6 ngân hàng lớn nhất Phố Wall kiếm về hơn 1.000 tỷ USD lợi nhuận trong thập kỷ qua bất chấp hàng loạt bê bối

Theo Nhịp sống thị trường, ông Malick Diop đang cảm thấy có gì đó đang thay đổi tại Phố Wall. Ông Diop gia nhập Morgan Stanley vào những ngày đen tốt của năm 2009, khi mà các ngân hàng lớn đang phải chật vật với việc hoàn trả các khoản vay của người đóng thuế và xoa dịu cơn thịnh nộ của công chúng. Nhưng chỉ 4 năm sau, cơn giận đã phần nào nguôi ngoai và tham vọng dần trở thành hiện thực.

Ông Diop nhớ lại, lần đầu tiên ông thực sự cảm thấy công việc và sự nghiệp của mình đã thoát khỏi cái bóng của khủng hoảng tài chính. "Chúng ta đã thực sự vượt qua nó và bây giờ là lúc nghĩ đến một chương mới”, ông Diop nói.

Những năm sau đó, ông nhanh chóng được thăng chức và trở thành lãnh đạo cấp cao của ngân hàng. Ông cũng chính là người đã dàn xếp thỏa thuận trị giá hàng tỷ USD với SoftBank Group của triệu phú "liều ăn nhiều" Masayoshi Son. Ông Diop sau đó cũng đã hoàn tất một thương vụ SPAC khổng lồ ở đỉnh điểm của cơn sốt đó.

Khi trả lời phỏng vấn, ông vẫn chưa biết mình đang đóng một vai trò nhỏ trong một thứ béo bở: Thập kỷ nghìn tỷ USD đầu tiên cho 6 gã khổng lồ trong ngành ngân hàng Mỹ. 1.000 tỷ USD không phải doanh thu mà là lợi nhuận ròng.

Không một ai có thể nghĩ tới điều này ở giai đoạn đầu của thập kỷ, thời điểm mà Phố Wall trở thành mục tiêu công kích của toàn thế giới, trong khi các chính trị gia ở cả 2 đảng của Mỹ đang sôi sục trước những gói giải cứu hay phải tái cấu trúc những gã khổng lồ tài chính từng được xem là "quá lớn để sụp đổ".

Tuy nhiên, điều không tưởng đã thực sự xảy ra. Các ngân hàng lớn nhất của Mỹ đã tăng trưởng vượt trội so với các doanh nghiệp khác. Những cái tên JPMorgan Chase & Co., Bank of America Corp., Wells Fargo & Co. , Citigroup Inc., Goldman Sachs Group Inc. và Morgan Stanley đã cùng nhau xây dựng lên thập kỷ nghìn tỷ đô đầu tiên và hứa hẹn sẽ kiếm được nhiều tiền hơn vào năm tới.

Trong khi phần lớn thế giới đang đổ dồn chú ý vào dự giàu có của Thung lũng Silicon thì các ngân hàng lại đang có đà phát triển mạnh mẽ. Không ai có thể giải thích rõ ràng về thành công của họ. Đó có thể là sự biến động thúc đẩy các giao dịch tại Phố Wall, các sếp ngân hàng như ông Diop cũng thúc đẩy sự bùng nổ giao dịch hay những năm ông Donald Trump trên cương vị Tổng Thống cũng mang lại thuận lợi cho ngành tài chính bằng cách cắt giảm thuế.

Tương tự như vậy, cả ngành ngân hàng của Mỹ cũng chẳng có phản ứng nào với cột mốc quan trọng này.

Hành trình đạt được nghìn tỷ USD lợi nhuận

Betsy Duke, cựu thống đốc Cục Dự trữ Liên bang, người từng giữ chức Chủ tịch Hội đồng quản trị của Wells Fargo cho đến năm 2020 chia sẻ, đôi khi người ta có cảm giác rằng việc các ngân hàng kiểm soát được nhiều tiền như vậy là một điều khủng khiếp, nhưng ông không cho là vậy. Ông Duke cho rằng mọi thứ bạn có thể ném vào hệ thống tài chính đều đã được ném trong vòng 10 năm qua. Các ngân hàng không chỉ trụ vững mà còn phát triển mạnh mẽ.

Theo ông Duke, trong những năm mà công chúng tỏ ra giận dữ đối với các ngân hàng, nhiều quy định khắt khe hơn đã được công bố. Thậm chí, các ngân hàng còn trở thành mục tiêu chính trị. Khoảng thời gian sau đó, đại dịch Covid-19 và những biến động nguy hiểm trên thị trường ập tới một cách hoàn toàn bất ngờ. Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận một điều rằng, các ngân hàng đã đối phó với những thách thức rất tốt. Họ thậm chí còn kiếm được món lợi nhuận 1.000 tỷ USD từ chính giai đoạn khó khăn đó.

Theo ước tính của các nhà phân tích, nếu như 6 ngân hàng lớn nhất của Mỹ không đạt được lợi nhuận 1.000 tỷ USD cho giai đoạn 10 năm qua và trong cuối năm 2022 thì họ sẽ nhanh chóng đạt được cột mốc này trong vài tuần đầu tiên của năm 2023.

Khoảng 10 năm trước, JPMorgan - Ngân hàng hiện vẫn đang dẫn đầu về giá trị cũng như lợi nhuận ở Mỹ tính theo giá trị vốn hóa, vẫn còn chìm trong vũng lầy của cuộc khủng hoảng do bê bối tài chính có tên là “Cá voi trắng London”. Wells Fargo thời điểm đó thì khả quan hơn và trở thành cái tên duy nhất trong bộ 6 ngân hàng thu về 20 tỷ USD.

