học vô cùng khắc nghiệt. 

Ebihara của Rebright nhận định rằng: “Các khoản đầu tư vào WeWork rõ ràng là thiếu tính kỷ luật”. 

Mặc dù vậy thì Masayoshi Son - người hiện tại đang nắm giữ trong tay 29% cổ phần vẫn có tiếng nói vô cùng to lớn đối với Vision Fune. Và trong cuộc phỏng vấn mới đây, Masayoshi Son đã chia sẻ rằng việc mở rộng Quỹ tầm nhìn chính là chìa khóa để cho ông có thể gây dựng nên một đế chế tồn tại trong thời gian 300 năm. 

Masayoshi Son nói rằng: "Khi quỹ ổn định ở một mức độ nào đó, nó có thể tự quản lý". Đồng thời ông cũng tuyên bố sẽ tiến hành mở rộng đội ngũ chuyên gia đầu tư lên mức 2.000 người trong thời gian 10  năm tới. 

Đến hiện tại, Quỹ tầm nhìn đã bước vào kỷ nguyên mới và có vẻ như mối liên hệ giữa Masayoshi Son cùng với vận mệnh của SoftBank dần trở nên bền chặt hơn bao giờ hết. 

Chiến lược gia trưởng của au Kabu.com Securities - ông Tatsunori Kawai đưa ra nhận định rằng, là một công ty đầu tư nhưng SoftBank không huy động tiền bằng cách đặt ra các quy tắc cho nơi mà họ rót vốn. Tuy nhiên, Masayoshi Son lại là người có sức ảnh hưởng rất lớn nhất và cho dù đó là lĩnh vực công nghệ nào đi chăng nữa thì tiền vẫn chảy theo hướng mà ông ấy mong muốn.