Cần thiết quy định thời hạn sở hữu chung cư 

Quy định thời hạn sử dụng chung cư là cần thiết

Theo nld.com.vn, ngày 13/6, Bộ Xây dựng đã tổ chức họp báo thường kỳ, tại đây ông Nguyễn Mạnh Khởi, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết khi trình Chính phủ sửa Luật Nhà ở vào năm 2014, Bộ Xây dựng đã đặt ra 2 tình huống quy định sở hữu chung cư có thời hạn hay lâu dài. Thời điểm này, Quốc hội cho rằng đề xuất sở hữu chung cư cần tiếp tục nghiên cứu. 

Theo ông Khởi, trong quá trình thực hiện Luật Nhà ở, chính sách cải tạo xây dựng lại nhà chung cư cũ nhưng với số lượng rất ít, nguyên nhân là do liên quan đến chuyện sở hữu thời hạn chung cư vĩnh viễn nên rất khó khăn trong công tác phá bỏ. 

Mới đây, khi đề xuất hồ sơ xây dựng luật trình lên Chính phủ, Bộ Xây dựng nêu ra 2 phương án để Chính phủ xem xét và báo cáo lên Quốc hội. 

Phương án 1 có nội dung thời hạn sử dụng nhà chung cư xác định theo thời hạn sử dụng công trình. Trong khi đó, thời hạn sử dụng công trình hiện nay thường giao động trong khoảng 50 - 70 năm hoặc dài hơn bởi việc xác định thời hạn này được tính theo hồ sơ thiết kế và quá trình sử dụng. Do đó, theo phương án 1 khi hết thời hạn thì quyền sở hữu chung cư cũng sẽ chấm dứt. 

Phương án 2 là xác định thời hạn sở hữu chung cư theo thời hạn sử dụng đất. 

Ông Khởi cho biết: "Với phương án 1, Bộ Xây dựng chưa bao giờ nói 50 hay 70 năm mà tùy thuộc vào cấp độ nhà chung cư. Trên cơ sở đó, chúng tôi nghiên cứu thống nhất với Luật Dân sự". Đối với quy định của Hiến pháp chỉ hạn chế quyền của chủ sở hữu chung cư khi liên quan đến tính mạng, tài sản của người dân. Luật Dân sự quy định quyền sở hữu chấm dứt khi tài sản bị tiêu hủy theo quy định của luật. 

Do đó, trong trường hợp quyền sử dụng đất vẫn có hiệu lực, người dân sẽ tiếp tục được quyền sử dụng đất và góp tiền xây dựng mới. Điều đó có nghĩa người dân sẽ được tái định cư tại chỗ.

Theo ông Khởi, một số quốc gia trên thế giới đều có quy định thời hạn sở hữu nhà ở chung cư, chỉ khác nhau về thời hạn khác nhau. Do đó, đến thời điểm hiện nay cần thiết phải đưa ra quy định này. "Đây cũng mới chỉ là đề xuất chính sách để Quốc hội đưa vào chương trình xây dựng, sau khi được Quốc hội đồng ý đưa vào Luật Nhà ở 2023 thì sẽ tiếp tục được nghiên cứu, lấy ý kiến của chuyên gia, nhà khoa học, người dân", ông Khởi cho biết.

Nhiều băn khoăn 

Đối với đề xuất mới của Bộ Xây dựng, nhiều người dân đang sở hữu chung cư cảm thấy lo lắng cho chính căn nhà của mình, đặc biệt là vấn đề tài sản để lại cho thế hệ sau. 

Anh Hiếu (Bắc Ninh) cho biết, hai vợ chồng anh phải tích góp nhiều năm cùng với vay mượn mới mua được một căn chung cư tại Hoài Đức (Hà Nội) theo hình thức trả góp. Nếu áp dụng thời hạn sở hữu chung cư chỉ 50 -70 năm như trên, thì con cháu anh sau này có được sở hữu căn chung cư này nữa hay không. 

"Vì tôi mua nhà trả góp, đã mất 20 năm để trả nợ, sau đó chỉ còn được sở hữu khoảng 30 năm nữa. Như vậy, những người mua nhà như gia đình tôi rất thiệt thòi", anh Hiếu băn khoăn.

Theo Giám đốc Savills Việt Nam Sử Ngọc Khương, xét ở góc độ xã hội học, quy định thời hạn sở hữu chung cư sẽ góp phần hỗ trợ quá trình di dời người dân đang sinh sống tại các chung cư xuống cấp ở thành phố lớn. Nhưng xét ở góc độ quy hoạch, các dự án chung cư lại đang là lời giải tốt nhất cho áp lực về bài toán nhà ở tại những đô thị nén. 

Vì vậy, nếu đề xuất thời hạn sở hữu chung cư được thông qua, ông Khương cho rằng, rất có thể người dân sẽ không lựa chọn ở thành phố mà chuyển sang các khu vực có bất động sản liền thổ để tối ưu nguồn tài chính. 

Ông Khương nói: "Bất động sản luôn được hiểu là tài sản có giá trị gia tăng trong tương lai. Nếu đề xuất này được áp dụng, trong tương lai có khả năng dẫn đến xu hướng người dân sẽ không chọn chung cư mà chuyển sang mua nhà phố hoặc các đơn nguyên ở ngoài để bảo đảm giá trị lâu dài của tài sản. Do đó, điều này sẽ khiến tính thanh khoản của thị trường căn hộ bị ảnh hưởng và giá bán căn hộ sẽ bị chững lại".

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh (HoREA) cho rằng, chưa nên áp dụng thời hạn sở  hữu chung cư. Thay vào đó chỉ nên giới hạn thời gian sử dụng chung cư khi những công trình chung cư này có dấu hiệu xuống cấp nghiêm trọng, cùng với đó là được giám định chất lượng kỹ lưỡng. Bởi tâm lý chung của người Việt Nam là mong muốn sở hữu nhà ở lâu dài, không chỉ cho mình mà còn để lại cho thế hệ con cháu sau này. Trong khi đó, thói quen sử dụng nhà chung cư mới chỉ được định hình trong một thập nên trở lại đây tại các đô thị lớn của nước ta. Do đó, nếu đề xuất được thông qua, thì có thể khiến thị trường chung cư suy giảm. 

Đối với những nhà chung cư hết niên hạn sử dụng, Chủ tịch HoREA cho rằng cơ quan quản lý nhà ở cấp tỉnh phải kiểm định chất lượng công trình nhưng vẫn phải đảm bảo quyền sở hữu căn hộ, diện tích xây dựng khác và quyền sử dụng đất của các chủ sở hữu nhà chung cư theo quy định về đất đai, về nhà ở.

"Tuy nhiên, không vì lý do nhà ở, công trình xây dựng có niên hạn sử dụng mà lại đề xuất thêm quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư", ông Châu nói.