Đặc điểm của keo đất là gì?

Keo đất là gì?

Keo đất là những phân tử có kích thước rất nhỏ. Chúng chỉ khoảng dưới 1μm và không hòa tan trong nước nhưng lại ở trạng thái huyền phù. Khái niệm keo đất còn được hiểu là tiêu điểm của các phản ứng trao đổi ion. Đây là chất ảnh hưởng lớn đến dinh dưỡng của cây trồng.

Keo đất dương là một loại keo đất có lớp ion quyết định điện mang điện tích dương. Keo dương có lớp ion khuếch tán ở bên ngoài mang điện dương nên chúng có khả năng hút các ion âm có trong đất. Ví dụ như Ca2+, NH4+,…

Cấu tạo của keo đất là gì?

Mỗi một hạt keo đất sẽ có một nhân ở bên trong. Keo đất có cấu tạo là: Lớp phân tử nằm ngoài nhân phân li. Nó hình thành các ion và tạo ra lớp ion quyết định điện. Phía ngoài lớp ion sẽ quyết định điện là lớp ion bù. Bao gồm có 2 lớp đó là lớp ion bất động và lớp ion khuếch tán mang điện trái dấu với lớp ion quyết định điện. 

Trong đó: 

• Nhân: Nằm ở trong cùng của keo đất gồm có các chất parafin 
• Lớp ion quyết định điện: Quyết định trực tiếp đến điện tích của keo đất 
• Lớp ion bất động: Mang điện trái dấu với lớp ion quyết định điện 
• Lớp ion khuếch tán: Mang điện trái dấu với lớp ion quyết định điện. Nó trao đổi ion với dung dịch đất.

Các loại keo đất là gì?

Sau khi các bạn đã hiểu được keo đất là gì thì hãy cùng chúng tôi tìm xem có bao nhiêu loại keo đất nhé! Hiện nay người ta tìm ra rất nhiều loại keo đất khác nhau. Trong đó có 4 loại chính. Đó là:

Phiến sét silicate

Đây là loại keo vô cơ chiếm tỉ lệ cao nhất trong các loại đất. Đặc điểm của phiến sét silicate này là có cấu trúc tinh thể, xếp thành từng phiến hay lớp và bề mặt mang điện tích âm (-). 

Mỗi một hạt keo được hình thành bởi bhie62u lớp giống như các trang trong quyển sách. Các phiến này sẽ bao gồm các mặt pha73ng được xếp chồng lên nhau. Ngoài ra, các nguyên tử Oxygen sẽ liên kết với nhau bởi các nguyên tử Al, Mg, H, Fe. Công thức hóa học chung của sét kaolinit là [(Si2Al2O5 (OH)].

Sét allophane và imogolite 

Có nhiều loại đất có chứa khoáng sét silicate. Chúng có cấu trúc tinh thể không rõ ràng. Đó chính là khoáng allophane. Các khoáng này còn được gọi với tên gọi khác là khoáng aluminosilicat vô định hình. Bởi vì chúng có thành phần cấu tạo là Al2O3.2H2O. Tuy nhiên, cấu trúc tinh thể lại không rõ ràng.

Các khoáng này có hàm lượng cao trên đất Andisol. Khả năng hấp phụ ion của loại keo đất này phụ thuộc hoàn toàn vào độ pH đất. Theo đó, các cation sẽ được hấp phụ ở pH cao. Trong khi các anion hấp phụ ở pH thấp. Allophane và imogolite sẽ hấp phụ lân rất tốt đối với đất chua.

Khoáng oxide Fe và Al 

Loại khoáng sét này xuất hiện với hàm lượng cao trên đất phong hóa mạnh như Ultisol và Oxisol ở các vùng nhiệt đới. Tính chất vàng đỏ của đất chịu ảnh hưởng khá lớn bởi khoáng oxide Fe và Al. Các oxit Fe là khoáng goethite (FeOOH), hematite (Fe2O3) và cả oxide Al phổ biến là khoáng gibbsite Al(OH) 3. Khoáng Sesquioxide này có cấu trúc vô định hình, không dính, không dẻo, khi ướt thì có tính chất tương tự như phiến sét silicate.

