CEO Dh Foods cùng bài học khởi nghiệp xương máu: Càng bạn bè càng phải rõ ràng, nên chọn người cùng tư duy kinh doanh hơn là bạn thân

Từ trước đến nay, khởi nghiệp cùng bạn vốn là câu chuyện gây tranh cãi trong giới kinh doanh. Có người cho rằng đây là phương pháp tốt bởi bạn bè là người dễ thấu hiểu và đáng tin cậy; nhưng với nhiều người, hành động này lại chẳng khác gì “nuôi ong tay áo”, “cõng rắn cắn gà nhà”. 

Liên quan đến chủ đề này, “ông trùm gia vị Việt” Nguyễn Trung Dũng đã chia sẻ câu chuyện “Tôi đã kiếm 1 triệu USD đầu tiên như thế nào?” cùng với những lần khởi nghiệp “xương máu” khiến nhiều người chú ý. 

Khởi nghiệp lần đầu cùng bạn bè thất bại vì thỏa thuận không rõ ràng

Lần đầu tiên CEO Dh Foods khởi nghiệp là vào năm 1990. Khi ấy, ông được nhóm bạn bè thân thiết từ thời đại học rủ làm chung. Vì là bạn bè nên “cả nể”, tin tưởng nhau quá nên các thỏa thuận cũng không rõ ràng. Khi công ty phát triển thì bắt đầu có xung đột xảy ra, kết quả là tan rã. Kết quả, lần khởi nghiệp đầu tiên đã âm vốn.  

Hai năm sau, ở tuổi 30 ông Nguyễn Trung Dũng tiếp tục khởi nghiệp lần 2. Lần này, ông quyết định dồn lực để xây dựng công ty mới. Vị CEO này quyết định về Việt Nam tìm nguồn hàng để nhập khẩu. Ông còn không ngại “vay nóng” người quen là người Việt tại Ba Lan với lãi suất cực cao.  

Trong giai đoạn đầu, ông tiếp tục nhập khẩu mì ăn liền của Vifon, sau đó là của Thiên Hương và Lucky (Công ty An Thái, Long Xuyên, An Giang). Thời gian cao điểm, CEO Dh Foods đã nhập khẩu khoảng 60 container một tháng.

Sau đó, “ông trùm gia vị Việt” tiếp tục nhập khẩu cả bún khô, nước hoa quả đóng lon, dứa đóng hộp và tương ớt, nước tương, gạo. Đối với mặt hàng gạo, thời gian cao điểm mỗi tháng ông Nguyễn Trung Dũng đã nhập lên tới 30 container. Ngoài ra, ông còn nhập cả đồ đông lạnh, chủ yếu là tôm sú đông lạnh. Tóm lại, hễ mặt hàng nào bán được ở Ba Lan mà Việt Nam sản xuất là ông tìm cách liên hệ với nhà sản xuất. Ban đầu, ông chấp nhận đi vay lãi nặng để trả thẳng bằng tiền mặt. Sau một thời gian làm ăn, sản lượng gia tăng thì ông bắt đầu đàm phát trả chậm và trả sau.

Có thời điểm, ông Nguyễn Trung Dũng đã thuê 2 người làm đại diện thương mại cho mình tại Việt Nam. Những người này phụ trách tất cả các công việc ở đây, từ việc đàm phán với nhà sản xuất đến kiểm tra chất lượng hàng hóa và làm thủ tục để xuất khẩu. Thời gian cao điểm, 2 người đại diện này đã xuất khẩu cho CEO Dh Foods 100 container/tháng. Cũng theo ông, thời điểm những năm 90, 2 người này đã được trả lương rất cao, cụ thể là 1.000 USD và 800 USD/tháng.

Để có những thành quả ấn tượng tại Ba Lan, ông Dũng đã phải làm việc lên tới 16 tiếng/ngày. Mục tiêu của ông là có thể đưa được sản phẩm của mình vào hệ thống siêu thị cũng như nhà phân phối trên cả nước.  

Khởi nghiệp lần 2 cùng bài học xương máu: Chọn Co-Founder nên chọn người cùng tư duy kinh doanh, không nhất thiết là bạn thân

Với lần thứ 2 khởi nghiệp, chỉ sau 4 năm ông Nguyễn Trung Dũng đã trả hết nợ, mua nhà, mua xe cho mình và cá nhân viên quản lý trong công ty. Ở tuổi 35, tài sản của  CEO Dh Foods đã rất đáng nể. Năm 1997, doanh số năm của ông đạt tới gần 10 triệu đồng - con số mà nhiều startup mong mỏi. 

