Ajinomoto thời điểm hiện tại: Không còn là công ty thuần thực phẩm, đổi đời ngoạn mục nhờ lĩnh vực công nghệ

Theo thông tin từ tờ Nikkei, Ajinomoto - nhà sản xuất thực phẩm và hương liệu nổi tiếng Nhật Bản trong phiên giao dịch hôm thứ ba đã chứng kiến giá cổ phiếu chạm mức kỷ lục. Nguyên nhân bởi, hầu hết các nhà đầu tư đều vô cùng quan tâm đến hoạt động kinh doanh vật liệu bán dẫn của công ty này. Cụ thể, ngay trong ngày hôm trước, cổ phiếu của Ajinomoto đã tăng 0,9%, đạt mức cao nhất trong ngày là 4.357 yên (tương đương với 31,46 USD)/cổ phiếu trước khi đóng cửa ở mức 4.323 yên/cổ phiếu. Mức giá cao chót vót này đã xô đổ kỷ lục trước đó của công ty là 4.350 yên/cổ phiếu, đã được ghi nhận vào tháng 3 năm 1987.

Kể từ cuối năm ngoái, cổ phiếu của Ajinomoto đã tăng 24% trong khi chỉ số Nikkei Stock Average đã giảm 3%. 

Sự hồi sinh ngoạn mục của “ông hoàng” thực phẩm một thời

Theo chia sẻ của Eiichi Mizutani - Tổng giám đốc bộ phận tài chính toàn cầu của Ajinomoto: “Sức nặng từ các nhà đầu tư tổ chức đã tăng lên đáng kể. Cổ phiếu của công ty chúng tôi đang được mua bởi các nhà đầu tư thiên về tăng trưởng”. Đối với năm tài chính hiện tại kết thúc vào tháng 3 năm tới, doanh thu hợp nhất của Ajinomoto dự kiến đạt 1,36 nghìn tỷ Yên (tương đương với 9,8 tỷ USD), tăng 19% so với cùng kỳ. Trong khi đó, lợi nhuận ròng cũng đang trên đà tăng 10%, lên mức 83 tỷ Yên, trong khi động lực lớn nhất của các khoản lợi nhuận chính là mảng vật liệu bán dẫn. 

Từ trước đến nay, Ajinomoto vốn nổi tiếng với sản phẩm gia vị bột ngọt đã dần mở rộng sang ngành nguyên liệu sản xuất chip thông qua việc tái sử dụng công nghệ axit amin chủ lực. Đồng thời, công ty này cũng đang phát triển một phân khúc dược phẩm sinh học. Việc công ty tổ chức mô hình kinh doanh đa dạng đã giành được niềm tin của nhiều nhà đầu tư. Dự báo, phân khúc phi thực phẩm sẽ mang về hơn 40% tổng lợi nhuận kinh doanh trong năm tài chính này. 

Điều đáng nói, Ajinomoto đã tạo hơn 60% doanh thu tại nước ngoài nên đồng Yên yếu đang hỗ trợ họ rất nhiều. Doanh thu từ những mảng khác đang bù đắp cho doanh thu tụt dốc của mảng thực phẩm, giúp doanh nghiệp trang trải chi phí nguyên vật liệu do giá cả tăng lên. Theo Satoshi Fujiwara, nhà phân tích nghiên cứu tại Nomura Securities, Ajinomoto đã củng cố danh mục đầu tư kinh doanh một phần nhờ việc loại bỏ mảng kinh doanh dinh dưỡng động vật không sinh lời. Họ cũng sẵn sàng tăng giá trong bối cảnh lạm phát chi phí. 

Năm 1987 là năm gần nhất Ajinomoto đạt kỷ lục trên thị trường chứng khoán. Đó là thời điểm công ty Nhật Bản tung ra loại thuốc chống ung thư Lentinan thu hút sự chú ý đặc biệt khi được tung ra ngay trong đại dịch AIDS. Sau đó, giá cổ phiếu đã giảm xuống, đến tháng 3/2009 đã chạm đáy ở mức 625 Yên. Năm 2008, Ajinomoto lỗ ròng khi axit amin chiếm khoảng 30% lợi nhuận hoạt động.

