Ông nông dân Tây Ninh đầu tư 10ha đất trồng tràm nấu tinh dầu thơm, mỗi năm thu về 200 triệu đồng

Theo Dân Việt, trong ánh mắt sâu thẳm sau làn da rám nắng, ông Hạnh vẫn mơ về ngày hương tràm sẽ lan tỏa khắp vùng bán ngập của hồ Dầu Tiếng. Và Hơn hết, ông Hạnh có niềm tin sẽ cùng làm giàu với những người nông dân tại đây với mô hình trồng tràm lấy tinh dầu. 

Mô hình trồng cây tràm nấu tinh dầu mang lại hiệu quả tốt cho người nông dân

Theo ông Trần Thanh Hạnh (hay còn gọi là Hạnh đen), cuộc sống của ông chỉ gói gọn trong một căn chòi. Bên ngoài, hương tràm cứ thoang thoảng cũng đủ làm nao nao lòng người. Ông Hạnh cho hay: "Tràm ở đây thơm từ sáng đến tối". Được biết, ông Hạnh vốn là một công chức nhà nước, hiện tại ông vẫn đang làm việc tại Sở Y tế tỉnh Tây Ninh. Cũng nhờ vào mối quan biết trong ngành dược mà ông đã bén duyên với cây tràm. Tại tỉnh Tây Ninh, mía, mì, lúa, cao su chính là những loại cây trồng chủ lực. Cũng có nhiều người trồng tràm để lấy gỗ nhưng còn trồng tràm để lấy tinh dầu thì chưa có ai làm. Sẵn tiện có diện tích đất bán ngập tại Đảo Nhím, hồ Dầu Tiếng nên ông Hạnh đã mạo hiểm tròng thử. 

Vào thời điểm 5 năm trước, ông Hạnh đã nhờ người quen mua hạt giống từ bên Úc gửi về. Tuy nhiên hạt quá cao, mỗi kg hết 60 triệu đồng nên ông chỉ dám mua một ít về để thử nghiệm. Ông Hạnh kể, để có thể trồng tràm thành công thì công đoạn khó nhất là ươm cho hạt giống nảy mầm được. Bởi vì đây là loại cây mới nên không mấy người rành kỹ thuật để hướng dẫn. 

Ông Hạnh cho biết: "Tôi đã thử hơn nửa năm thì hạt giống hết sạch mà không có cây nào ngóc đầu lên. Lại phải mấy bận đặt mua thêm hạt giống, tốn kém đến trăm triệu đồng". Cũng tình cờ xem được chương trình hướng dẫn trồng tràm trên truyền hình nên cuối cùng ông cũng thấy người ta hướng dẫn cách ươm. Mừng rỡ như bắt được vàng, ông Hạnh đã la lớn "bí kíp đây rồi". 

Được biết, từ 7 công đất ban đầu, đến hiện tại ông đã trồng được gần 5ha tràm Úc. Bao nhiêu công sức và tiền của trước đây coi như đóng học phí. Ông Hạnh cũng nói chắc nịch: "Bây giờ, tôi ươm giống trong nhà kính hẳn hoi. Ươm cây nào là sẽ mọc lên cây đó". Vườn tràm của ông Hạnh hiện nay đang trồng phổ biến giống tràm 5 gân - đây là giống tràm có 5 sọc gân ở trên lá. Loại tràm này sẽ cho hương thơm nồng, lương tinh dầu cũng sẽ nhiều hơn các giống tràm trong nước như tràm sẻ ở miền Tây hay tràm gió tại Miền Trung. 

Ông Hạnh cho hay: "Với giá bán 1.500-2.000 đồng/cây giống, 1ha đất có thể trồng 10.000-15.000 cây tràm. Sau 18 tháng trồng thì cây tràm cho thu hoạch lần đầu. Cây tràm càng lớn thì cành lá lại càng nhiều. Chu kỳ khai thác càng ngắn lại nên lượng sẽ càng tăng lên. Đến năm thứ hai thì cây tràm sẽ cho thu hoạch 2 lần/năm và đến năm thứ ba thì thu hoạch 3 lần/năm". 

