Xà bần là gì? Ý nghĩa của xà bần trong xây dựng là gì

Giải thích khái niệm xà bần là gì?

Xà bần là những loại chất thải được hình thành nên từ quá trình phá hủy các công trình xây dựng như nhà ở, đường xá, cầu cống và các loại công trình khác. Chúng là những mảnh vụn nhỏ của xi măng, gạch, gỗ, đá, bê tông, ngói, sắt thép, vách ngăn thạch cao…Xà bần được tạo ra khi phá các công trình cũ để xây nên những công trình mới.

Tùy từng công trình mà những thành phần có trong xà bần sẽ khác nhau nhưng thường sẽ có thành phần chính là gạch, ngói, sắt, thép, bê tông, nhựa đường…Những chất thải này có khả năng tái chế rất cao, được sử dụng lại trong những công trình xây dựng khác.

Phân loại các loại xà bần

Xà bần có nhiều loại khác nhau, chúng sẽ được phân loại dựa theo các nguyên liệu cấu tạo nên hoặc dựa theo giá trị của chúng.

• Xi măng, gạch vỡ, bê tông: Là loại xà bần có giá trị sử dụng cao nhất trong số các loại phế thải xây dựng bởi vì chúng hoàn toàn có thể tái sử dụng được.
• Vụn của gỗ mục, xi măng, trần xốp,… loại chất thải này có giá trị rất thấp thường sẽ phải bỏ đi vì không tái sử dụng được.

Ứng dụng xà bần trong xây dựng

Sau khi phá vỡ đi những công trình cũ, xà bần sẽ tồn lại rất nhiều, bạn sẽ phải dọn sạch chúng thì mới có thể tiến hành xây dựng được công trình mới. Tuy nhiên khác với những loại rác thải thông thường, xà bần xử lý rất phức tạp.

Chính vì vậy, người ta đã nghiên cứu ra nhiều phương pháp khác nhau để tận dụng tối đa nguồn phế liệu này.

Sử dụng xà bần tái chế làm bê tông

Bê tông, gạch, đá trong xà bần sẽ được đưa vào phân loại và nghiền nát để tạo thành bê tông tái chế. Tại nước Đức, 90% lượng xà bần từ các công trình cũ được tái chế thành vật liệu mới để xây dựng công trình mới. Nước này cũng đã công bố tiêu chuẩn chất lượng riêng đối với bê tông tái chế từ xà bần từ năm 2010.

Quy trình làm bê tông từ xà bần như sau:

• Xà bần sẽ được chọn lọc thật kỹ, sau đó nghiền thành bột vụn, tiếp tục sàng lọc dựa trên kích thước của chúng. Phần vụn bê tông sẽ được lọc riêng để sử dụng cho việc sản xuất bê tông tươi.
• Trong thành phần của vụn bê tông, bên cạnh các nguyên liệu như cát tự nhiên, còn có thêm xi măng vì thế cơ tính của chúng có sự khác biệt rõ ràng với cát tự nhiên. Vì thế khi tái chế, cần tính toán phối trộn các thành phần theo tỷ lệ phù hợp, quá trình kiểm định phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt.
• Khi tái chế cần lưu ý đến độ sạch của chất liệu vụn bê tông: không được lẫn với các rác thải, tạp chất.
• Đối với bê tông sử dụng trong các công trình xây dựng, nguyên liệu thành phần của vật liệu tái chế chỉ cho phép đạt tỷ lệ 35% - 45%.

Xà bần sử dụng để san lấp mặt bằng

Nếu các chủ thầu xây dựng sử dụng những nguyên vật liệu thông thường như cát, đất, đá, cát đen…thì mức phí bỏ ra sẽ là không nhỏ. Tuy nhiên nếu như sử dụng xà bần để san lấp mặt bằng thì khoản tiền bỏ ra sẽ thấp hơn nhiều.

Chất lượng công trình vẫn sẽ được đảm bảo tối đa nhưng chi phí xây dựng công trình sẽ tiết kiệm hơn.

Những ưu điểm khi sử dụng xà bần để san lấp mặt bằng

Việc sử dụng xà bần để san lấp mặt bằng đem lại rất nhiều những ưu điểm tuyệt vời như:

Góp phần bảo vệ môi trường 

Hàng năm châu Âu tạo ra hơn 380 triệu tấn phế thải xà bần. Nếu chúng không được xử lý đúng cách thì chúng sẽ gây ra tình trạng ô nhiễm thị trường. Ngay tại Việt Nam hàng năm cũng xả ra môi trường hàng triệu tấn xà bần từ các công trình xây dựng. 

Rác thải xà bần nếu không được thu dọn sẽ tạo nên tình trạng mất mỹ quan, ô nhiễm môi trường ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe của con người. Để hạn chế tình trạng này, xà bần sẽ được dọn và tập kết lại hoặc được thu mua bởi những nguyên liệu chuyên thu mua và vận chuyển xà bần, sau đó cung cấp các khu vực công trình có nhu cầu cần san lấp mặt bằng.

Sử dụng xà bần giúp tiết kiệm chi phí tối đa

Việc dùng xà bần để san lấp mặt bằng cho công trình xây dựng sẽ giúp tiết kiệm ngân sách, chi phí một cách hiệu quả so việc mua cát, đất để làm nền. Sử dụng xà bần để san lấp mặt bằng vẫn sẽ đảm bảo chất lượng công trình nhưng không tốn kém nhiều chi phí, nên xu hướng này ngày càng phổ biến.

Tái sử dụng xà bần mang đến nhiều lợi ích cho công trình

Dùng xà bần san lấp mặt bằng công trình sẽ giúp nền nhà trở nên vững chắc và cứng cáp hơn. Điều này sẽ giúp cho công trình có độ bền cao, chịu lực, gió bão rất tốt.

Món ăn xà bần của người miền Tây

Bên cạnh khái niệm xà bần được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực xây dựng thì xà bần còn là tên của một món ăn của người dân ở vùng Tây Nam Bộ. Đây là một món ăn dân dã nhưng rất được ưa chuộng bởi người dần và khách du lịch phương xa đến với miền đất này.

Sau khi những bữa tiệc thịnh soạn kết thúc, người dân sẽ tận dụng tất cả những đồ ăn thừa để làm món ăn xà bần. Tất các thức ăn thừa được cho vào trong một chiếc nồi to, thêm một số loại gia vị đặc trưng để tạo nên một món xà bần thơm ngon.

Nguyên liệu chính để tạo ra món ăn này thường là thịt gà, thịt lợn, vịt kho, rau củ xào, gà luộc dùng để hầm, tạo ra hương vị thơm ngon nhất. Người dân vùng Tây Nam Bộ không sử dụng cá kho để hầm vì món ăn sẽ bị nát, hương vị kém thơm ngon. Khi thưởng thức xà bần, người dân thường sẽ ăn kèm cơm nóng, một đĩa rau có đọt keo và lá me non. 

Xà bần một loại phế liệu tưởng chừng như vô dụng lại có thể đem lại rất nhiều lợi ích trong công việc xây dựng. Tái chế xà bần sẽ không chỉ giúp làm sạch nhanh chóng các công trình cũ mà tái dụng hiệu quả cho các công trình mới. Ngoài ra xà bần cũng là tên một món ăn đặc trưng của những người dân khu vực miền Tây.