Bất ngờ xuất hiện đặc sản nhà ở "có một không hai" của Hà Nội trên tạp chí danh tiếng Mỹ

Mới đây, tờ Insider của Mỹ đã đăng tải một bài viết về một kiến trúc nhà ở đặc biệt của Hà Nội gây ấn tượng mạnh mẽ với người nước ngoài. Theo tác giả của bài viết, Amanda Goh, đường phố ở đây hấp dẫn du khách bởi một kiểu nhà mà người dân địa phương gọi là "nhà ống".

Những ngôi nhà rộng chưa tới 2m, dài 6m nhưng cao tới 12 tầng

Những ngôi nhà ống đặc trưng trên đường phố Thủ đô của Việt Nam được sơn đủ loại màu sắc, chúng có thể chỉ rộng chưa tới 2m, dài chưa tới 6m nhưng cao tới 12 tầng.

Theo Giám đốc Chương trình Kiến trúc Nội thất - ông Đinh Quốc Phong tại Đại học Công nghệ Swinburne, "nhà ống" là một trong những loại hình kiến trúc phổ biến nhất ở Việt Nam hiện nay.

"Những ngôi nhà ống cũ được xây trước năm 1954, thường có 2 tầng, kéo dài về sau với mặt tiền hẹp từ 2-5m. Vẫn trên nền đất cũ đó, nhà ống hiện nay được xây cao hơn, thậm chí lên đến 12 tầng", ông Phương cho hay.

Theo một số ghi chép lịch sử, loại hình "nhà ống" này bắt nguồn từ những khu phố cổ Hà Nội. Khu vực này là đầu mối giao thương, buôn bán tấp nập. Mỗi con phố được đặt tên theo các đồ gốm hoặc các mặt hàng được bán phổ biến ở đó ví dụ như phố Hàng Bạc (buôn bán trang sức, vàng bạc) hay phố Hàng Gai (bán tơ lụa).

Không giống như những ngôi nhà ống mới, chỉ thuần túy là nhà ở, có nhiều ngôi nhà ống cũ trong khu phố cổ vẫn tiếp tục phục vụ chức năng thương mại và có ý nghĩa vô cùng quan trọng với người dân. 

Những ngôi nhà ống cũ thường có xu hướng thiết kế cửa hàng ở tầng trệt, dành không gian ở cho các gia đình ở những tầng trên. Dù có mặt tiền hẹp nhưng nhà ống thường rất sâu, có những ngôi nhà có thể sâu tới 100m.

"Với thiết kế nhiều tầng, nhà ống thường là nơi ở của nhiều thế hệ trong một gia đình", kiến trúc sư khởi xướng Hanoi Ad Hoc - một nghiên cứu về cảnh quan đô thị Hà Nội - ông Mai Hùng Trung chia sẻ với Insider.

Cũng theo ông Trung, cho tới tận bây giờ vẫn có thể tìm thấy những ngôi nhà là nơi ở của 5,6 gia đình khác nhau ở khu phố cổ Hà Nội.

"Có thể lên đến 5,6 gia đình cùng chung sống. Và cho đến tận bây giờ, ở khu phố cổ bạn vẫn có thể thấy những gia đình khác nhau sống chung trong một ngôi nhà. Điều đó bao gồm cả những gia đình không có huyết thống với nhau", ông Trung cho hay.

Nét đặc trưng không thể trộn lẫn vào đâu được của đường phố Hà Nội

Nói về nguồn gốc thiết kế của loại hình "nhà ống" này, ông Trung cho biết có rất nhiều giả thuyết đã được đưa ra.

Đầu tiên là phong cách kiến trúc này có thể đã phát triển do giá đất quá đắt đỏ. Khi mật độ dân số ngày càng đông, Chính phủ buộc phải tiến hành thu thuế mặt tiền trên các con phố lớn, khiến cho người dân phải cố gắng nghĩ cách giảm kích thước mặt tiền. Nhưng khi số lượng thành viên trong gia đình tăng lên, họ cần không gian rộng hơn và buộc phải xây từ trong ra ngoài.

Ông Trung cũng có biết thêm: "Ở khu vực nội thành, đất quý như vàng. Nhà mặt phố từng là một trong những thước đo đánh giá sự giàu có của người dân".

Tất cả các ngôi nhà ở hai bên đường khu phố cổ đều theo kiểu "nhà ống", mang nét đặc trưng là có bề ngang hẹp, chiều dài sâu, đôi khi thông sang phố khác. Bên trong các ngôi nhà cũng có cách bố trí gần như nhau: gian ngoài là nơi bán hoặc làm hàng, tiếp đó là khoảng sân trong lộ thiên để lấy ánh sáng, trên sân có bể cạn trang trí và quanh sân là cây cảnh, giàn hoa, gian nhà trong mới là nơi ăn ở và nối tiếp đến là khu phụ.

Theo đó, những ngôi nhà ống kiểu cũ thường có một sân bên trong để đón ánh sáng và có chức năng như một "giếng trời" để thông gió tự nhiên. Đây cũng là nơi sinh hoạt chung, chỗ các thành viên trong gia đình quây quần, tụ họp.

Đồng sáng lập và CEO của enCity - ông Nguyễn Đỗ Dũng chia sẻ với Insider rằng: "Những khoảng sân này đôi khi có thể chỉ đặt vừa một cái cây nhỏ hay một vài chiếc ghế để ngồi uống trà. Đôi khi, là một cái giếng nhỏ trong sân".

"Khoảng sân này khép kín, tách biệt với tiếng ồn và cuộc sống ồn ào bên ngoài, vì vậy, đây có thể được coi là một nơi rất yên bình ở giữa ngôi nhà", ông nói thêm.

Dũng chia sẻ, trong những năm gần đây, thiết kế nhà ống kiểu mới chứng kiến sự hồi sinh của kiến trúc kiểu Pháp. Phong cách thuộc địa này đã được điều chỉnh và sáng tạo lại theo nhiều cách khác nhau. 

"Một số đã sử dụng các chi tiết mặt tiền, chẳng hạn như lan can bằng gang và cửa sổ mái che từ các biệt thự Pháp trong thiết kế những ngôi nhà mới của họ... Những người khác thì điều chỉnh mái vòm giống các công trình công cộng kiểu thuộc địa như Nhà hát Lớn Hà Nội cho những ngôi nhà ống cao tầng của họ", ông Dũng cho biết thêm.

Nhưng dù cho bất kể nguồn gốc của chúng ra sao, tác giả Amanda Goh vẫn khẳng định, bên cạnh xe máy thì những ngôi "nhà ống" này vẫn là một nét đặc trưng không thể nào trộn lẫn của đường phố Việt Nam, nó đã định hình nên cảnh quan đô thị của đất nước.

"Chúng đã gắn bó với nhau trong nhiều năm. Và một trong những lý do là chiếc mô tô nhỏ hoàn toàn phù hợp với những ngôi nhà ống chật hẹp đó là với một chiếc mô tô, bạn thực sự có thể di chuyển đến bất kỳ ngõ ngách chật hẹp nào trong thành phố", ông Dũng khẳng định.