Trung Quốc có thể sắp đối mặt “cơn bão” lạm phát vì giá thịt heo đang tăng mạnh

Lạm phát và thịt lợn tại Trung Quốc

Trong bối cảnh giá của thịt heo tăng cao, gần đây chính phủ Trung Quốc đã nhanh chóng triển khai một chiến dịch để kiểm soát thị trường này. Bởi lẽ giá của mặt hàng protein chủ lực leo thang đang đe dọa phá vỡ mục tiêu lạm phát và làm phức tạp hóa nỗ lực kích thích tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc.

Bloomberg đưa tin rằng trên sàn Đại Liên, giá hợp đồng thịt lợn hơi giao sau vừa trải qua đợt tăng mạnh nhất trong vòng 1 năm trong khi giá bán buôn đạt mức đỉnh trong 6 tháng.

Suốt một năm qua, chính quyền chủ tịch Tập Cận Bình đã dồn lực hạ nhiệt giá hàng hóa công nghiệp sau khi đại dịch covid-19 cũng như xung đột tại Ukraine khiến nguyên liệu trở nên khan hiếm trên diện rộng.

Hiện tại, việc giá heo hơi leo thang có thể là một điểm bắt đầu của chu kỳ tăng giá thịt heo trong nước. Thông thường, hiện tượng này sẽ kéo dài 3 hoặc 4 năm. Theo ước tính của Goldman Sachs, đợt tăng như vậy có thể đẩy lạm phát tiêu dùng vượt ngưỡng mục tiêu 3% của ngân hàng Trung ương Trung Quốc.

Cơ quan hoạch định chính sách của Bắc Kinh vừa phát đi thông báo rằng họ đang tìm hiểu việc bán thịt heo từ nguồn dự trữ quốc gia nhằm ngăn chặn đà tăng giá của mặt hàng này. Đây là một dấu hiệu cho thấy các quan chức đang khá lo lắng.

Bên cạnh đó, giới chức trách cũng yêu cầu những người làm nghề chăn nuôi tiếp tục duy trì sản lượng bình thường và tuyệt đối không được tích trữ hàng hóa. Các nhà hoạch định chính sách cũng đang làm việc mật thiết với sàn Đại Liên để tăng cường giám sát thị trường giao sau và giao ngay.

Bloomberg đã chỉ ra 5 biểu đồ có thể giải thích về đợt tăng giá gần đây của thịt lợn và tác động tiềm ẩn của đợt tăng giá này đối với triển vọng lạm phát của nền kinh tế lớn thứ hai toàn cầu.

Đối với thị trường thịt heo, các quan chức Trung Quốc những năm qua đều đã có cho mình những kinh nghiệm kiểm soát. Như hồi năm 2019, giá thịt tăng vọt lên mức cao nhất trong lịch sử sau đợt bùng phát dịch tả heo châu Phi (ASF).

Họ có thể quản lý trực tiếp đàn heo cùng người nông dân, giải phóng thịt heo trong kho dự trữ quốc gia hay khuyến khích các ngân hàng thương mại cho người chăn nuôi vay vốn. Thế nhưng, ở bối cảnh hiện tại, giới chức Bắc Kinh sẽ phải đau đầu nhiều hơn vì sẽ đối mặt với nhiều khó khăn hơn.

“Mọi người có xu hướng tích trữ nguồn hàng khi tin rằng giá heo sẽ tăng lên và mọi thứ có nguy cơ vượt khỏi tầm kiểm soát của chính quyền. Tuy vậy, một khi kỳ vọng đảo chiều thì giá thịt lợn cũng có thể “quay xe” giảm sâu”, theo ông Lin Guofa - trưởng bộ phận nghiên cứu của hãng tư vấn Bric Agriculture Group.

Rõ ràng ngân sách của các hộ gia đình đang bị eo hẹp vì giá thịt heo đắt hơn. Sau đợt tăng giá của thịt heo, người tiêu dùng Trung Quốc vốn đã phải tiết kiệm sau đợt phong tỏa ngày càng phải thắt chặt chi tiêu hơn.

Ngoài sức ảnh hưởng trực tiếp đó, sản phẩm protein chủ chốt ngày còn là loại thực phẩm giữ tỷ trọng lớn nhất trong chỉ số tiêu dùng CPI của Trung Quốc. Chắc chắn rằng ảnh hưởng của việc tăng giá sẽ bị khuếch đại hơn khi giá thịt heo đi lên.

Giá thịt heo tính đến tháng 5 trong rổ hàng hóa cấu thành chỉ số tiêu dùng CPI vẫn thấp hơn hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Ngược lại, giá tiêu dùng tại quốc gia tỷ dân sẽ tăng 2,4% mà không phải là 2,1%. Dẫu vậy nếu giá heo tiếp tục đi lên, số liệu về chỉ số CPI sẽ đảo ngược chiều.

