Tự ti là gì? Cách vượt qua sự tự ti trong công việc, cuộc sống

Khái niệm tự ti

Tự ti là biểu hiện của việc đánh giá thấp bản thân so với người khác. Có thể nói tự ti tương đồng với việc thiếu tự tin vào chính khả năng của bản thân. Vì lẽ đó những người tự ti thường không có khả năng, không đủ can đảm để suy nghĩ, hành động, thể hiện bản thân, ngại giao tiếp, tiếp cận với người xung quanh, bỏ lỡ những cơ hội tốt.

Thông thường, những người có biểu hiện tự ti thường cho rằng bản thân không có tài năng, vô dụng, làm gì cũng dễ thất bại. Từ góc độ nhìn nhận này, bản thân những người tự ti dần rơi vào trạng thái thụ động, sợ hãi, lo lắng, chậm chạp hơn so với người khác.

Trong thời đại con người không ngừng nỗ lực để hoàn thiện bản thân, tự tin hơn mỗi ngày thì tâm lý tự ti chắc chắn sẽ gây cản trở bước đường thành công trong công việc, cuộc sống. Do vậy, đây là trạng thái tâm lý tiêu cực mà con người cần thay đổi, cải thiện nếu không muốn mãi dậm chân tại chỗ.

Những hệ luỵ của trạng thái tâm lý tự ti 

Trong cuộc đời mỗi người chắc chắn đều từng rơi vào trạng thái tâm lý tự ti dẫn đến ý chí, tinh thần chiến đấu bị tê liệt, không thể phản kháng. Trong trường hợp này, những người cam chịu, chấp nhận khó khăn sẽ rơi vào cảm giác tuyệt vọng. Ngược lại, những người có thể vượt qua sự tự ti, bứt phá bản thân sẽ phấn đấu vươn lên, gặt hái được thành công.

Những người tự ti thường toát ra năng lượng tiêu cực, khiến người xung quanh khó tiếp cận. Họ thường ngần ngại trước khó khăn, trốn tránh hiện thực, không dám đối mặt với mọi thứ, không nỗ lực và cố gắng hoàn thiện bản thân trước những thử thách trong đời.

Sự tự ti hạn chế họ thể hiện bản thân trong công việc, học tập, bên cạnh đó còn cản bước họ chủ động trong các mối quan hệ với người thân, bạn bè, đồng nghiệp.

Người tự ti thiếu niềm tin vào bản thân, ngoại hình, năng lực và mọi khía cạnh khác của chính mình, điều này cản bước và khiến họ thụt lùi về phía sau.

Nhiều người tự ti không nhận thức được hậu quả của trạng thái tâm lý này tới cuộc sống, công việc và cho rằng cuộc sống của họ vẫn trong tình trạng ổn định. Họ không thích sự thay đổi và chọn cách tiếp tục duy trì mọi thứ vốn có mà không hề nhận biết được những hậu quả có thể xảy đến trong tương lai.

Không thể hiện được khả năng của chính mình

Hậu quả đầu tiên của sự tự ti là khó thể hiện năng lực cá nhân. Trong khi những người tự tin rất bạo dạn thể hiện và bảo vệ quan điểm cá nhân, giành được cơ hội trong công việc thì những người tự ti thường né tránh, không dám đóng góp ý kiến trong tập thể.

Những người tự tin luôn được đánh giá cao bởi sự năng nổ, nhiệt huyết và thái độ cầu tiến, tạo thành ưu điểm của họ trong mắt đồng nghiệp, cấp trên. Sự tự ti hạn chế nhân viên có năng lực phát huy ý tưởng, đầu óc sáng tạo, khả năng thuyết trình và bảo vệ quan điểm cá nhân. 

Bỏ lỡ những cơ hội

Những người tự ti thường bỏ lỡ những cơ hội, thách thức giúp họ thành công trong cuộc sống. Trong khi những người khác được trao cơ hội thể hiện bản thân, người tự ti thường từ chối, không dám nhận lấy cơ hội vì thiếu lòng tin vào bản thân và sợ nhận lấy thất bại.

Bên cạnh đó, những người tự ti e ngại tiếp cận với thử thách mới vì họ cho rằng bản thân sẽ khó làm tốt, ảnh hưởng tới tập thể. Việc từ chối mọi cơ hội khiến người tự ti có cuộc sống ổn định, song cũng ngăn bước họ tiếp cận với những điều mới mẻ không chỉ trong công việc mà còn trong cuộc sống, các mối quan hệ tình cảm. 

Khó thăng tiến

Trong thời đại hiện nay, kỹ năng mềm đóng vai trò quan trọng tương đương năng lực làm việc của một nhân viên trong tổ chức. Trong khi những người tự tin ham học hỏi, không ngừng cải thiện bản thân ngày một hoàn thiện hơn thì những người tự ti né tránh thử thách, khó khăn vì đánh giá thấp bản thân. Tự ti khiến một số người trở nên nhút nhát, không dám thể hiện, không có tinh thần tranh luận trong các cuộc họp.