Mùn-keo hữu cơ 

Phân tử mùn không có cấu trúc tinh thể nhưng bề mặt của chúng lại có mật độ điện tích cao giống như sét silicate. Mùn-keo hữu cơ sẽ tạo thành một chuỗi các nối hóa học giữa C với O, H, và N. 

Điện tích của keo mùn hình thành chủ yếu là do sự phân ly của các gốc enolic (-OH), carboxyl (-COOH), phenolic. Điện tích (-) trên keo mùn sẽ liên kết với sesquioxide. Điều này phụ thuộc vào pH đất, khi mà độ pH thấp.

Đặc điểm nổi bật của keo đất là gì?

Keo đất có các tính chất, đặc điểm như sau: 

• Kích thước: Kích thước của keo đất vô cùng nhỏ. Chúng chỉ có thể quan sát được bằng kính hiển vi điện tử. Phần lớn hạt keo đất đều có kích thước nhỏ hơn 0,02mm. 
• Điện tích bề mặt: Bề mặt trong và bề mặt ngoài của keo đất đều có thể mang điện tích âm hoặc dương. Nhưng phần lớn là mang điện tích âm. Mật độ điện tích ảnh hưởng rất lớn tới quá trình hấp thu, phân tán của các hạt keo. Do đó, nó ảnh hưởng đến tính chất vật lý và hóa học đất. 
• Khả năng hấp phụ cation và nước: Các hạt keo có thể hấp thu hàng trăm ngàn ion trên bề mặt. Ví dụ như H+, Al3+, Ca2+, Mg2+,…. Sự hấp thu này sẽ hình thành lên một tầng bù ion. Tầng ion bề mặt trong sẽ là 1 tầng anion khổng lồ. Đồng thời, xung quanh bề mặt ngoài và bên trong của hạt keo mang điện tích âm. 
• Tầng ion ngoài được hình thành từ đám mây cation có tính chất hấp phụ yếu trên bề mặt điện tích âm. Chính vì thế, các hạt keo luôn mang theo 1 đám mây cation được hấp phụ ở trên bề mặt. 
• Diện tích riêng bề mặt riêng: Kích thước rất nhỏ chỏ nên các hạt keo sẽ có diện tích riêng bề mặt bên ngoài rất lớn. Diện tích riêng bề mặt của 1g hạt sét sẽ lớn hơn 1000 lần so với một hạt cát. Tổng diện tích bề mặt của keo đất có thể biến thiên từ 10m2/g đến 800m2/g. 

Vai trò của keo đất là gì?

Các ion trong dung tích đất và các ion bị hấp phụ ở trên bề mặt keo đất có một thế cân bằng. Rễ cây trồng muốn lấy các cation cần thiết thì phải phóng thích ra ion H+ để đổi lấy cation ở trên bề mặt keo đất. 

Trong các trường hợp như trời mưa hay là bón phân vào đất…thì đều làm cho thành phần và nồng độ cation trong dung dịch đất thay đổi. Do đó, thế cân bằng này sẽ bị phá vỡ. Các cation trên bề mặt keo đất sẽ hoán chuyển với các cation ở trong dung dịch đất. Đây được gọi là hiện tượng trao đổi cation.

Nhờ có hiện tượng hấp phụ ion mà đất có thể giữ được các dưỡng chất. Có giúp cho đất tránh được hiện tượng mất dưỡng chất do rửa trôi hoặc trực dị. Ngoài ra, các ion thải ra cũng được đất giữ lại và không thải vào nước ngầm. 

Tuy nhiên, việc hấp phụ quá nhiều cation vào keo đất có thể sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sự tồn tại của vi sinh vật đất. Nhờ có hiện tượng trao đổi ion mà các cation đang bị hấp phụ trên bề mặt keo đất cũng sẽ chuyển vào dung dịch đất cho cây trồng sử dụng. Ví dụ như NH4+, K+, Ca2+...

Lời kết:

Như vậy, chúng tôi vừa giúp các bạn trả lời câu hỏi keo đất là gì và một số câu hỏi liên quan. Hy vọng rằng bài viết này đã giúp các bạn có cái nhìn tổng quan hơn về keo đất. Hãy theo dõi các bài viết khác trên website Meeyland.com để cập nhật thêm những thông tin hữu ích nhé!