Nhà Saud - Gia tộc giúp đất nước thoát nghèo nhờ sở hữu "vàng đen": Khánh kiệt sau chiến tranh, 15.000 con cháu đời sau sống sung sướng

Theo Trí thức trẻ, một chiếc xe Lamborghini hay Range Rover chạy trên mọi nẻo đường cao tốc hay đội chuyên cơ giá cả nửa tỷ USD bay trên bầu trời, những cột dầu phun ào ạt từ miệng giếng khoan - đây có lẽ là cách mà mọi người vẫn hình dung về cuộc sống thường ngày tại Ả Rập Xê-út. Và đối với gần 28 triệu người dân của quốc gia này, viễn cảnh trên chỉ là một sự phóng đại. Tuy nhiên thì đối với gia tộc Saud thì đó chỉ là một góc nhỏ của thực tế. 

Gần 200 năm "đắm chìm" trong cuộc chiến tranh giành quyền lực

Được biết, triều đại đầu tiên của Ả Rập Xê-út được thành lập bởi Muhammad bin Saud vào năm 1744. Thời điểm đó, phần lớn lãnh thổ của quốc gia này bị đế chế Ottoman (Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay) kiểm soát. Lúc này, Muhammad bin Saud đã xây dựng được quyền lực và danh tiếng sau khi tiến hành liên minh với một nhà lãnh đạo tôn giáo có tên là Muhammad ibn Abd al-Wahhab. Cả hai đã thành lập nên phong trào chính trị với tên gọi là Wahhabism đồng thời cũng thiết lập căn cứ tại thành phố Riyadh.

Sau đó, nhà nước này đã dần mở rộng và nhanh chóng kiểm soát phần lớn lãnh thổ mà ngày nay được biết đến là Ả Rập Xê út. Dù thế thì nói chỉ kéo dài đến năm 1818 trước khi bị người Ottoman tiêu diệt. Và trong vòng 50 năm tiếp theo, gia tộc Saud đã chiến đấu rất gay gắt với gia tộc đối địch nhưng cuối cùng đành chịu thất bại và bị đày tới Kuwait. 

Đến đầu thế kỷ 19, Ả rập chỉ là một vùng đất chắp vá và bị kiểm soát bởi thủ lĩnh của nhiều bộ tộc khác nhau. Vào năm 1902,  Abdul Aziz (hậu duệ nhiều đời của Muhammad bin Saud) - người sau này được biết đến là Ibn Saud đã lãnh đạo một nhóm nhỏ của gia tộc tái chiếm Riyadh. Bị thuyết phục bởi quyết tâm đánh đuổi người Ottoman đồng thời thống nhất Ả Rập của Ibn Saud mà nhiều thủ lĩnh của bộ tộc đã ra tay giúp đỡ. Cũng nhờ đó mà sức ảnh hưởng của ông đã ngày càng lớn hơn. 

Theo đó, Ibn Saud đã cùng lực lượng nổi dậy của ông không phải là kẻ thù duy nhất tấn công đế chế Ottoman vào thời điểm đó. Vào năm 1916, đế chế Ottoman cũng đang chiến đấu để chống lại người Anh trong Thế chiến 1. Nhận thấy đây sẽ là cơ hội để làm suy yếu đế chế Ottoman, người Anh đã hỗ trợ Ibn Saud thống nhất Ả Rập. 

Trong vòng 10 năm tiếp theo, Ibn Saud đã ra sức chiến đấu chống lại các thế lực chống đối cả ngoài lẫn trong. Và đến năm 1926, Ibn Sau tự xưng là Vua của Hejaz - đây là vùng đất phía đông Ả Rập. Sau đó khoảng 1 năm, ông đã tiếp tục xưng vương tại vùng đất Nejd nằm ở trung tâm của Ả Rập. Tuy nhiên, mãi đến năm 1930, lực lượng của Ibn mới đánh bại đối thủ lớn nhất của mình sau một cuộc chiến khốc liệt kéo dài suốt 2 năm. Cùng với chiến thắng này thì Ibn Saud đã thống nhất Hejaz và Nejd, tạo nên Vương quốc Ả Rập Xê-út. Đến năm 1932, ông đã chính thức trở thành Quốc vương của vùng đất này. 