Thời gian gần đây, giá cổ phiếu của Ajinomoto bất ngờ lên cao ngất ngưởng, điều này cho thấy nhu cầu quá nóng bỏng từ các nhà đầu tư. Theo đánh giá từ tờ Nikkei, Ajinomoto chính là minh họa rõ nét nhất cho khả năng hồi sinh ngoạn mục của các doanh nghiệp Nhật Bản. 

Hành trình trở thành “ông lớn” công nghệ

Thời điểm hiện tại, các nhà phân tích đều muốn biết liệu Ajinomoto có thể tiến xa, tiến nhanh ra sao trong một lĩnh vực hoàn toàn khác so với xuất phát điểm của mình từ ngành công nghiệp thực phẩm. Theo người đứng đầu bộ phận sản phẩm hóa chất của doanh nghiệp là Shigeo Nakamura cho biết: “ABF có bên trong hầu hết các máy tính để bàn cùng với máy tính xách tay mà mọi người sử dụng. Đây là một hỗn hợp mỏng được sử dụng để gắn bộ vi xử lý vào một lớp cơ sở được gọi là chất nền, có tác dụng kết nối chip với bộ mạch chủ và bảo vệ thiết bị khỏi bị hư hại”.

Đồng thời, chất nền ABF cũng được sử dụng rộng rãi trong những chip điện toán công suất cao được tìm thấy trong vệ tinh, trạm phát 5G cùng với xe ô tô tự lái. Tình trạng thiếu chip trên toàn cầu ngày càng trầm trọng, nếu khách hàng có thể mở rộng quy mô nhanh hơn nhằm đáp ứng nhu cầu, doanh số bán hàng của Ajinomoto nhiều khả năng sẽ cao hơn.

Theo Makoto Morita, chuyên gia phân tích tại Daiwa Securities, Ajinomoto cần phải quyết liệt hơn nữa đối với việc cải tổ danh mục đầu tư của công ty. Hiện nay, có vẻ mọi người vẫn khá ngạc nhiên khi biết đến hoạt động kinh doanh bán dẫn của Ajinomoto.  

Trong khoảng hơn một thế kỷ, Ajinomoto chỉ sản xuất thực phẩm như gia vị, nước súp, súp khô và thực phẩm đông lạnh. Hiện nay, doanh nghiệp sử dụng các loại nguyên liệu tự nhiên để làm gia vị, nhưng có giai đoạn Ajinomoto tạo ra sản phẩm nhờ các chất hóa học tổng hợp nhằm sản xuất hàng loạt chính xác hơn. Vì thế, nhiều nhân viên đã tham gia việc nghiên cứu hóa học. Đến năm 1973, Ajinomoto ngừng sản xuất những sản phẩm dựa trên chất hóa học. Cũng từ đây, các mảng kinh doanh hóa chất của công ty này đã ra đời.  

Thực tế, một công ty thực phẩm có thể sản xuất vật liệu bán dẫn cũng như thuyết phục các nhà sản xuất chip sử dụng nó. Vật liệu này đòi hỏi nhiều yêu cầu, và những yêu cầu này đã được tìm thấy trong quá trình nghiên cứu các thành phần làm gia vị chính như protein và axit amin. Tuy nhiên, rất ít người có thể mong đợi Ajinomoto sẽ tạo nên vật liệu bán dẫn.

Năm 1999, ABF ra mắt thị trường và có được những khách hàng đầu tiên và nhanh chóng phát triển. Chất nền này được cho là đã dùng trong bộ vi xử lý máy tính do Intel cùng với Advanced Micro Devices sản xuất. Từ năm 2008-2016, doanh số bán hàng giảm một phần ABF không được sử dụng trong chip của smartphone. Đến khi đại dịch bùng phát đã làm tăng nhu cầu về PC khi nhiều người phải học và làm từ xa. Đồng thời, việc gấp rút xây dựng những trung tâm dữ liệu cho điện toán đám mây và những trạm phát cho mạng 5G cũng thúc đẩy nhu cầu về ABF.

