Sa sút tâm lý vì lạm phát tăng chóng mặt: Người dân thế giới lo ngại kinh tế rơi vào suy thoái sớm

Theo Nhịp sống kinh tế, toàn cầu đang chiếu kiến tỷ lệ lạm phát tăng mạnh. Nguy cơ suy thoái kinh tế đang hiện hữu tại Mỹ Mỹ - nền kinh tế lớn nhất thế giới. Các chỉ số về lạm phát đã được công bố vào thứ 6 vừa qua cho thấy chỉ số tâm lý của người dùng đang ở mức thấp chưa từng có. Dường như một nền kinh tế đang trở nên ngày càng đen tối.

Số liệu “báo động đỏ”

Theo nhóm nghiên cứu của Đại học Michigan, chỉ số giá tiêu dùng CPI tháng 5 vừa qua tăng 8,6% so với cùng kỳ năm 2021. Mức độ lạc quan đạt 50,2 điểm. Đây là mức thấp nhất trong dữ liệu khảo sát tính từ năm 1978. Thậm chí, so với đợt bùng phát dịch covid-19, con số này còn thấp hơn rất nhiều và thấp hơn cả cuộc khủng hoảng tài chính cũng như lạm phát đỉnh điểm vào năm 1981.

Dựa trên những con số thống kê này, dường như xuất hiện một triển vọng không mấy khả quan cho những ai đang hi vọng rằng Mỹ có thể vượt qua cuộc suy thoái nhanh chóng sau khi đã vật lộn với suy thoái do đại dịch bùng phát năm 2020.

Giám đốc đầu tư tại Bleakley Advisory Group - ông Peter Boockvar chia sẻ rằng: “Tôi sẽ không bất ngờ nếu cuộc suy thoái bắt đầu vào quý 3 năm nay. Thế nhưng, nhiều người nghĩ rằng giờ đây đã ở giai đoạn bắt đầu. Không có gì là chắc chắn cả, nhưng chúng tôi không ngạc nhiên vào thời điểm này”.

Cuộc suy thoái khi nào bắt đầu đang là một vấn đề đang gây tranh cãi. Và thời gian sẽ cho chúng ta biết câu trả lời. Những dữ liệu gần đây cho thấy  cuộc suy thoái có thể đến gần hơn so với dự đoán của các nhà kinh tế.

Ở một mặt khác, người tiêu dùng vẫn có mức chi tiêu ổn định, với lãi suất tiết kiệm đã giảm xuống mức thấp nhất tính từ tháng 9/2008, thời điểm mà ngân hàng đầu tư Lehman Brothers tan rã và mở ra quãng thời gian tồi tệ nhất của khủng hoảng tài chính.

Mới đây, Cục dự trữ Liên bang đã công bố dữ liệu rằng giá trị tài sản ròng của các gia đình trong quý I giảm nhẹ. Đây là mức giảm đầu tiên trong 2 năm do nợ của hộ gia đình tăng 8,3%. Kể từ năm 2006, thì đây là mức tăng hàng năm lớn nhất.

Ngân hàng dự trữ liên bang Atlanta đang dõi theo mức tăng trưởng GDP của quý 2 và dự báo chỉ đạt ở mức 0,9%. Sau khi quý I trải qua mức sụt giảm 1,5%, sự suy giảm ở giai đoạn này sẽ kích thích một quy luật chung rằng quý 2 sẽ ghi nhận mức giảm tiếp theo.

Mặc dù suy thoái có thể được đẩy lùi nhờ thị trường lao động phát triển mạnh mẽ, nhưng điều này dường như không còn hiệu quả khi những con số đáng tiếc gần đây liên tục xuất hiện. Mặc dù bảng thống kê biên chế phi nông nghiệp trong tháng vừa qua tốt hơn so với dự đoán, nhưng đây lại là mức tăng nhỏ nhất tính từ tháng 4 năm ngoái. Kể từ đầu năm đến nay, bản báo cáo về tình hình thất nghiệp trong tháng 5 cũng ở mức cao nhất.