Từ một quốc gia nghèo đói đến "mỏ vàng đen" lớn nhất thế giới

Cuối cùng, sau 150 năm thì Ibn Saud cũng đã hoàn thành được tâm nguyện mà tổ tiên giao phó. Tuy nhiên, lúc này một vấn đề mới lại xảy ra. Đó là sau hàng thập kỷ tiến hành chiến tranh để thống nhất một vùng sa mạc đã gần như không thể ở được, đến một cây xương rồng cũng chẳng thể mọc nổi, nhà Saud lúc này đã trở nên khánh kiệt. Và trên thực tế thì toàn bộ Vương quốc Ả Rập Xê út cũng rơi vào cảnh thiếu thốn. Theo đó, phần lớn người dân nước này bao gồm hoàng gia phải sống dựa vào nông nghiệp còn hạn chế cũng như doanh thu từ các hoạt động du lịch tại Thánh địa Mecca. Tình hình lại càng tệ hơn sau thời kỳ Đại suy thoái khi mà tín đồ Hồi giáo không có tiền để đi hành hương như mọi năm. 

Trong cơn bĩ cực này, nhà Saud đã đặt niềm tin vào dầu mỏ - thứ mà họ hy vọng sẽ là phao cứu sinh giúp vực dậy toàn bộ đất nước. Thế chiến 1 cũng đã chứng minh nguồn nhiên liệu này sẽ đóng vai trò không thể thiếu trong tương lai. Ở thời điểm đó, Mỹ mới là cái tên dẫn đầu về sản lượng "vàng đen" trên thế giới. Người ta tin rằng khu vực Trung Đông sẽ không có nhiều dầu mỏ, nếu có thì cũng chỉ phát hiện ở khu vực Ba Tư (Iran ngày nay) và Bahrain. Chính điều này đã làm chùn bước các ngân hàng nước ngoài và đã khiến cho những công ty muốn thăm dò dầu khí tại Ả Rập Xê út không thể nào vay tiền. Ở chiều hướng khác, người dân địa phương vẫn truyền tai nhau về những ngôi làng hẻo lánh tại Ả Rập Xê út - nơi có dầu chảy tràn khắp mặt đất. Điều này đã dấy lên sự tò mò của nhà Saud. Vào năm 1935, hai công ty Standard Oil và Texas Oil đã hợp tác với nhau và thành lập thương hiệu CALTEX - họ đã tiến hành khoan những mũi thăm dò đầu tiên tại Dammam (một ngôi làng phía đông của Ả Rập Xê út).

3 năm liên tục gặp vấn đề và thất bại, CALTEX đã có một phát hiện làm thay đổi mãi mãi cục diện của vương quốc Ả Rập Xê-út, khu vực Trung Đông cũng như toàn bộ thế giới. Và ngày 3/3/1938 đã đánh dấu cột mốc hết sức quan trọng đó là lần đầu tiên dầu được phát hiện ở Dammam. Ở thời điểm đó, gia tộc Saud vẫn chỉ nghĩ đây là sự may mắn ngẫu nhiên. Họ cũng không dám chắc về sự tồn tại của những mỏ dầu khác mà tin rằng Dammam chính là nguồn nguyên liệu duy nhất mà mình có. Đến năm 1949, Jean Paul Getty - tỷ phú người Mỹ giàu lên từ dầu mỏ đã có một bước đầu tư tưởng chừng điên rồ. Ông đã bỏ ra 9,5 triệu USD tiền túi (tương đương 100 triệu USD ngày nay) để độc quyền thăm dò dầu tại phía đông Ả Rập Xê út trong thời gian 60 năm. Sau đó, nhà tài phiệt này đã chi thêm 30 triệu USD tiền túi (tương đương 300 triệu USD ngày nay) để tìm kiếm vàng đen.

