Thấy gì từ việc tăng thu 3.200 tỷ đồng từ thuế chuyển nhượng bất động sản?

Tăng thu 3.200 tỷ đồng/quý

Mới đây, phát biểu tại phiên thảo luận tổ ở Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã đưa ra số liệu về việc nguồn thu ngân sách tăng, trong đó có lĩnh vực bất động sản.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, tổng thu ngân sách năm 2021 là khoảng trên 1,56 triệu tỷ đồng, vượt hơn 16% dự toán. Con số này tăng 38% so với năm 2020. Trong đó, thu tiền sử dụng đất hơn 74.000 tỷ đồng, nguồn thu từ dầu thô gần 21.500 tỷ đồng.

Về bất động sản, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc chia sẻ, thực tế cho thấy, từ thời điểm siết vấn đề bán nhà hai giá, người dân và các doanh nghiệp đã kê khai giá bán sát với giá thị trường hơn. Chính vì vậy, chỉ trong quý I năm 2022, thu thuế từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản tăng 3.200 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2021.

Tư lệnh ngành Tài chính nói thêm, trong thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường thanh, kiểm tra những hồ sơ kê khai thấp hơn so với giá thị trường để né thuế. Để làm được điều này, cơ quan thuế sẽ phối hợp thêm với các chính quyền địa phương. Thậm chí, cơ quan thuế cũng sẵn sang thanh kiểm tra đối với các dự án bất động sản lớn.

Theo thông tin từ Tổng cục Thuế, từ ngày 1/1 đến 31/3/2022, cơ quan thuế đã đấu tranh với hơn 60.000 tổ chức, cá nhân có hồ sơ chuyển nhượng bất động sản có dấu hiệu bán nhà “hai giá”, tăng thu ngân sách hơn 320 tỷ đồng.

Tính riêng 3 tháng đầu năm, số thu từ thuế thu nhập cá nhân của hoạt động chuyển nhượng bất động sản đã đạt hơn 8.200 tỷ đồng. Còn số này tăng 63% so với cùng kỳ, tương đương mức tăng ròng hơn 3.200 tỷ đồng.

Theo thống kê, trong 15 ngày đầu tháng 1 năm 2022, cơ quan chức năng kiểm tra và cho khai lại trên 85.000 bộ hồ sơ. Sau khi người dân và doanh nghiệp nộp lại bản khai thì việc thu thuế đã tăng lên hơn 220 tỷ đồng. Có những bộ hồ sơ sau khi khai lại, giá tăng gấn 5 lần, thậm chí có những trường hợp đất tăng lên đến 40 lần so với giá mà người mua bán kê khai lần đầu.

Mặc dù phải siết chặt việc kê khai gian dối để thực hiện nghĩa vụ thuế ít hơn so với thực tế tuy nhiên Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế cũng liên tục chỉ đạo các cơ quan thuế tuyệt đối không được gây khó khăn, phiền hà cho người dân. Bộ cũng các định việc này làm nghiêm nhưng thực hiện từ từ. Đối với các trường hợp cố tình vi phạm, vi phạm nhiều lần hoặc đối với những doanh nghiệp lớn, cần thiết có thể chuyển hồ sơ sang các cơ quan điều tra xử lý.

Thành quả của sự quyết liệt

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý Doanh nghiệp nhỏ vừa và hộ kinh doanh, cá nhân, Tổng cục Thuế cho biết, để có thể đấu tranh đối với các trường hợp khai hồ sơ gian lận, các đơn vị thu thuế phải phối hợp chặt chẽ với các tổ chức thanh tra, kiểm tra liên ngành. Cơ quan thuế phải xác minh từ các văn phòng công chứng về hợp đồng đặt cọc; xác minh qua ngân hàng các thông tin về giao dịch liên quan đến mua bán bất động sản.