Hồi tuần trước, một ghi chú cho thấy dự đoán của Goldman Sachs đã cùng các nhà kinh tế khác nói lên rằng vì giá thịt heo nên lạm phát tiêu dùng có thể vượt ngưỡng mục tiêu 3% như Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã đề ra trong nửa cuối năm nay.

Ngân hàng trung ương Trung Quốc sẽ lâm vào cảnh phải đưa ra những lựa chọn vô cùng khó khăn. Một là nên tiếp tục nới lỏng chính sách để củng cố nền kinh tế trong nước, hai là bắt tay vào việc kiềm chế áp lực lạm phát sắp sửa khuếch đại.

Giống như những loại hàng hóa khác, giá thịt heo vẫn dựa vào cung và cầu để xác định. Hiện nay, vấn đề trọng tâm chính là nguồn cung heo con đang bị khan hiếm. Giá heo hơi vào năm ngoái đã giảm mạnh khiến người nông dân phải tiêu hủy lượng lớn heo nái.

Bloomberg đưa tin rằng từ cuối quý III năm ngoái đến cuối tháng 3 năm nay, số lượng heo nái đã bắt đầu tụt mạnh. Sẽ mất khoảng 10 tháng từ thời gian nuôi đến giai đoạn mang thai, sinh nở và giết mổ. Hậu quả là Trung Quốc ngày càng thiếu đi nguồn cung thịt heo tươi.

Trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc đang khởi sắc sau các đợt phong tỏa tại Thượng Hải cũng như nhiều thành phố lớn khác, tình hình càng trở nên trầm trọng hơn bởi lẽ nhu cầu người tiêu dùng đang dần hồi phục.

Một yếu tố quan trọng khác và hiện đang là yếu tố gây lo ngại là chi phí thức ăn chăn nuôi. Một thước đo được theo dõi rất chặt chẽ là tỷ lệ giữa giá heo hơi và giá ngô. Cụ thể, người chăn nuôi sẽ kiếm được ít lợi nhuận hơn trên mỗi con heo nếu tỷ lệ này càng thấp. Bởi vậy, họ sẽ ít sẵn lòng mở rộng đàn heo của mình hơn.

Hãng môi giới Citic Securities cho biết giá heo hơi cao gấp 6 lần so với giá ngô thì người nông dân nuôi heo Trung Quốc mới có thể hòa vốn. Thế nhưng, tỷ lệ thực tế tính đến tháng 4 đã thấp hơn ngưỡng hòa vốn 4 tháng liên tục và chạm đáy ít nhất 2 năm vào tháng 3.

Hiện nay các nhà phân tích vẫn đang theo dõi xem liệu đợt tăng giá gần đây của thịt lợn có thể bù đắp cho đà tăng của giá thức ăn chăn nuôi hay không. Và điều đó liệu có tạo nên một cú hích khuyến khích những người nông dân sẵn sàng mở rộng quy mô đàn heo của mình trong thời gian tới hay không.

Kể từ tháng 3 năm nay, chính quyền Bắc Kinh đã nỗ lực tích trữ nguồn thịt heo đông lạnh khi tỷ lệ giá heo hơi và ngô đi xuống thấp. Điều này cho thấy các hộ chăn nuôi trên khắp cả nước đang chịu những thiệt hại nặng nề.

Thế nhưng, Bắc Kinh ngày càng khó thu hút người bán hơn khi thị trường có dấu hiệu hồi phục. Vào tháng 6, Chính phủ Bắc Kinh đã lên kế hoạch nhập thêm 160 nghìn tấn thịt heo. Tuy nhiên, họ chỉ hoàn thành được một phần nhỏ của mục tiêu này. Điều đó cho thấy các thương nhân đã muốn ôm hàng và tích trữ nguồn cung vì họ cho rằng giá thịt sẽ được đẩy lên cao.

Theo ông Even Pay - một nhà phân tích tại công ty tư vấn Trivium China, “trước tình hình chi phí thức ăn chăn nuôi liên tục tăng cao, nhu cầu tiêu thụ tăng lên khi các nhà hàng được mở cửa trở lại sau các đợt phong tỏa nhưng trên thực tế nguồn cung heo hơi trong những năm qua tại các trang trại đã cạn dần. Bởi vậy, nhiều khả năng giá thịt lợn trên thị trường sẽ tăng lên”.

Trong những ngày gần đây, cổ phiếu của các công ty chăn nuôi lớn như Muyuan Foods, New Hope Liuhe và Wens Foodstuff Group đều chứng kiến đà bật tăng ấn tượng.