Cuối cùng, trời đã không phụ lòng người. Mảnh đất sa mạc khô cằn đã trở thành nơi sản xuất 16 triệu thùng dầu mỗi năm. Tỷ phú John Paul Getty cũng nhờ đó mà lọt vào TOP những người đầu tiên trên thế giới có khối tài sản vượt mốc 1 tỷ USD (chưa kể lạm phát). Sau đó thì mỏ dầu Ghawar đã được phát hiện và bắt đầu đi vào hoạt động từ năm 1951. Hóa ra, đây chính là nơi có trữ lượng dầu thô lớn nhất được tìm thấy trên trái đất. Các chuyên gia cũng đưa ra dự tính, Ghawar có thể cung cấp khoảng 75 - 83 tỷ thùng dầu thô cho đến khi thực sự cạn kiệt. Đến hiện tại, 6/30 mỏ dầu lớn nhất thế giới đều hiện diện tại Ả Rập Xê út. 

15.000 hậu duệ hoàng tộc sống trong cuộc sống xa hoa 

Và đúng như dự đoán, trong thời gian 50 năm tiếp theo, Ả Rập Xê-út đã vươn mình trở thành một trong những quốc gia lớn và giàu có, quyền lực nhất trên thế giới. Ibn Saud đã trị vì vương quốc của mình cho đến khi qua đời vào tháng 11/1953. Ông đã lấy tới 22 người vợ và sinh ra được 45 người con (tuy nhiên chỉ có 36 người sống sót đến tuổi trưởng thành) cùng vô vàn con gái. Ngai vàng của ông đã được truyền lại cho 5 người con khác nhau. Và quốc vương hiện tại của Ả Rập Xê-út là Salman bin Abdulaziz. Theo ước tính, nhà Saud hiện tại đang nắm giữ khối tài sản trị giá 1,4 nghìn tỷ USD - đây là gia tộc giàu có nhất thế giới. Điều ngạc nhiên chính là dù nhà Saud có đến 15.000 thành viên hoàng tộc nhưng phần lớn số tiền khổng lồ này lại nằm trong tay của 2000 người. Chỉ riêng vị vua 86 tuổi đã sở hữu đến 18 tỷ USD - ông là thành viên hoàng tộc thứ ba trên thế giới. Còn tổng tài sản của con trai ông - Thái tử Mohammed bin Salman rơi vào khoảng 17,7 tỷ USD.

Vào năm 2021, Mohammed bin Salman đã bỏ ra 400 triệu USD để mua lại Câu lạc bộ Bóng đá Newcastle United. Trước đó, năm 2019, vị Thái tử này còn chi 450 triệu USD chỉ để mua bức họa Salvator Mundi của danh họa Leonardo da Vinci. Và trong quá khứ thì anh từng gây chú ý khi mua siêu du thuyền Serene trị giá 500 triệu USD, mua lâu đài Pháp với giá 300 triệu USD.

Cũng theo đó, mỗi tháng tất cả các thành viên nhà Saud sẽ nhận được tiền trợ cấp từ khoản doanh thu xuất khẩu dầu mỏ. Và toàn bộ quá trình này được phân bổ quản lý bởi một văn phòng trực thuộc của Bộ Tài Chính của Ả Rập Xê út. Số tiền mà họ nhận được sẽ phụ thuộc vào mối quan hệ của họ với quốc vương. Một thành viên hoàng tộc thuộc chi dưới cũng có thể kiếm được ít nhất 800 USD/tháng. Trong khi đó những thành viên hoàng tộc chi trên có thể nhận đến hàng trăm, thậm chí là hàng triệu USD/tháng.

Cũng giống như nhiều tập đoàn khác trên thế giới, các thành viên hoàng tộc sẽ nhận được thêm khoản tiền thưởng dựa trên mức lợi nhuận từ dầu mỏ của năm đó. Mỗi năm, Bộ Tài chính Ả Rập Xê-út sẽ phân bổ khoảng 20 - 40 tỷ USD tiền trợ cấp và thưởng cho nhà Saud. Số tiền này sẽ được nhà Saud sử dụng theo nhiều mục đích khác nhau. Còn các thành viên hoàng tộc cũng đang sở hữu một lượng du thuyền trị giá 300 triệu USD, lượng chuyên cơ trị giá 500 triệu USD và hàng loạt biệt thự, trang sức, nhà cao tầng, sân vận động hay cả một hòn đảo. Cũng theo đó, lợi nhuận từ dầu mỏ cũng được đổ vào Quỹ Đầu tư Quốc gia của Ả Rập Xê-út. Đến hiện tại, cơ quan này đang quản lý khối tài sản lên đến 757 tỷ USD.