Chứng khoán Mỹ liên tục đi xuống: Nhóm nhà đầu tư nhỏ lẻ bền bỉ "bắt đáy", liệu quan điểm "Hãy tham lam khi người khác sợ hãi" còn đúng?

Theo Nhịp sống kinh tế, vào thứ Năm tuần trước, Phố Wall đã phải trải qua một trong những ngày tồi tệ nhất năm và nhà đầu tư nhỏ lẻ đã đổ xô mua vào, lập kỷ lục về khối lượng mua cổ phiếu trong ngày. Trước đó, vào tháng 3, nhóm này cũng đã đổ khoản tiền lớn chưa từng có theo tháng và tiếp tục rót thêm vào tháng 4, theo dữ liệu của Vanda Research bắt đầu từ năm 2014.

Nhóm nhà đầu tư nhỏ lẻ bền bỉ với chiến lược "bắt đáy"

Nhà đầu tư nhỏ lẻ lại tiếp tục nỗ lực bắt đáy trong phiên giao dịch đầy biến động ngày 10/5, chỉ 1 ngày sau khi chỉ số S&P 500 chạm mức thấp nhất trong năm nay. Chỉ số này đã ghi nhận 3 phiên liên tiếp giảm điểm. Có thể thấy, sự bền bỉ của nhóm day trader trong nỗ lực kiếm tiền bất chấp thị trường bị bán tháo đã kéo dài hơn các nhà phân tích và chuyên gia dự đoán.

Trong năm nay, chỉ số S&P 500 đã giảm 16% và ghi nhận sự khởi đầu năm tồi tệ nhất trong gần 1 thế kỷ qua, Nasdaq Composite cũng mất 25% giá trị. Lạm phát ở Mỹ đang ở mức cao nhất trong 40 năm, đồng thời Fed cũng bắt đầu thực hiện chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ. Theo đó, nhiều người lo ngại nền kinh tế Mỹ sẽ rơi vào suy thoái, khi thị trường chứng khoán trung bình giảm 29%, theo dữ liệu từ Dow Jones Market Data.

Ngay cả một số khoản đầu tư được coi là phổ biến trong 2 năm qua cũng đã sụt giảm mạnh. Nhiều nhà đầu tư đã dần chán nản với nhóm cổ phiếu công nghệ có giá trị cao. Những doanh nghiệp mới niêm yết vào năm ngoái từng được nhà đầu tư ưa thích, nay cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Những ngóc ngách đầu cơ của thị trường như quỹ quỹ ARK Innovation, cũng giảm mạnh.

Bất chấp việc thị trường liên tục đi xuống, nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ cho biết họ lại rất thích cơ hội mua cổ phiếu với mức giá thấp như hiện tại. Nhiều người chỉ ra rằng, lịch sử đã cho thấy thị trường cuối cùng vẫn tăng giá.

Goldman Sachs cho biết, nhóm nhà đầu tư nhỏ lẻ đã đổ 114 tỷ USD vào các quỹ chứng khoán của Mỹ trong suốt tháng 3, khi S&P 500 rơi vào vùng điều chỉnh. Điều này đã đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ trong chiến lược của ngân hàng trong suốt 2 thập kỷ qua. Thông thường, nhà đầu tư nhỏ lẻ sẽ bán khoảng 10 tỷ USD trong 12 tuần sau khi thị trường đạt đỉnh và S&P 500 giảm mạnh.

Theo Vanda, chỉ trong 3 tháng, nhà đầu tư nhỏ lẻ đã mua ròng khoảng 28 tỷ USD cổ phiếu và các quỹ ETF. Đến tháng 4, họ vẫn tiếp tục mua thêm 24,4 tỷ USD và vào thứ 5 tuần trước, khi S&P 500 giảm 3,6%, nhà đầu tư nhỏ lẻ đã mua ròng gần 2,6 tỷ USD cổ phiếu và quỹ ETF - mức cao kỷ lục trong 1 ngày.

Quan điểm "Hãy tham lam khi người khác sợ hãi" liệu có còn đúng?

John Case - một kỹ sư về hưu 71 tuổi ở Las Vegas cho biết, ông đã làm theo lời khuyên của Warren Buffett là "hãy tham lam khi người khác sợ hãi" và nắm giữ cổ phiếu trong dài hạn. Theo nhà đầu tư này chia sẻ, ông thường tham gia thị trường trong thời kỳ biến động và nhất quyết không bán ra ngay cả khi đối diện với khủng hoảng tài chính năm 2008. Sau đó, thị trường đã tăng giá liên tục 11 năm và chỉ số S&P 500 tăng khoảng 400%. Do đó, ông tự tin vào chiến lược của mình.

