Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông: “Dữ liệu số như một loại đất đai mới, canh tác bằng công nghệ số sẽ tạo ra giá trị”

Đại dịch Covid-19 thúc đẩy chuyển đổi số 

Trong 2 năm vừa qua, dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng tới mọi mặt của đời sống kinh tế - xã hội, khiến nhiều ngành nghề rơi vào khủng hoảng. Nhưng “trong nguy có cơ”, nhờ dịch bệnh mà tốc độ chuyển đổi số của Chính phủ, doanh nghiệp nhanh hơn, mạnh hơn bao giờ hết. 

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, trong năm 2021, số lượng doanh nghiệp và doanh thu của các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam vẫn tăng trưởng gần 10%. Chỉ trong một năm, đã có hàng loạt các sản phẩm công nghệ “Make in Việt Nam” ra đời. Nhiều doanh nghiệp công nghệ số Việt đã sở hữu các sàn thương mại điện tử lớn như Voso của Viettel, Postmart của Tổng công ty Bưu điện Việt Nam. Đây là những sàn thương mại điện tử đã góp phần giúp bà con nông dân bán nông sản trong thời gian nhiều tỉnh, thành phố thực hiện các biện pháp giãn cách xã hội, giao thông mua bán bị gián đoạn. 

Với sự thành công của những ứng dụng công nghệ số “Make in Việt Nam” như vậy đã đưa tên tuổi của Việt Nam tăng hạng trên các bảng xếp hạng về công nghệ trên thế giới. Bên cạnh đó đã có những sản phẩm công nghệ ra đời để giải quyết những bài toán còn tồn đọng trong nhiều năm qua mà Việt Nam chưa thể giải quyết. Đã có nhiều sản phẩm công nghệ Việt được “xuất ngoại”. 

Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông kêu gọi các doanh nghiệp công nghệ số nhận lấy trách nhiệm phát triển các nền tảng chuyển đổi số quốc gia. Các nền tảng số quốc gia sẽ được đưa ra cụ thể và sẽ phân công cho từng doanh nghiệp cụ thể.

“Nhận phát triển các nền tảng số này là nhận sứ mệnh quốc gia. Bởi vì các nền tảng này chính là hạ tầng của nền kinh tế số, và không chỉ vậy, chúng còn giữ lại Việt Nam tài nguyên dữ liệu của người Việt Nam”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.

Nền tảng số phù hợp với Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đã được phê duyệt. Với mục tiêu là phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, hình thành các doanh nghiệp số Việt Nam có năng lực đi ra toàn cầu, với một số chỉ số cơ bản cụ thể. 

Tạo điều kiện tăng trưởng để đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Việt Nam là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình của người dân cao. Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước, trở thành nước phát triển, thu nhập cao theo Nghị quyết được Đại hội XIII của Đảng thông qua. 

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng vai trò của các doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam trong giai đoạn này là rất quan trọng. Bởi các doanh nghiệp này có vai trò trung tâm trong quá trình chuyển đổi số.

Trong năm 2022, kế hoạch phát triển hệ tầng số, công nghiệp công nghệ số, chính phủ số, kinh tế số và xã hội số đã có. Kế hoạch này đã được Uỷ ban Quốc gia về Chuyển đổi số do Thủ tướng Chính phủ đứng đầu thông qua và ban hành vào ngày 30/11/2021.

Dữ liệu số như một loại tài nguyên mới 

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, Việt Nam gần như đã sẵn sàng các điều kiện cho phát triển số mạnh mẽ. Nước ta sở hữu một thị trường trẻ và đủ lớn để có thể nhanh chóng thương mại hoá các ý tưởng số mới. Nhiều doanh nghiệp công nghệ số trẻ, năng động, nhanh nhạy với những công nghệ mới.  

“Chỉ cần thêm một cú huých là Chính phủ hoàn thiện thể chế số, hợp pháp hoá các tài sản số, sản phẩm và dịch vụ số và được pháp luật bảo vệ, mở ra không gian đổi mới cho các doanh nghiệp công nghệ số, cho phép họ thử nghiệm trước khi đưa vào quản lý, Chính phủ tiêu dùng công nghệ số nhiều hơn và Chính phủ đầu tư nhiều hơn vào công nghệ số", Bộ trưởng nói.

Theo Bộ trưởng, chuyển đổi số tạo ra 3 xu thế lớn gồm: phi trung gian hoá, phi tập trung hoá và phi vật chất hoá.

Phi trung gian hoá thông qua kinh tế nền tảng, thể hiện nổi bật nhất qua các sàn thương mại điện tử. Phi tập trung hóa thông qua kinh tế chia sẻ, nổi bật là dịch vụ gọi xe công nghệ. Phi vật chất hoá là quá trình ảo hoá các sản phẩm, dịch vụ vật lý. Nổi bật trong đó là sách điện tử, âm nhạc số, mô phỏng thế giới vật lý bằng thực tế ảo.

“Cả ba xu thế này đều làm cho nền kinh tế của chúng ta hiệu quả hơn và nâng cao năng lực cạnh tranh”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh.
Nền kinh tế số có phát triển được hay không đều phụ thuộc vào dữ liệu số. "Dữ liệu số giống như đất đai, một loại đất đai mới. Càng nhiều dữ liệu thì càng nhiều đất đai và canh tác trên đất đai này bằng công nghệ số sẽ tạo ra giá trị", Bộ trưởng cho biết.

Trong suốt chiều dài lịch sử hình thành và phát triển của xã hội loài người chỉ biết sử dụng tài nguyên sẵn có. Còn đối với tài nguyên dữ liệu số, là loại tài nguyên do con người tự tạo ra. 

Vì vậy, theo người đứng đầu Bộ Thông tin và Truyền thông, trong thời gian tới Chính phủ sẽ có một chiến lược về dữ liệu số để tạo ra nhiều dữ liệu số hơn. Đồng thời, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp khai thác dữ liệu số này để tạo ra giá trị. Đi cùng với đó là nghị định của Chính phủ về bảo vệ dữ liệu cá nhân trên không gian số.

Một trang web quốc gia chia sẻ kinh nghiệm chuyển đổi số sẽ được công bố. Doanh nghiệp, người dân có thể tìm được các bài học từ thành công, thất bại của người đi trước. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ là đơn vị tổng hợp thông tin, công bố các bài toán chuyển đổi số tại Việt Nam.

"Cách mạng công nghiệp lần thứ tư chủ yếu dựa vào công nghệ số. Khoa học công nghệ của thập kỷ này cũng là công nghệ số. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa tập trung vào tự động quá, thông minh hóa. Các doanh nghiệp công nghệ số cần hành động nhanh, hiệu quả" - Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.

Có thể thấy dữ liệu số đã và đang trở thành nguồn tài nguyên mới và vô cùng quan trọng của mỗi quốc gia trong kỷ nguyên số này. Việc phát triển, bảo vệ và gìn giữ nguồn dữ liệu số này sẽ là một bài toán khó cần sớm có lời giải từ Chính phủ, doanh nghiệp và người dân.