Các startup xe điện cùng cuộc đua trở thành 'Tesla thứ 2': Liệu có đơn giản?

Tesla - từ suýt phá sản thành nhà sản xuất ô tô giá trị nhất thế giới

Nhớ lại thời điểm năm 2018, Elon Musk - Giám đốc điều hành Tesla đã tweet rằng, công ty của ông chỉ còn “khoảng một tháng nữa là có thể phá sản” sau khi ra mắt Model 3. Thế nhưng thời điểm hiện tại, Tesla đã trở thành nhà sản xuất ô tô có giá trị nhất trên thế giới. 

Thực tế, Tesla sẽ không chỉ tồn tại mà còn phát triển vượt bậc cùng với lợi thế đáng kể, đó là người đi trước. Kể từ khi ra mắt, Model 3 và Model Y SUV tiếp theo đã liên tục thống trị doanh số bán xe điện tại thị trường Mỹ. Thậm chí, khi cuộc đua có sự tham gia của nhiều sản xuất ô tô khác, Model 3 và Y vẫn chiếm đến 60% doanh số bán xe điện của Mỹ tính đến tháng 8 năm nay, theo dữ liệu ngành Motor Intelligence.

Với doanh số bán hàng ấn tượng, Tesla cho phép hãng bán tín chỉ khí thải với trị giá hơn 3 tỷ USD cho những nhà sản xuất ô tô khác - những người đã thiếu doanh số bán xe điện đáng kể vào 2 năm dịch bệnh là 2020 và 2021. Thay vì bằng mọi giá tập trung vào việc tăng trưởng, các nhà sản xuất ô tô mới nổi đang tiến hành cắt giảm chi tiêu để có thể bảo toàn tiền mặt. Thậm chí, họ nghĩ rằng đây sẽ là sự lặp lại “trải nghiệm cận kề cái chết” như của Tesla trước kia khi ra mắt mẫu xe sản xuất đại trà đầu tiên. 

Cuộc chiến gay gắt để trở thành 'Tesla thứ 2'

Mở đầu bài viết của mình, tờ WSJ nhận định, các startup xe điện đã trải qua một năm 2021 thành công rực rỡ khi các nhà đầu tư liên tục đặt cược họ sẽ trở thành những Tesla tiếp theo. Tuy nhiên, tình huống dường như đã hoàn toàn thay đổi khi bước sang năm nay. 

Dù là những công ty khởi nghiệp từng huy động được hàng tỷ USD trong thời điểm bùng nổ cũng đang phải vật lộn với với hàng loạt những vấn đề về chuỗi cung ứng cùng với giá hàng hóa tăng cao chóng mặt. Các nhà đầu tư cũng nhận ra rằng, chế tạo ô tô tốn kém rất nhiều vốn, các công ty phải đốt rất nhiều tiền mặt trước khi sản xuất ra những mẫu xe điện của mình và thu về lợi nhuận. 

Những startup mới có giá trị nhất đang tung ra những mẫu xe điện đầu tiên của mình trong một môi trường hoàn toàn khác. Họ phải tìm cách thiết lập được chỗ đứng trong bối cảnh thị trường xe điện ngày càng cạnh tranh gay gắt của nhiều thương hiệu.

Đáng chú ý, Rivian - công ty từng huy động được 12 tỷ USD tháng 11/2021 trong đợt IPO lớn nhất của Mỹ kể từ năm 2014 đến nay, cổ phiếu của công ty này vào năm nay đã giảm tới 68%. Chiếc xe bán tải điện R1T của công ty chính là mẫu xe đầu tiên trên thị trường và bắt đầu bán vào tháng 9 năm trước. 

Công ty có trụ sở ở Irvine, California cho biết, họ đã sản xuất khoảng 7.000 xe chỉ tính trong nửa đầu năm. Nếu công ty muốn đạt được mục tiêu 25.000 xe được sản xuất trong năm nay, họ cần phải gia tăng gấp đôi năng suất trong nửa cuối năm nay. Công ty nâng dự báo mức lỗ dự kiến vào năm nay lên 5,5 tỷ USD do các vấn đề có liên quan đến chuỗi cung ứng cộng thêm giá hàng hóa tăng cao bất ngờ. Đồng thời, Rivian cũng đã phải sa thải 6% nhân viên hồi tháng 7 vừa qua. 

Giám đốc điều hành RJ Scaringe chia sẻ về việc cắt giảm nhân sự: “Chúng tôi sẽ luôn luôn tập trung vào việc tăng trưởng. Tuy nhiên, Rivian sẽ không thể tránh hoàn toàn được bối cảnh kinh tế hiện tại”. Ngoài ra, một phát ngôn viên của công ty cũng khẳng định,  họ đang đi đúng hướng để đạt được mục tiêu 25.000 xe trong năm nay.

Trong một diễn biến khác, Detroit đã bắt kịp đà phát triển của mình trong khi Ford Motor Co. bắt đầu bán một chiếc xe phiên bản chạy điện đối với chiếc bán tải F-150 (được biết đến là mẫu xe bán chạy nhất ở Mỹ suốt nhiều thập kỷ). Theo công ty này, cho đến hết tháng 8 họ đã bán được gần 7.000 chiếc xe. Đồng thời, General Motors Co. sẽ có một phiên bản chạy điện của chiếc Silverado được tung ra thị trường vào năm tới.

Trong thương vụ SPAC lớn nhất năm 2021, Lucid Group - nhà sản xuất ô tô điện sang trọng có trụ sở tại Newark, California đã niêm yết cổ phiếu của mình và huy động được 4,4 tỷ USD. Đến năm nay, cổ phiếu của Lucid Group đã giảm tới 62%. Điều đáng nói, Lucid cũng đã cắt giảm mạnh mẽ mục tiêu cho năm nay. Tháng trước, họ dự kiến sẽ sản xuất từ 6.000 - 7.000 chiếc xe sedan hạng sang chạy điện cao cấp trong năm nay; trong khi mục tiêu ban đầu là 20.000 chiếc.

Lucid cũng đang đối mặt với nhiều cuộc tranh đấu về vấn đề nguồn cung. Trong nửa đầu năm, công ty đã bán được khoảng 1.000 xe và việc sản xuất mẫu sedan Lucid Air đã bị hạn chế. Ngoài ra, Mercedes-Benz cũng chỉ bán được hơn 4.000 chiếc sedan hạng sang chạy điện EQS tại Mỹ trong nửa đầu năm nay.

Polestar - công ty xe điện mới nổi cũng đang trên đà cán đích mục tiêu bán 50.000 xe trong năm nay. Từ khi cổ phiếu của công ty được niêm yết hồi tháng 6, giá trị đã giảm đến 48%. Được biết, Polestar là một đơn vị của Volvo Cars AB, thuộc về Zhejiang Geely Holding Group Co. của Trung Quốc. 

Kết thúc quý 2, Rivian báo cáo khoảng 15,5 tỷ USD tiền mặt cùng với các khoản tương đương tiền. Cuối tháng 6, Lucid đã báo cáo 4,6 tỷ USD tiền mặt. Nếu không có tiềm năng thống trị thị trường ban đầu như Tesla, không thể kiếm được hàng tỷ USD từ bán tín chỉ khí thải như Tesla, những công ty mới chân ướt chân ráo tham gia vào lĩnh vực xe điện nhiều khả năng sẽ không thể đạt được mục tiêu cũng như kỳ vọng của các nhà đầu tư.