Tài sản khi ấy cũng đã vượt triệu USD nên ông cũng thoải mái chi tiêu mà không cần suy nghĩ, vi vu khắp thế giới mà không cần băn khoăn. Tuy nhiên, dù thành công xây dựng được khối tài sản triệu đô nhưng lần khởi nghiệp thứ 2 của ông vẫn thất bại vì đi lại “vết xe đổ” của lần một. 

Theo CEO Dh Foods, tại lần startup thứ 2 này, ông đã rút kinh nghiệm hơn, giấy tờ vô cùng chặt chẽ. Thế nhưng, lần hợp tác này cũng tan rã chỉ vì tính “cả nể”. Cụ thể, ông Dũng kể rằng: “Mình khởi nghiệp lần 2 được một thời gian, doanh số phát triển, số lượng container nhập hàng cũng tăng nhanh. Tại cảng nhập khẩu, có 1 cậu bạn thân, cùng tham gia vào khởi nghiệp lần đầu của mình (lần khởi nghiệp này có 5 người bạn), sau đó bạn này tách ra sớm nhưng chủ yếu đi chợ bán đồ quần áo Tàu, việc khá là vất vả. Dù cùng khởi nghiệp lần đầu và tan rã nhưng mình vẫn giữ quan hệ với bạn này”.

Sau một thời gian thấy ông phát triển kinh doanh phát triển, người bạn này đã ngỏ ý tham gia cùng và nhận được cái gật đầu đồng ý. Khi thấy người bạn này cùng tham gia mở công ty với ông Dũng và công việc làm ăn thuận lợi, nhiều người bạn khác cũng ngỏ ý muốn trở thành phân phối cho ông tại các vùng khác nhau tại Ba Lan. Tổng cộng có 5 người mong muốn như vậy, các công ty đều theo mô hình 75/25.

Ngoại trừ công ty nhập khẩu và phân phối tại các tỉnh miền Tây Ba Lan ông Dũng nắm 100% thì các công ty còn lại trong thời gian hợp tác ông đều chiếm 75% cổ phần. Tuy nhiên, vì đối xử tử tế với bạn bè, tôn trọng bạn bè nên ông sẵn sàng chia sẻ mọi bí quyết làm ăn của mình. 

Sau một thời gian, ông nhận ra sổ sách bắt đầu gặp phải những khúc mắc khi để bạn là đại diện pháp luật của công ty. Chính vì thế, ông đã chủ động đề nghị chia lại cổ phần tại các công ty phân phối là 50/50 và thừa nhận đó là sai lầm lớn trong cuộc đời mình.

CEO Dh Foods từng chia sẻ rằng: “Mình cảm thấy mệt mỏi vì không kiểm soát được các công ty phân phối nữa nên đi đến quyết định còn tệ hơn: tặng lại 100% cổ phần của mình ở các công ty đó cho các bạn. Các bạn đã rất vui vì từ bây giờ thành chủ công ty, không phải nghe chỉ đạo hay ý kiến từ mình nữa. Và bắt đầu sự kết thúc hợp tác từ đó”.

Mâu thuẫn giữa ông Dũng cùng với bạn bè của mình ngày càng lớn khi ông phát hiện ra những người này đã họp riêng để tìm cách lật đổ mình. Ông kể lại: “Mình đã xuống gặp trực tiếp họ đó và nói: nếu anh thấy anh giỏi tự làm được thì anh cứ tự nhiên. Và họ đã không thanh toán cho mình tiền hàng còn nợ, khoảng 20.000 USD. Về phía mình, mình đã mở công ty phân phối mới ở vùng đó và tuyển bạn quản lý chứ không chia 25% như ban đầu nữa”.

Sau khi kết thúc hợp tác ở nước ngoài, ông Dũng một lần nữa có cơ hội gặp lại người bạn này khi về Việt Nam khởi nghiệp: Khi đó, ông đã thành công với Dh Foods. Người bạn này bất ngờ gọi điện, muốn xin lỗi và muốn làm Nhà Phân Phối cho sản phẩm của ông ở Hải Phòng nhưng ông Dũng đã từ chối. Cũng từ đây, các mối quan hệ giữa CEO Dh Foods và những người bạn đều lần lượt chấm dứt.

Cuối cùng, sau 2 lần khởi nghiệp cùng bạn bè thất bại vì một lỗi chung, CEO Dh Foods rút ra bài học xương máu rằng: “Chọn Co-Founder nên chọn người cùng tư duy kinh doanh, không nhất thiết là bạn thân, hợp đồng nên chặt chẽ và hợp lý, đừng cả nể”.