Nước xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới cũng tranh thủ mua dầu giá rẻ của Nga

Tổng thống Mỹ Joe Biden có lịch trình dày đặc tại ba chặng chính bao gồm Israel, khu Bờ Tây của Palestine và Ả Rập Xê Út. Ông vừa kết thúc chuyến thăm Trung Đông đầu tiên từ ngày 13 - 16 tháng 7.

Theo nhận định của trang 163.com từ Trung Quốc, ông Biden có mục đích chính khi đến Trung Đông là mong Ả Rập Xê Út và các quốc gia khác sẽ gia tăng sản lượng dầu để kìm hãm đà tăng của giá dầu và khống chế được lạm phát tăng cao tại Mỹ nhưng có vẻ như hành trình tìm kiếm nguyên liệu của ông đã không thành công. Sau chuyến thăm của Tổng thống Mỹ, Ả Rập Xê Út không nêu rõ cam kết về việc tăng sản lượng dầu.

Thái tử Ả Rập Xê Út Mohammed bin Salman hôm 16/7 nói rằng họ có thể tăng sản lượng dầu trong nước lên tới 13 triệu thùng mỗi ngày. Tuy nhiên hiện chưa có khả năng để gia tăng hơn nữa và mục tiêu này sẽ phải mất thời gian 5 năm.

Bộ trưởng Năng lượng Ả Rập Xê Út từng cho biết vào hồi tháng 5 rằng theo dự kiến, nước này sẽ tăng sản lượng dầu lên 13 triệu thùng mỗi ngày vào cuối năm 2026 hoặc đầu năm 2027.

Nước xuất khẩu dầu hàng đầu thế giới cũng nhập khẩu dầu Nga

Điểm đáng chú ý là báo chí Phương Tây đều đưa tin vào đúng ngày Tổng thống Mỹ đến Ả Rập Xê Út rằng nước xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới như Ả Rập Xê Út cũng thu mua dầu giá rẻ từ Nga.

Business Insider đã đưa ra thống kê rằng Ả Rập Xê Út mua tới 647 nghìn tấn dầu từ Nga vào quý II. So với cùng kỳ năm ngoái thì con số này đã tăng gấp đôi.

Theo phân tích của 163.com, Ả Rập Xê Út có động thái này để đảm bảo nhu cầu điện cho một mùa hè giải nhiệt. Ngoài ra, họ bán dầu thô của chính mình như một mặt hàng xuất khẩu giá cao.

Thực tế cho thấy Ả Rập Xê Út không phải quốc gia duy nhất mua dầu giá rẻ từ Nga ri xuất khẩu dầu với giá cao để thu về lợi nhuận chênh lệch. Thời gian qua, có thể kể đến Ấn Độ là một trong những tay trung gian dầu mỏ thu về bộn tiền sau khi mâu thuẫn giữa Nga và Ukraine nổ ra.

Ấn Độ thu mua lượng lớn dầu Nga 

Trang 163.com đưa tin rằng Nga vẫn thu về khoảng 20 tỷ USD nhờ bán dầu chiết khấu trong tháng năm cho dù nước này bị các nước phương Tây trừng phạt. Và không còn nghi ngờ gì nữa khi một trong những nước mua dầu nhiều nhất của Nga là Ấn Độ. 

Lượng dầu thô vận chuyển từ Nga đến Ấn Độ vào tháng 4 và tháng 5 năm nay đã tăng 7,2 lần, đạt mức 3,2 tỷ USD, theo dữ liệu từ Bộ Thương Mại Ấn Độ.

Về cơ bản, dầu của Nga chiếm khoảng hơn 10% lượng dầu nhập khẩu Ấn Độ. Trong khi đó, trước khi mâu thuẫn giữa Nga và Ukraine xảy ra, Ấn Độ chỉ nhập khẩu khoảng 2% lượng dầu từ Nga.

Bất chấp sức ép gia tăng liên tục của Mỹ khi yêu cầu Ấn Độ không được nhập khẩu dầu của Nga thì Ấn Độ càng mua nhiều hơn. Lượng dầu nhập khẩu từ Nga của Ấn Độ từ tháng 4 đến tháng 6 năm nay đã tăng lên 682.200 thùng/ngày so với mức 22.500 thùng/ngày cùng kỳ năm ngoái.

Theo dữ liệu được công bố, Ấn Độ ghi nhận kim ngạch nhập khẩu dầu từ Nga trong tháng 5 đạt 1,9 tỷ USD, tăng 784% so với cùng kỳ năm trước. Nguồn tin mới nhất cho biết trong tháng 6, Ấn Độ Độ nhập khẩu lượng dầu kỷ lục từ Nga với khoảng 950.000 thùng/ngày, chiếm khoảng 1/5 tổng lượng dầu nhập khẩu.

Nhà nước lỗ lớn, tư nhân thắng đậm

Ấn Độ đã mua khoảng 62,5 triệu thùng dầu của Nga, nhiều hơn so với cùng kỳ năm ngoái là 3 lần kể từ khi xung đột tại Ukraine nổ ra vào hồi cuối tháng 2, theo thống kê của hãng dữ liệu Refinitiv Eikon (Anh). Hơn 1 nửa trong số đó thuộc về hai công ty dầu khí tư nhân Ấn Độ là Reliance Industries và Nayara Energy.