Mỗi lần thu hoạch, 1 cây tràm sẽ thu được 1 kg lá. Và cứ 200kg lá thì sẽ chưng cất được 1 lít tinh dầu. Như thế, trồng 1ha, trong năm đầu tiên có thể thu được 50 lít dầu tràm. Giá tinh dầu tràm hiện nay được bán là 550.000 đồng/lít. Mỗi năm ông Hạnh sẽ chiết suất khoảng 500 lít tinh dầu. Sau khi đã trừ đi hết các chi phí thì ông thu về hơn 200 triệu đồng/năm. 

Tinh dầu tràm từ Hồ Dầu Tiếng 

Theo tìm hiểu, Đảo Nhím có tổng diện tích khoảng hơn 1.000ha. Trong đó có gần 300ha là đất gò, đất rừng tự nhiên và rừng trồng còn lại sẽ là vùng đất bán ngập theo mùa. Trong ký ức của lão nông này, từ chỗ suối Nhím chảy ra sông Lộc Ninh, người dân cứ men theo dòng suối Nhím mà khẩn hoang. Đến năm 1985, công trình thủy lợi Hồ Dầu Tiếng đã được đưa vào vận hành nên phần lớn diện tích đất trong lòng hồ bị ngập, nông dân cũng dần rút lên các khu vực cao hơn. Trên đảo Nhím hiện không còn cư dân sinh sống mà đã dời về đất liền để định cư. Ông Hạnh hiện đang cư ngụ tại phường Long Thành Bắc - TX. Hòa Thành. Ông Hạnh cho hay, những người trước kia còn phần đất trên vùng bán ngập, vẫn thi thoảng vào ra. Họ đã tranh thủ trồng thêm ít hoa lợi, chủ yếu vẫn là trồng cây khoai mì. Người thân của ông Hạnh cũng đang trồng mì nhưng giá trị mang lại không hề cao.

Ông cho biết: "Sau mỗi vụ trồng (hơn 6 tháng), nước dâng lên, nhấn chìm vùng bán ngập. Người dân lại đi làm việc khác". Càng nó đến việc trồng tràm lấy tinh dầu thì ông Hạnh lại càng tin tưởng về mô hình của bản thân mang lại được nhiều giá trị ở nhiều mặt. Nếu so với cây khoai mì thì việc trồng tràm lấy tinh dầu sẽ hiệu quả hơn. Vì nếu như trồng mì thì năm nào người nông dân cũng phải bỏ vốn đầu tư cũng như công chăm sóc (khoảng 15 - 20 triệu đồng/ha). Phí năm đầu cho việc trồng tràm cũng tương đương, nhưng cây mù trên vùng bán ngập mỗi năm chỉ thu hoạch được 1 vụ. Trong khi đó cây tràm trồng từ năm 2 trở đi là không cần phải chăm sóc. Tràm sẽ tự lớn lên như những cây rừng hoang dại, hơn 20 năm tuổi mới tái đầu tư trồng mới. 

Bên cạnh việc thay đổi cơ cấu cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao thì thì việc trồng tràm còn có ý nghĩa về môi trường. Bởi vì cây tràm là cây lâu năm, khi rừng tràm càng mở rộng thì sẽ tạo ra được môi trường xanh sạch. Khi chỉ tay vào vạt rừng tràm, ông Hạnh cho hay: "Rừng tràm thu hút các loài sinh vật kéo về, làm đa dạng hệ sinh thái trên đảo. Rễ tràm còn có tác dụng chắn sóng, cố định và chống xói mòn đất lòng hồ".