Gần đây, Case đã mua cổ phiếu của Adobe và Microsoft - cả hai đều ghi nhận mức giảm 2 con số trong năm nay. Tuy nhiên, kể từ khi mua vào, các cổ phiếu này còn giảm mạnh hơn nữa, gây áp lực lớn cho danh mục của ông.

Những nhà đầu tư nhỏ lẻ nỗ lực bắt đáy hiện đang phải chịu lỗ. Theo Jason Goepfert đến từ Sundial Capital Research, chỉ số S&P 500 đã giảm trung bình 0,2% trong suốt các phiên giao dịch trong 4 tháng qua, khiến năm 2022 được coi là một trong những năm tồi tệ nhất với chiến lược bắt đáy kể từ năm 1974.

Khác với đợt lao dốc hồi đầu năm 2020, chỉ kéo dài 23 phiên giao dịch, nhà đầu tư đanh phải vượt qua đợt bán tháo kéo dài hơn, thậm chí trở nên tồi tệ hơn khi rủi ro suy thoái gia tăng. Việc Fed  nâng lãi suất và thu hẹp quy mô bảng cân đối đã gây ra tình trạng bán tháo trên cả thị trường trái phiếu chính phủ, khiến lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ 10 năm tăng vọt lên 3% - cao nhất kể từ năm 2018.

Tâm lý của nhà đầu tư nhỏ lẻ khác với nhà đầu tư chuyên nghiệp - những người bán mạnh trong thời kỳ hỗn loạn. Trong năm nay, JPMorgan ước tính , nhà đầu tư tổ chức đã rút 199 tỷ USD ra khỏi thị trường. Trong khi đó, thông qua thị trường hợp đồng tương lai, giới chuyên gia vẫn dự đoán các chỉ số chính của thị trường chứng khoán Mỹ sẽ còn tiếp tục sụt giảm, theo phân tích từ Citi Research.

Thế nhưng, điều này cũng không thể ngăn cản nhóm nhà đầu tư nhỏ lẻ. Trong một cuộc khảo sát của Hiệp hội Nhà đầu tư cá nhân Mỹ, tỷ lệ phân bổ cổ phiếu trong danh mục của nhóm này đã tăng lên gần 70% vào tháng trước, dao động quanh mức cao nhất kể từ 2018. Nhiều người đã giảm tỷ trọng trái phiếu, khiến phân bổ với loại tài sản này xuống mức thấp nhất trong vòng 14 năm.

Theo một số chiến lược gia thị trường cho rằng, nhu cầu mua vào của các nhà đầu tư nhỏ lẻ đang tiếp tục hỗ trợ thị trường, giảm bớt tác động của những phiên giảm giá mạnh. Những nhà phân tích của Goldman dự báo các hộ gia đình Mỹ sẽ mua 150 tỷ USD cổ phiếu vào năm 2022, sau mức kỷ lục 390 tỷ USD vào năm ngoái.

Dù vậy, nhu cầu có thể sẽ thay đổi nếu nền kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái. Ngân hàng này cho biết thêm, kể từ đầu tháng 4, các hộ gia đình đã rút khoảng 35 tỷ USD từ các quỹ đầu tư cổ phiếu.

Mặt khác, các cố vấn tài chính nói rằng, việc giá trị cổ phiếu và bất động sản của họ tăng lên trong 2 năm qua đã khiến một số nhà đầu tư thoải mái với việc chấp nhận rủi ro lớn hơn. Chưa kể, việc các khoản thanh toán nợ sinh viên được gia  hạn cũng giúp người dân Mỹ tích trữ được nhiều tiền mặt hơn. Ngoài ra, đợt chuyển giao tài sản lớn nhất trong lịch sử hiện tại cũng tạo ra nhiều người giàu có hơn trong những thập kỷ tới.

David Sadkin - chủ tịch Bel Air Investment Advisors hiện đang quản lý 4,6 tỷ USD cho khách hàng giàu có nhận định: "Họ đang có nhiều tiền hơn. Chúng tôi chưa thấy ai muốn tháo chạy khỏi thị trường như trước đây". Ông cho biết khách hàng của mình có vẻ lo ngại về đợt bán tháo gần đây, tuy nhiên lại chưa có "đợt bán tháo hoảng loạn nào xảy ra".

Một số đợt bán tháo bớt căng thẳng nhờ động lực "nhỏ bé"

Dù lo ngại về nguy cơ lạm phát, nhưng một số đợt bán tháo đã ghi nhận đà hồi phục ấn tượng nhất trong thập kỷ qua. Cụ thể, vào ngày 24/2, khi xung đột Nga - Ukraine leo thang, Nasdaq Composite đã giảm 3% trong 1 phiên và các chỉ số chính cũng giảm xuống mức thấp thì một chiến lược quen thuộc lại xuất hiện. Nhà đầu tư đổ tiền vào thị trường và giúp Nasdaq hồi phục, đóng cửa tăng 3,3%.

