Sửa Luật đất đai: Kiến nghị đưa dự án đô thị, du lịch quy mô vào danh sách được thu hồi đất

Kiến nghị bổ sung các dự án đô thị, du lịch quy mô vào danh sách thu hồi đất

Theo Nhịp sống thị trường, Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị về Phát triển du lịch đã trở thành ngành kinh tế mũi nhọn đã nêu ra những giải pháp đặc biệt quan trọng cho ngành du lịch Việt Nam. Và theo đó, du lịch chính là ngành kinh tế dịch vụ tổng hợp, có tính liên ngành, liên vùng và xã hội hóa cao, nội dung văn hóa sâu sắc; có khả năng đóng góp vào sự phát triển kinh tế cũng như tạo điều nhiều việc làm, chuyển dịch cơ cấu kinh tế cũng như tạo động lực cho các ngành, lĩnh vực phát triển, đem đến hiệu quả nhiều mặt về kinh tế, văn hóa cũng như xã hội, chính trị, đối ngoại và an ninh, quốc phòng. Song song với đó là cần tăng cường thu hút các nguồn lực xã hội đầu tư phát triển hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật của ngành du lịch, khuyến khích các nhà đầu tư trong việc phát triển hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật ngành du lịch và khuyến khích các nhà đầu tư chiến lược trong việc hình thành những khu du lịch phức hợp và dự án dịch vụ quy mô lớn, trung tâm mua sắm, giải trí chất lượng cao. 

Và với định hướng trên, theo các doanh nghiệp thì cần có cơ chế khuyến khích các nhà đầu tư tham gia vào việc phát triển hạ tầng du lịch bằng việc hỗ trợ tiếp cận đất đai. Bởi vì có đất sạch là điều kiện tiên quyết để cho dự án được hình thành. 

Chính vì thế, có nhiều chuyên gia và doanh nghiệp kiến nghị rằng, Điều 79 về thu hồi đất để có thể phát triển kinh tế, xã hội bởi vì lợi ích quốc gia, cộng đồng của Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) thì cần bổ sung những dự án khu đô thị mới kết hợp với kinh doanh thương mại, dịch vụ đến khu vui chơi, giải trí, tổ hợp đa năng hay như các khu du lịch, giải trí, khu đô thị cũng như các khu chức năng khác ở trong khu kinh tế,...

Cùng bàn về vấn đề này, nguyên Thứ trưởng Bộ TN&MT - GS.TSKH Đặng Hùng Võ cho biết, các dự án phát triển du lịch đã được đưa vào diện Nhà nước thu hồi đất trong Luật đất đai 2023. Nghị định 83 năm 2007 cũng đã Luật hóa du lịch đó là ngành kinh tế mũi nhọn cũng như đủ điều kiện được Nhà nước thu hồi đất. Mặc dù vậy thì Luật Đất đai (sửa đổi) cũng không hề nhắc đến đối tượng này. Trong khi đó thì Nghị quyết 08 của Bộ Chính trị vẫn tiếp tục khẳng định phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Cho đến nay, dù Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) đã được chỉnh sửa nhiều lần tuy nhiên vẫn bỏ quên đi các dự án du lịch khiến cho những quy định pháp luật đang đi ngược lại với thực tiễn. 

Ông Võ nhấn mạnh rằng: “Để cho du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn như Nghị quyết 18-NQ/TW của Bộ Chính trị đề ra thì có nhiều ý kiến cho rằng cần phải có quy định cụ thể về đất du lịch. Song song với đó là có những chính sách, cơ chế thực sự cởi mở về đất đai, thuế, đầu tư,... để có thể phát triển du lịch. Và việc phát triển kinh tế mỗi giai đoạn đều có sự ưu tiên khác nhau. Chúng ta cũng xác định kinh tế du lịch chính là mũi nhọn thì những dự án du lịch, tổ hợp du lịch cần phải thuộc diện Nhà nước thu hồi đất. Tôi cũng đã có nhiều lần phát biểu ý kiến góp ý vấn đề này trong quá trình sửa đổi Luật Đất đai, kiến nghị những dự án du lịch cần phải được bổ sung vào diện thu hồi đất để có thể phát triển kinh tế - xã hội”. 

Cũng góp ý thêm cho điều 79 ở Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), có nhiều ý kiến cho rằng cần phải bổ sung các dự án khu đô thị mới quy mô trên 300ha vào diện Nhà nước đứng ra thu hồi. Đến thời điểm hiện tại thì Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) không có quy định thu hồi đất đối với dự án khu đô thị mới, trong khi đó thì việc phát triển các khu đô thị có quy mô lớn (từ 300ha thuộc thẩm quyền chấp thuận chủ trương của Thủ tướng Chính phủ trở lên) là hiện hữu và cũng được quy định ở Luật đất đai, đáp ứng được nhu cầu nhà ở của người dân, đảm bảo được tính đồng bộ của hệ thống kết cấu hạ tầng kỹ thuật cũng như hạ tầng xã hội theo quy hoạch xây dựng, quy hoạch sử dụng đất, kế hoạch sử dụng đất cũng như kế hoạch phát triển nhà ở. Và quy định này cũng đảm bảo được tính đồng bộ của hệ thống pháp luật bởi vì Luật Quy hoạch đô thị, Luật Xây dựng và Luật Đầu tư cũng có các chế định, quy định về phát triển các khu đô thị mới.