Tình cảnh khó khăn

Dẫu vậy, tại Phố Wall vẫn có một tâm lý chung rằng nền kinh tế vẫn có thể vượt qua được những gian nan và tránh khỏi cuộc suy thoái tồi tệ. Giám đốc đầu tư về thu nhập cố định toàn cầu tại Morgan Stanley, ông Michael Kushma, cho hay: “Không có gì là chắc chắn khi FED nói rằng đây là một tin tốt nếu chỉ dựa trên những dữ liệu này. Tôi vẫn rất lạc quan trước nguy cơ suy thoái của nền kinh tế, ít nhất hiện tại chúng ta chưa rơi vào suy thoái mặc dù điều đó có thể xảy ra trong tương lai”. Ông Kushma cho rằng bối cảnh đầu tư đang trở nên tiêu cực ở bất kể mặt nào.

Trong bối cảnh xu hướng bán tháo cổ phiếu và trái phiếu, phố Wall đã kết thúc tuần giao dịch cho thấy có khả năng tăng lãi suất phía trước và thu nhập của doanh nghiệp có triển vọng lạc quan.

Gần đây, nhà bán lẻ Target đưa 2 điều chỉnh về triển vọng của mình nhằm phản ánh nhu cầu mua sắm giảm dần. Sức mạnh định giá giảm vì hàng tồn kho ngày càng tăng. Trong trường hợp những xu hướng này tiếp tục diễn ra, trụ cột chi tiêu tiêu dùng của nền kinh tế Mỹ khó có thể giữ vững (chiếm gần 70% trên tổng 24 nghìn tỷ USD).

Theo Rick Rieder, CIO thu nhập cố định toàn cầu của tập đoàn quản lý đầu tư BlackRock, liên tục có những cảnh báo phản ánh những người tiêu dùng có tâm lý rất tồi tệ vì thu nhập của họ sụt giảm. Do đó, chi tiêu của họ cũng giảm đáng kể.

Rieder quan ngại rằng tình trạng lạm phát cao như hiện nay sẽ thúc đẩy các nhà ngân hàng Trung ương thắt chặt chính sách tiền tệ vượt quá mức cần thiết và đây là rủi ro lớn nhất đối với chi tiêu của người tiêu dùng và việc làm. Và rồi có thể dẫn đến sai lầm trong chính sách.

Michael Hartnett, vị chiến lược gia đầu tư chính của Ngân hàng Trung ương Mỹ, Michael Hartnett nghĩ rằng suy thoái kinh tế đang diễn ra về mặt kỹ thuật cho đến khi chỉ số tâm lý và báo cáo lạm phát được công bố. Khi nói về ước tính GDP của Fed, ông cho rằng hình nền kinh tế Mỹ chỉ cách mức suy thoái một vài điểm.

Ở mặt khác, Fed tin rằng họ có thể gia tăng lãi suất mà không hề bị tác động bởi nền kinh tế vốn đang mong manh.

Theo dự đoán của các nhà đầu tư, trong các cuộc họp tháng 7 và tháng 9, ngân hàng trung ương Mỹ sẽ tiếp tục tăng lãi suất 50 điểm cơ bản. Một số chuyên gia khác thì cho rằng họ thậm chí có thể tăng 75 điểm cơ bản. Thế nhưng, các ngân hàng Trung ương có thể không để điều này xảy ra. Họ mong rằng những động thái trong mùa hè này có thể kìm hãm tỷ lệ lạm phát gia tăng.

Theo ông Phil Orlando, Trưởng bộ phận phân tích chiến lược thị trường chứng khoán của Federated Hermes, dựa trên quan điểm về thời gian, có thể dự đoán sự suy thoái kinh tế trong năm nay sẽ không xảy ra. Thay vào đó, nhiều khả năng suy thoái sẽ xảy ra vào năm 2024.

Thế nhưng, Orlando nói rằng sẽ có nhiều khó khăn khi đầu tư vào môi trường ở thời điểm này. Dự kiến Federated sẽ có những những bất lợi xảy ra trước khi có thay đổi vào cuối mùa hè hoặc đầu mùa thu tới.