Một trong những khách hàng lớn của Ajinomoto là Unimicron - một nhà sản xuất bảng mạch in của Đài Loan. Theo nhà sản xuất này, họ đang chi 2,56 tỷ USD với mục đích mở rộng năng lực sản xuất chất nền ABF cho đến năm 2023. Nguồn cung dự kiến cũng ​​đã được đặt hết đến năm 2025. Nhờ những khách hàng như Unimicron, trong 5 năm cho đến năm 2024, Ajinomoto dự kiến ​​số lượng xuất xưởng ABF sẽ tăng hơn gấp 2 lần.

Không còn đơn thuần là công ty thực phẩm

Takaaki Nishii - Giám đốc điều hành của Ajinomoto kể từ năm 2015 chính là “công thần” tạo nên sự thay đổi của công ty này. Trong 4 năm đầu tiên lên nắm quyền và chứng kiến giá cổ phiếu giảm cùng sự không hài lòng của các nhà đầu tư sau hàng hoạt kế hoạch mở rộng ra nước ngoài thông qua các thương vụ liên tiếp mà người tiền nhiệm Masatoshi Ito thực hiện, Nishii đã bất ngờ tuyên bố chuyển sang chiến lược “quản lý ít tài sản” vào tháng 11/2018. Điều này cũng báo hiệu về việc công ty tái cơ cấu các hoạt động không có lãi, đồng thời tập trung vào những lĩnh vực đầy hứa hẹn như ABF.

Các nhà đầu tư tỏ ra vô cùng nghi ngờ với quyết định này. Thời điểm đó, cần phải có một số hành động nhất định để đối phó với các đối thủ mạnh mà Ajinomoto phải đối mặt cả trong nước lẫn nước ngoài. Đối với thị trường nước giải khát, cà phê bột của Ajinomoto đối mặt với thách thức từ Nestle. Trong lĩnh vực thực phẩm đông lạnh, công ty vẫn đuổi kịp Nichirei - đơn vị dẫn đầu trong nước. Đối với mảng thực phẩm khô, các nhà đầu tư cũng đang tìm kiếm các sản phẩm mới bên cạnh súp thương hiệu Knorr.

Những thị trường nước ngoài quan trọng của Ajinomoto gồm có Philippines, Thái Lan, Brazil và cả Việt Nam. Công ty này còn phải đối mặt với sự cạnh tranh đến từ những nhà sản xuất thực phẩm địa phương, tỷ suất lợi nhuận trong thập kỷ qua cũng đã giảm đáng kể. 

Sau đó, Ajinomoto đã hướng đến mục tiêu tái tạo hoạt động kinh doanh thực phẩm dưới hình thức ăn uống lành mạnh. Theo Taro Fujie - Tổng giám đốc phụ trách mảng thực phẩm, Ajinomoto mong muốn thương hiệu của mình sẽ ít muối hơn. Đầu tiên, chiến dịch này phải thành công ở Nhật Bản, sau đó sẽ được áp dụng sang các nước khác. 

Ajinomoto còn có một chiến dịch khác là khuyến khích mọi người tiêu thụ protein nhiều hơn. Vì thế, doanh nghiệp ra mắt Prottie - một loại nước ngọt dạng bột với hàm lượng protein cao ở Philippines và Thái Lan. Tại Thái Lan, sản phẩm Birdy - cà phê đóng hộp nổi tiếng của Ajinomoto, ban đầu được dành cho những người lái xe tải. Thế nhưng hiện tại, Ajinomoto đã bán các phiên bản có hàm lượng đường thấp hơn và cả không có đường để thu hút nhiều tệp khách hàng hơn.

Theo Nakamura - Giám đốc mảng hóa chất cho biết, Ajinomoto cảm thấy vô cùng thoải mái khi sở hữu hoạt động kinh doanh đa dạng, bao gồm mọi thứ từ cà phê bột cho đến sản xuất thuốc theo hợp đồng và cả nguyên liệu chip.