Một số thông tin cho rằng hai công ty dầu khí tư nhân này đều chứng kiến doanh số bán hàng sụt giảm trong nước và xuất khẩu phần lớn các sản phẩm tinh chế kể từ khi xung đột tại Ukraine nổ ra.

“Bằng cách chế biến dầu của Nga rồi xuất khẩu dầu tinh luyện, chúng tôi đã thu về bộn tiền với lợi nhuận trên mỗi thùng vượt quá 30 USD”, theo đại diện một công ty lọc dầu tư nhân của Ấn Độ.

Theo tính toán của truyền thông địa phương Ấn Độ thì khoản tiền chênh lệch mà những công ty này có thể kiếm được lên tới 70 đến 75 USD mỗi thùng.

Công ty dữ liệu Kpler cho biết trong 5 tháng đầu năm 2022, tổng xuất khẩu dầu của Ấn Độ tăng 15% so với cùng kỳ năm 2021. Đó là nhờ các công ty dầu khí tư nhân liên tục tranh thủ kiếm tiền chênh lệch.

Trong khi đó, các công ty dầu khí thuộc sở hữu nhà nước của Ấn Độ mua dầu của Nga ít hơn vì theo các thỏa thuận có thời hạn tính năm. Do vậy, khi dầu thế giới tăng cao và giới hạn giá của chính phủ Ấn Độ, họ đang đối mặt với những cảnh lỗ nặng.

Trước tình hình đó, Chính phủ Ấn Độ hôm 27/5 đã tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với hoạt động vận chuyển xuất khẩu dầu. Điều này nhằm ngăn chặn các công ty dầu khí tư nhân xuất khẩu dầu ra thị trường quốc tế hơn là ưu tiên nguồn cung trong nước.

Khiến lệnh trừng phạt của phương Tây suy yếu

Theo Homayon Farakshahi - nhà phân tích hàng hóa cao cấp của Kpler, do Liên minh châu Âu tiếp tục thực hiện các lệnh trừng phạt đối với Nga. mô hình thương mại mới này giữa Ấn Độ và Nga sẽ tiếp tục và có thể tăng mạnh vào cuối năm 2022.

Một số kênh truyền thông của phương Tây cho rằng ngành lọc dầu của Ấn Độ gặp nhiều vấn đề khi nước này nhập dầu thô từ Nga với giá chiết khấu rồi xuất khẩu thành phẩm sang Mỹ và EU với giá cao.

Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch Phần Lan (CREA) cho rằng dầu thô của Nga được xuất sang Ấn Độ để chế biến nếu dựa trên đối chiếu số liệu xuất nhập khẩu dầu của Ấn Độ. 75% dầu thô của Nga vào tháng 4 và tháng 5 năm nay đã tới Ấn Độ và Trung Đông qua các tàu chở dầu của Hy Lạp.

Rất khó để phân biệt dầu và sản phẩm dầu mỏ đến từ đâu. Điều đó đồng nghĩa với việc rất có thể châu Âu đã mua xăng dầu của Ấn Độ nhưng pha trộn với dầu của Nga.

“Giá dầu thô của Nga giảm mạnh đã khiến các tàu chở dầu đi sang các thị trường khác và kỳ vọng rằng dầu thô của Nga sẽ không có trên thị trường quốc tế vẫn chưa thể thành hiện thực. Tương tự như dầu của Iran trong quá khứ, sẽ không thể phân biệt dầu thô của Nga tái gia nhập thị trường quốc tế hay không một khi chúng được tinh chế”, theo công ty tư vấn Rystad Energy trong một phân tích vào tháng 6.

Những thay đổi này cũng có trong các tuyến thương mại. Xuất khẩu dầu Ấn Độ sang Châu Âu vào tháng 4 năm nay đạt khoảng 1 tỷ USD, so với chỉ 287 triệu USD vào tháng 4/2021. Ngoài ra, lượng nhập khẩu dầu từ Ấn Độ tới Bắc Mỹ cũng tăng lên, với tổng kim ngạch nhập khẩu trong tháng 4 là 435 triệu USD, tăng so với mức 220 triệu USD cùng kỳ năm ngoái.

“Rõ ràng là các nhà máy lọc dầu Ấn Độ đang nhận dầu thô từ Nga rồi tinh chế lại. Đây là động cơ thương mại dễ hiểu nhưng thường đi ngược lại với mục tiêu rõ ràng của việc phương Tây trừng phạt đối với Nga”, theo nhà phân tích Craig Howey của Shore Capital.

“Các lệnh trừng phạt của phương Tây bị suy yếu vì các quốc gia châu Á đang thu mua dầu chiết khấu từ Nga”, theo Alan Skodes - giáo sư về lịch sử quốc tế tại Trường Kinh tế và Khoa học Chính trị London (Anh).