Giấc mơ của lão nông về đảo dầu tràm

Ông Hạnh hào hứng chia sẻ về dự định đầu tư mô hình của bản thân theo chuỗi. Theo đó, hệ thống thiết bị sẽ được đầu tư trước. Bởi vì giàn máy chiết xuất tinh dầu hiện tại vẫn đang theo công nghệ thủ công. Lão nông này cho hay: "Đã có đối tác đề nghị đầu tư vốn, cùng với các đơn vị dược phẩm giải quyết đầu ra". Được biết, giống tràm 5 gân này cũng sẽ dần nhường chỗ cho giống tràm trà - đây là giống tràm quý ông Hạnh phát hiện ra trong nguồn giống nhập khẩu của mình. Trong các tài liệu nghiên cứu đều nói tràm trà có chất lượng và giá trị cao. Tràm trà cũng có hương thơm đặc trưng, dịu nhẹ hơn tràm 5 gân. Tinh dầu của tràm trà còn ứng dụng được trong mỹ phẩm, trong khi đó dầu tràm 5 gân chủ yếu dùng trong dược liệu. 

Hiện tại, ông Hạnh đã tự phân lập ra những cây tràm trà tốt nhất để làm giống nhằm giảm bớt đi giá thành xuất khẩu. Ông cũng sẽ trồng thêm giống tràm trà trên phần diện tích 10ha còn lại. Không chỉ số lượng cũng nhiều hơn mà cách trồng cũng sẽ bài bản thơn. Với mô hình trồng tràm lấy tinh dầu bước đầu đã mang lại hiệu quả cho người nông dân này. Giờ đây, ông Hạnh mong có thể chia sẻ cho bà con trong vùng có nhu cầu phát triển vùng nhiên liệu. Bởi theo lời ông thì nguồn tinh dầu tràm nguyên liệu hiện vẫn đang nhập khẩu từ nước ngoài và trong nước không có đủ nguồn cung. 

Được biết, từ năm thứ 3 trở đi thì cây tràm có thể tận dụng bán gỗ cho các doanh nghiệp chế biến bột giấy. Hơn nữa, mật ong thiên nhiên hiện có giá từ 1 - 1,2 triệu đồng/lít nên người nông dân cũng có thể nuôi ong ngay trong rừng tràm để tăng thêm thu nhập. Ông Hạnh cho biết: "Khi vùng nguyên liệu được chọn lọc và nhân rộng ra trên vùng đất bán ngập hồ Dầu Tiếng, nguồn thu mang lại cho nông dân sẽ ổn định hơn trồng mì". 

Nguyên Viện trưởng Viện khoa học Lâm nghiệp Việt Nam - GS. TS. Lê Đình Khả cho hay, tràm cajuput có phân bổ tự nhiên ở nhiều vùng ven tại nước ta. Năng suất và chất lượng tinh dầu loại tràm này sẽ thấp hơn nhiều so với loại tràm 5 gân được nhập từ Úc. Cũng theo đề tài nghiên cứu chọn giống, kỹ thuật trồng và chế biến tràm có năng suất và chất lượng tinh dầu cao do GS. TS. Lê Đình Khả làm chủ nhiệm. Có thể thấy, các loại tràm chủ yếu để sản xuất tinh dầu tràm là 5 ngân và tràm trà cùng một số loại tràm khác. Đây được xem là những loài có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt tại Việt Nam. Kế hoạch đến năm 2025, tỉnh Tây Ninh sẽ mở rộng trồng cây dược liệu với diện tích hơn 500ha. Trong đó 300ha là cây tràm, 50ha là cây hoàn ngọc, 20ha là cây kim tiền thảo, 20ha là cây trinh nữ hoàng cung,...

Trên thực tế hiện nay, hầu hết diện tích trồng cây dược liệu của tỉnh Tây Ninh vẫn còn nhỏ lẻ, chưa tập trung và chưa có nhiều nhà máy chế biến, chiết xuất dược liệu đảm bảo được các tiêu chuẩn trong nước và quốc tế. Trong thời gian tới, Sở Nông nghiệp phát triển nông thôn tỉnh Tây Ninh sẽ tiến hành phát triển các mô hình trồng cây dược liệu chính, có ưu thế. Đồng thời cũng tiến hành xây dựng các vườn nhân giống cây dược liệu, phát triển hệ thống thu mua và chế biến, tiêu thụ sản phẩm dược liệu.