Chính điều đó khiến những người tự ti trở nên thiếu uy tín trong mắt đồng nghiệp, cấp trên, bỏ lỡ nhiều cơ hội thăng tiến trong công việc. Trong thực tế, những người tự ti thường không có tham vọng thăng tiến cao bởi họ không tự tin vào năng lực bản thân mà chỉ có mong muốn duy trì cuộc sống yên ổn. Sự lựa chọn của họ thường xoay quanh những công việc có tính ổn định cao, môi trường làm việc lành mạnh, ít cạnh tranh, ganh đua.

Những người tự ti cũng biểu hiện trong việc giao tiếp kém. Trong những cuộc họp, buổi phỏng vấn, trò chuyện cùng đồng nghiệp, họ khó thể hiện ý kiến mạch lạc, lưu loát...

Không dám theo đuổi đam mê

Người tự ti thường không dám theo đuổi ước mơ, đam mê riêng của họ. Sự nhút nhát cản bước họ làm việc theo kế hoạch riêng mà thường tuân theo sự sắp xếp, định hướng từ người khác. 

Tự giới hạn bản thân

Sự tự ti khiến nhiều người tự giới hạn bản thân. Họ không dám chấp nhận những thử thách, cơ hội để tìm tòi, cải thiện bản thân vì nghĩ rằng cơ hội thành công là quá thấp.

Chính việc không cho bản thân cơ hội trải nghiệm khiến họ thiếu nỗ lực trong công việc. Trong nhiều vấn đề của cuộc sống, sự tự ti khiến nhiều người đặt ra giới hạn và gặp phải nhiều tình huống bất ngờ không như mong muốn. 

Cuộc sống nhàm chán

Sự tự ti vô hình chung tạo ra một cuộc sống nhàm chán, tẻ nhạt. Những người tự tin không ngại thử thách, trải nghiệm điều mới từ đó tạo cơ hội trải nghiệm một cuộc sống nhiều điều bất ngờ.

Trong khi đó người tự ti không dám thay đổi công việc, bản thân, thậm chí là các mối quan hệ, ngăn cản họ tìm kiếm những điều tốt đẹp, phù hợp với họ. Hậu quả của việc này là những người tự ti thiếu những trải nghiệm mới mẻ, đối mặt với cuộc sống nhàm chán, tẻ nhạt mỗi ngày.

Ảnh hưởng sự phát triển chung của tập thể, xã hội

Tự ti không chỉ cản trở cuộc sống, công việc của cá nhân mà còn gây ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của xã hội. Xã hội có càng nhiều người tự ti càng thụt lùi nhanh chóng.

Đây là con người luôn được định hướng giáo dục các tính cách tích cực như mạnh mẽ, tự tin, lạc quan, bản lĩnh...tạo tiền đề xây dựng xã hội văn minh, phát triển.

Trước tốc độ phát triển không ngừng của kinh tế xã hội ngày nay, việc giáo dục trẻ phải được thực hiện từ sớm và không chỉ qua tư duy, năng lực mà còn thể hiện ở tính cách, lối sống.

Cách vượt qua sự tự ti trong công việc

• Làm bạn với người tự tin, lạc quan để được truyền cảm hứng và cải thiện tính cách tiêu cực bên trong bản thân, vượt qua sự sợ hãi của mình.
• Rèn luyện sự tự tin mỗi ngày bằng cách làm tốt việc được giao và trau dồi các sở trường, kỹ năng của bản tahan.
• Tìm hiểu nguyên nhân của tính tự ti bên trong bản thân để tìm ra giải pháp khắc phục hiệu quả.
• Điểm lại những khoảnh khắc đẹp, những thời điểm thành công trong cuộc sống, công việc của bản thân.
• Nghĩ về những phẩm chất tốt đẹp bên trong con người bạn. Tạo danh sách những điều mà người khác yêu quý, trân trọng ở con người bạn và thể hiện chúng trong mối quan hệ với người xung quanh.
• Thói quen của những người tự ti, nhút nhát là luôn coi trọng những lời nói, ánh mắt của người khác về mình. Để xoá bỏ sự tự ti, bạn nên tập trung vào bản thân, thể hiện sự cầu tiến thay vì chú ý đến ánh mắt, lời nói của người xung quanh.
• Tăng cường rèn luyện thể chất, chế độ ăn uống hợp lý, chăm sóc ngoại hình, giữ thái độ lạc quan, yêu đời, tăng sự tự tin trước đám đông.

Trong trường hợp gặp khó khăn trong việc vượt qua sự tự ti, nhút nhát, bạn nên chia sẻ với gia đình, những người thân xung quanh để được hỗ trợ, giúp đỡ. Trong trường hợp cần thiết, có thể yêu cầu sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý giúp bạn vượt qua các trở ngại về tâm lý và gạt bỏ những suy nghĩ tiêu cực, khúc mắc trong suy nghĩ.

Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng bất kỳ ai trong cuộc sống cũng từng trải qua một lần tự ti. Tuy nhiên, sự tự ti trong thời gian dài có thể tạo ra những hậu quả lo ngại về sức khỏe tinh thần, thể chất, dẫn đến những hội chứng lo âu, trầm cảm, gây cản trở công việc, cuộc sống.

Hy vọng qua những chia sẻ trên đây, quý bạn đọc đã nắm rõ được khái niệm tự ti và những bất lợi mà trạng thái tâm lý này mang lại trong công việc cuộc sống từ đó tìm ra giải pháp khắc phục hiệu quả, đi đến thành công.