Có thể coi, những gì không thay đổi trong suốt những năm qua là nét phác thảo chung cho hoạt động của các ngân hàng. Đó là bán cổ phiếu và trái phiếu, giao dịch các công cụ tài chính, tư vấn mua bán sáp nhật, quản lý tài sản, xử lý các khoản thanh toán và cho vay... Đồng thời, đó cũng chính là những cỗ máy in tiền của họ.

Trả giá cho những bê bối

Để có thể thoát khỏi bóng đen của cuộc khủng hoảng toàn cầu, các ngân hàng này cũng thực sự phải trả giá. Đơn cử, vào năm 2014, Bank of America đã chấp thuận vụ hòa giải với giá trị kỷ lục lên đến 16,7 tỷ USD nhằm chấm dứt các cuộc điều tra liên quan đến hoạt động thế chấp kém chất lượng của họ. Ngoài ra, JPMorgan cũng phải trả 13 tỷ USD cho một thỏa thuận tương tự.

Bê bối không phải nỗi đau của riêng ai. Wells Fargo phải đứng trước bê bối lập hàng triệu tài khoản giả mạo, trong khi Goldman Sachs thì liên quan đến bê bối tham nhũng tại một quỹ đầu tư quốc doanh của malaysia. Tuy nhiên, những nỗi đau giờ đây đã được bỏ lại phía sau.

Với kết quả lợi nhuận 1.000 tỷ USD hiện nay, ngành ngân hàng của Mỹ cần phải cảm ơn một người đó là Tổng thống Donald Trump. Mặc dù ông Trump từng chế giễu các ngân hàng trong chiến dịch tranh cử tổng thống của mình, nhưng cuộc đại tu thuế của ông đã giúp họ đạt được những khoản lợi nhuận khổng lồ. Thay vì phải trả 3 trong số 10 phần từ thu nhập của mình cho chính phủ, vào năm 2018, các ngân hàng chỉ còn phải trả chưa đến 1/5. Thuế của họ đã tiếp tục giảm từ đó.

Các ngân hàng này kiếm được chưa đến 70 tỷ USD trong năm 2017 nhưng đã thu về tới 120 tỷ USD trong năm 2018 nhờ giảm thuế, tăng lãi suất cùng sự gia tăng đột biến trong các lĩnh vực khác nhờ kinh tế bùng nổ. Tổng tài sản của họ trong nhiều năm vốn chỉ dao động ở mức 10.000 tỷ USD đã bắt đầu tăng vọt.

Tuy nhiên, lợi nhuận của các ngân hàng không phải điều khiến mọi người kinh ngạc. Luật sư hàng đầu Phố Wall H. Rodgin Cohen cho rằng, có thể coi các ngân hàng là kẻ luôn luôn chiến thắng bởi một số ngoại lệ nhờ vai trò của họ trong nền kinh tế. Họ là trung gian vay và cho vay.

Trong khi đó, để trở thành một nhân viên ngân hàng cũng là một hành trình sóng gió trong thập kỷ vừa qua. Kể từ đầu thập niên này, các ngân hàng tại Mỹ đã dùng 148 tỷ USD để trả lương. Con số này đã giảm sau đó vài năm rồi tăng lên 154 tỷ USD vào năm 2019 bất kể tổng số nhân sự của họ đã giảm. Ông chủ của JPMorgan - Jamie Dimon, người đã trở thành tỷ phú, nhận khoản lương lớn đến mức mà một bên đã phải yêu cầu cổ đông bỏ phiếu để chống lại điều đó.

Việc đại dịch Covid-19 ập tới đã tạo ra một sự thay đổi mang tính bước ngoặt với nền kinh tế toàn cầu. Suy thoát diễn ra nhanh chóng nhưng cũng kết thúc chóng vánh như cách mà nó bắt đầu. Kỷ nguyên tiền rẻ đã thổi bùng làn sóng đầu tư, khiến mọi tài sản tăng phi mã. Trong giai đoạn đó, sự ra đời của Công ty mua lại có mục đích đặc biệt (SPAC) đã mang đến cho các ngân hàng những khoản tiền khổng lồ dưới vai trò môi giới. SPAC đã giúp các công ty chưa đủ điều kiện có thể lên sàn để hưởng lợi từ cơn sóng cổ phiếu trong kỷ nguyên tiền rẻ.

Tuy nhiên, các ngân hàng cũng không phải "tay chơi" duy nhất trong cuộc đua siêu lợi nhuận này. Riêng Apple đã kiếm được hơn nửa nghìn tỷ USD trong cùng giai đoạn đó. Hay như Microsoft Corp., Berkshire Hathaway Inc. và Alphabet Inc. cũng vượt qua JPMorgan, Exxon Mobil Corp. vượt qua Bank of America và Wells Fargo.

Các ngân hàng sẽ sử dụng khoản lợi nhuận để đầu tư cho sự đổi mới, đặc biệt là công nghệ và các dịch vụ gồm điểm thưởng thẻ tín dụng. Bên cạnh đó, các ngân hàng cũng bổ sung thêm hơn 200 tỷ USD vào quỹ dự trữ vốn nhằm khiến những cuộc khủng hoảng như năm 2008 ít có khả năng lặp lại.

Nhiều chuyên gia nhận định, các ngân hàng đầu tư tại Mỹ sẽ không thể tồn tại qua năm 2008 nếu không có các chính sách hỗ trợ về thuế. Bên cạnh đó, sự can thiệp của Chính phủ cũng thúc đẩy nền kinh tế đi lên trong thời đại dịch, mang lại khoản lợi nhuận kỷ lục cho ngành ngân hàng.