Bàn về việc xử lý vấn đề này từ gốc, rễ, Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Cao Anh Tuấn cho rằng, các đơn vị cần phải tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu về giao dịch đất và thuế về việc giao dịch bất động sản. Bên cạnh đó, để dễ xác minh và giúp thu thuế sát với giá thị trường, các địa phương cần lập quyết định về bảng giá đất có hệ số điều chỉnh giá riêng. Điều này giúp các cơ quan thuế, áp dụng việc tính thuế thu nhập chuyển nhượng bất động sản nhanh chóng và dễ dàng hơn. Thậm chí, Tổng cục trưởng còn cho rằng trong thời gian tới, các địa phương cần kê khai tính thuế sát với giá thị trường đến từng vị trí con đường, dư án, tuyến phố.

Dưới góc nhìn vĩ mô, Tiến sĩ Trần Khắc Tâm, Đại biểu Quốc hội Khóa XIII đánh giá cao những hành động thiết thực của Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế và toàn bộ ngành thuế trong thời gian qua. Việc tăng thu lên đến 3.200 tỷ đồng/quý so với cùng kỳ là con số ấn tượng.

“Chỉ trong quý I, ngân sách Nhà nước tăng thu 3.200 tỷ đồng đối với thuế chuyển nhượng bất động sản là rất lớn. Điều này cho thấy nỗ lực của ngành thuế. Trước đây, đơn vị thuế khi làm thủ tục cho các đối tượng chuyển nhượng đất chủ yếu dự vào văn bản chuyển nhượng có công chứng. Trên đó có ghi số tiền mua bán, chuyển nhượng mà không quan tâm đến con số có có chính xác không. Điều này dẫn đến ngân sách thất thu”, ĐBQH khóa XIII Trần Khắc Tâm nói.

Tiến sĩ Tâm đặt câu hỏi, chỉ trong một quý mà số tiền tăng thu từ việc “siết” bán nhà “hai giá” lớn như vậy thì những năm trước, bất động sản liên tiếp lên cơn sốt, giới đầu tư và người dân thi nhau mua vào bán ra, vậy số tiền thất thu là bao nhiêu. Chắc chắn đó là con số rất khổng lồ.

Vị này phân tích thêm, nói đi cũng phải nói lại, hiện nay cơ quan thuế đang đối diện với rất nhiều khó khăn khi xác định giá thực của các giao dịch, chuyển nhượng.

Thứ nhất, Luật Đất đai quy định Bảng giá đất ổn định 5 năm trong khi đó giá đất ngoài thị trường lên xuống theo tháng, tuần, thậm chí là ngày. Hôm nay một người mua giá khác, mai có thể giá thửa đất đó đã tăng lên 2-3 giá, đối với với khu vực mà đang có thông tin về việc quy hoạch hoặc xây dựng cơ sở hạ tầng mới. Vì vậy, để xác định được giá bán thực sự rất khó.

Thứ hai, hiện nay, theo quy định thời gian xử lý hồ sơ tại cơ quan thuế là không quá 5 ngày, kể từ khi nhận đầy đủ hồ sơ. Cơn sốt đất kéo đến, hồ sơ mua bán chuyển nhượng rất nhiều, trong khi đó lực lượng cán bộ ngành thuế còn ít dẫn đến việc xác minh giá đất để đấu tranh với hành vi kê khai hồ sơ gian dối gặp nhiều khó khăn.

Thứ 3, cơ quan thuế không có chức năng điều tra, khi cần phải phối hợp với cơ quan công an, điều này dẫn đến mất nhiều thời gian, thủ tục.

“Để có những thành quả bước đầu như hiện tại tôi nghĩ cần phải biểu dương ngành thuế. Khi cơ quan thuế làm chặt, nghiêm túc thì chắc chắn thời gian tới sẽ bớt vất vả hơn. Bởi người nộp thuế chuyển nhượng bất động sản cũng tự ý thức được việc bán nhà “hai giá” sẽ bị trả lại hồ sơ”, TS Trần Khắc Tâm nhấn mạnh.