Cần tạo cơ chế khuyến khích việc phát triển hạ tầng du lịch

Lãnh đạo của một doanh nghiệp lớn hoạt động ở trong lĩnh vực du lịch cho biết: “Khung pháp lý về việc phát triển cơ sở hạ tầng về du lịch hiện nay chưa đầy đủ cũng như chưa đủ thuận lợi, khuyến khích các tổ chức, cá nhân trong việc tiếp cận nguồn lực đất đau để có thể phát triển cơ sở hạ tầng du lịch. Và Luật du lịch hiện hành cũng không có bao gồm việc xây dựng, hình thành, phát triển hạ tầng du lịch và dịch vụ. Chúng tôi cũng rất chờ mong những điểm đột phá từ việc sửa đổi Luật Đất đai lần này”.

Có nhiều doanh nghiệp đầu tư hạ tầng du lịch cũng băn khoăn khi thấy Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi không hề có quy định Nhà nước sẽ thu hồi đất đối với các dự án như khu đô thị mới với quy mô lớn hay các dự án khu đô thị mới kết hợp với kinh doanh thương mại, dịch vụ và khu vui chơi giải trí, tổ hợp đa năng; các khu du lịch, giải trí, khu đô thị và các khu chức năng khác trong khu kinh tế,... Và đây chính là những mô hình đang được ưa chuộng trên thế giới như ở Thái Lan, Malaysia hay Ả-Rập-Xê-Út cũng đang là xu hướng phát triển, đã xuất hiện ở Việt Nam, có khả năng thay da đổi thịt từ đó mang đến lợi ích, tạo ra sự đột phá cho kinh tế và xã hội địa phương. 

Cũng có nhiều ý kiến cho rằng, rất cần có sự tham gia của nhà nước trong việc thu hồi đất, hỗ trợ tiếp cận đất đai, khuyến khích các nhà đầu tư lớn tham gia vào việc phát triển hạ tầng du lịch và phát triển đô thị một cách bài bản. Các dự án quy mô cũng được quy hoạch một cách đồng bộ, chất lượng rõ ràng sẽ mang đến giá trị lớn cho kinh tế - xã hội, nâng tầm điểm đến và thu hút khách du lịch, tạo dịch chuyển cơ cấu kinh tế và giải quyết hàng ngàn công ăn việc làm và nâng cao chất lượng đời sống người dân,... Nếu như để cho doanh nghiệp tự bơi và tự thỏa thuận với người dân ở các dự án hàng trăm ha thì khả năng thất bại là nhiều - đây cũng là vướng mắc lớn ở trong thực tiễn. 

Chủ tịch MTTQ Việt Nam - ông Đỗ Văn Chiến cho biết, nếu để doanh nghiệp và người dân tự thỏa thuận về giá đền bù đất cũng sẽ nảy sinh nhiều bất cập cũng như méo mó trong chính sách đất đai. Cũng theo ông chiến, nhiều dự án do không thỏa thuận được với số ít hộ dân còn lại cho nên không thể thực hiện được. Ông Chiến từng đi khảo sát dự án người dân đòi 650.000 đồng/m2 thì doanh nghiệp cũng đồng ý. Tuy nhiên tỉnh lại không nhất trí bởi sợ người dân ở các dự án xung quanh đã nhận bồi thường thấp hơn sẽ khiếu kiện. Khi đó thì rõ ràng dự án chẳng thể triển khai, nhà đầu tư nản lòng và ảnh hưởng tiêu cực đến thu hút đầu tư và kế hoạch phát triển kinh tế của địa phương lẫn hiệu quả sử dụng đất lúc này sẽ bằng không gây ra tình trạng lãng phí nguồn lực đất đai.

Còn Ủy viên Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, đại biểu của đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội - GS.TS. Hoàng Văn Cường thì đất đai là do Nhà nước quy hoạch với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, vì lợi ích quốc gia và lợi ích công cộng chứ không phải là vì lợi ích cá nhân. Như thế thì đều là dự án thực hiện phát triển kinh tế - xã hội vì vì lợi ích quốc gia, công cộng. Bất kể dự án nào mà Nhà nước đã phê duyệt thì sẽ đủ điều kiện là dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và có thể được thu hồi”.

Cũng theo ông Cường, đất thu hồi, giao cho nhà đầu tư đều phải thông qua đấu giá hay đấu thầu để lựa chọn người sử dụng đất có hiệu quả nhất. Giá trị tăng lên là bởi chuyển mục đích sử dụng đất từ đất sẽ được phản ánh trong giá trúng đấu giá hoặc là đấu thầu. Nhà nước cũng sẽ thu được giá trị địa tô tăng lên - đó chính là nguồn lực để bồi thường thỏa đáng cho người dân có đất bị thu hồi, bao gồm những dự án thu hồi đất theo mục đích quốc phòng, an ninh và giao thông công cộng. Ông Hoàng Văn Cường cho rằng, Nhà nước thu hồi và cho người dân tham gia vào quá trình xây dựng phương án bồi thường tái định cư để tạo được sự đồng thuận của người dân sẽ đạt được các hiệu quả về kinh tế xã hội tốt hơn.