Vanda cho biết, nhà đầu tư hôm đó đã mua ròng gần 1,5 tỷ USD cổ phiếu và quỹ ETF, cao hơn mức trung bình hàng ngày trong năm 2022 là 1,3 tỷ USD. Năm nay, đã có 10 ngày thị trường chứng kiến khối lượng mua lớn nhất của nhà đầu tư nhỏ lẻ diễn ra khi S&P 500 giảm chứ không phải tăng giá.

Chiến lược "bắt đáy" được thảo luận sôi nổi trên các trang mạng xã hội. Sự quan tâm của nhà đầu tư trên các nền tảng này đã thúc đẩy tâm lý FOMO ngay cả trong những đợt lao dốc mạnh.

Hồi tháng 1, khi thị trường diễn biến tồi tệ nhất kể từ những ngày đầu của đại dịch, nhiều nhà đầu tư đã kéo đến các nền tảng như Twitter và Reddit để bàn luận về chiến lược bắt đáy. Chủ đề này sau đó đã thu hút hơn 200.000 lượt đề cập, cao hơn gấp 30 lần so với 3 năm trước. Gần đây nhất vào hôm thứ Hai, khi S&P 500 giảm 3 phiên liên tiếp, cụm từ này lần nữa lại trở thành xu hướng trên Twitter.

Chris Johnson (30 tuổi) - nhà đầu tư nhỏ lẻ đang vận hành cộng đồng giao dịch online có tên The Wealth Squad, là một trong những người khuyến khích các nhà đầu tư cá nhân tiếp tục mua vào. "Mọi loại tài sản đều có chu kỳ giảm. Những người ‘sống sót’ qua giai đoạn này sẽ trở nên giàu có hơn nhiều", Johnson nói.

Được biết, Johnson từng là một quân nhân, nay đã trở thành một trader toàn thời gian. Anh thường tận dụng những biến động của thị trường để mua cổ phiếu các doanh nghiệp anh muốn nắm giữ trong thời gian dài, cộng thêm việc đặt cược vào tiền số. Việc này giúp anh sở hữu cổ phần đáng kể trong các công ty như Roblox, Coinbase và Shopify. Bên cạnh cổ phiếu và tiền số, Chris Johnson còn có một danh mục đầu tư bất động sản.

Nỗ lực của nhà đầu tư cá nhân 

Theo một số chiến lược gia, việc bắt đáy là một cách đầu tư mạo hiểm và rất khó để đánh giá liệu thị trường có tiếp tục giảm hay không. Vanda ước tính, danh mục của các nhà đầu tư cá nhân trung bình đã ghi nhận khoản lỗ trên giấy tờ vào khoảng 28%. 

Trong khi đó, việc thị trường biến động đã thúc đẩy một số người bán những khoản đầu tư được cho là kém hiệu quả. Sau nhiều năm đầu tư quỹ chỉ số, Do Kim (45 tuổi) - làm kế toán ở Philadelphia, đã tích cực đầu tư vào cổ phiếu và quyền chọn từ mùa xuân năm 2020, rót hàng trăm nghìn USD vào thị trường. Theo đó, ông đã lãi lớn nhờ giao dịch quyền chọn và cổ phiếu công nghệ.

Tuy nhiên, khi các loại tài sản sụt giảm, Kim đã suy nghĩ lại về các khoản đặt cược thua lỗ cũng như ngừng thực hiện chiến lược bắt đáy vì lo ngại thị trường sẽ giảm sâu hơn nữa và khả năng một cuộc suy thoái sắp xảy ra.

Bên cạnh đó, một số trader vẫn tìm cách đặt cược mạnh tay hơn. Điển hình như tại hãng môi giới Webull Financial, nhà đầu tư đang đổ xô vào một số sản phẩm rủi ro nhất, được thiết kế nhằm kiếm lời từ biến động. CEO Anthony Denier cho biết, hoạt động giao dịch tại các quỹ ETF cung cấp đòn bẩy hoặc tiếp xúc vào các cổ phiếu và tài sản khác chiếm khoảng 1 nửa tổng khối lượng giao dịch quỹ ETF trên nền tảng này.

Matt Wyskiel - đang quản lý tài sản cho một số cá nhân tại Skill Capital Management, đã tìm cách tăng tỷ trọng cổ phiếu trong danh mục đầu tư thông qua các công cụ phái sinh và ETF - vốn mang về lợi nhuận nếu biến động giảm. Những khoản đặt cược này có thể lãi đậm nếu cổ phiếu tăng hoặc biến động giảm, nhưng cũng có thể là "liều thuốc độc" nếu thị trường hỗn loạn hơn. "Tôi gọi đó là chiến lược mua thêm cổ phiếu. Cách tốt nhất thường là mua vào và nắm giữ thật lâu, vượt qua thời kỳ khó khăn", Wyskiel nói.