Nhà sản xuất xe điện được tỷ phú Jeff Bezos tung hô: Đốt hàng tỷ USD để sản xuất nhưng người mua “chờ mòn mỏi” 3 năm vẫn chưa nhận được xe

Rivian Automotive là hãng xe điện tại Mỹ, được “chống lưng” bởi Amazon. Vào thời điểm hãng xe này mở bán những sản phẩm đầu tiên của mình, Rivian mang đầy hứa hẹn sẽ chạm vào được thị trường ngách mà chưa một nhà sản xuất oto nào khác với tới được.

Tuy nhiên, “màu hồng” chưa thấy đâu, hãng xe điện này đã gặp phải không ít khó khăn. Đầu tiên là việc giao hàng chậm chạp, không khoa học. Anh Jeff Wells, nhân viên kế toán sống tại Southern California là một trong những người đầu tiên đặt chiếc xe tải điện của hãng này. Nhưng dần dần anh trở nên nản chí bởi mãi mà vẫn chưa thể nhận được chiếc xe mà anh đã đặt. Điều đáng nói ở đây là nhiều người khác đặt hàng sau Wells vài  năm nhưng đã nhận được xe rồi. "Điều đó thật khó chịu và tôi cảm thấy như không có bất kỳ trật tự nào về cách Rivian đang làm mọi thứ", anh Wells chia sẻ.

Không chỉ mình Jeff Wells, mà cả hàng chục người giữ chỗ trong những tuần gần đây cũng liên tục phàn nàn về sự thiếu chữ tín trong thời gian giao hàng và sự chậm trễ trong các nhóm và diễn đàn trực tuyến của Rivian Automotive. Những lời phàn này ngày càng nhiều thêm vào cuối tháng 4, sau khi công ty xe điện này thông báo rằng họ đang thay  đổi trình tự sản xuất xe, ưu tiên những chiếc xe có tuỳ chọn màu sắc nội - ngoại thất và bánh xe cụ thể.

Sự thay đổi này cũng đồng nghĩa với việc những người đặt hàng sớm, giữ nguyên màu sắc ban vẫn sẽ tiếp tục bị hoãn đơn hàng. Trong một thông báo mới đây với Reuters, đại diện của công ty Rivian cho biết thời gian gia hàng không chỉ  dựa vào thời gian của đơn hàng đặt trước và công ty cũng đang tìm kiếm những cách thức mới để tiến hành giao hàng cho khách sớm hơn.

Tuy nhiên, trước khi cách thức mới được tìm ra, việc chậm trễ giao hàng có thể gây ra những hậu quả nặng nề. Một trong những hậu quả đó là gây ra sự tốn kém trong tài chính. Trong khi các nhà sản xuất oto khác đã tung ra dòng xe bán tải chạy điện riêng của họ bao gồm cả F-150 Lightning của Ford Motor. Rivian vẫn đang tiếp tục đại tu hệ thống đặt hàng để tách riêng tính năng đặt hàng trong nỗ lực nhằm giải quyết những bức xúc của khách hàng.

Bên cạnh đó, tất cả các nhà sản xuất xe cũng đang gặp khó khăn với chuỗi cung ứng toàn cầu gồm việc thiếu chất bán dẫn và giá nguyên vật liệu thô tăng. Những startup như Rivian sẽ gặp thêm rất nhiều khó khăn để tiến hành sản xuất, nhất là khi những “ông lớn” như Ford Motor và Tiger Global Management đã bán bớt cổ phiếu Rivian sau khi IPO.

Tình trạng khó khăn của Rivian cũng đang phản ánh thách thức lớn hơn của toàn ngành sản xuất oto. Lạm phát gia tăng, chuỗi cung ứng đứt gãy đã xoá sạch những dự báo tài chính trước đó và tăng thêm áp lực lên những nhà sản xuất xe điện mới nổi

"Các thị trường đã đóng cửa đối với mọi công ty. Bạn phải thu mình lại và đặt ra các ưu tiên, làm bất cứ điều gì cần thiết để đến được phía bên kia", Daniel Ninivaggi – CEO tại startup EV Lordstown Motors - công ty vào tháng này đã bán nhà máy của mình cho Foxconn do dự trữ tiền mặt giảm mạnh.

Mặc dù gặp phải nhiều khó khăn nhưng những khách hàng ủng hộ Rivian vẫn trung thành bất chấp những thay đổi về giá xe. Đơn hàng đặt trước của hãng này đã tăng lên tới 90.000 xe. Đại diện của Rivian cho biết họ tự hào có lượng tiền mặt nhiều hơn đáng  kể so với các công ty khởi nghiệp nhỏ khác với 16 tỷ USD. Họ vẫn luôn theo dõi thị trường vốn và đã lên kế hoạch cho một thị trường ngày càng khó khăn bằng cách "tối ưu hóa lộ trình sản phẩm và chi phí hoạt động". 

Nhưng Rivian đã đốt tới 1,2 triệu USD cho mỗi chiếc xe được giao trong quý đầu tiên và ước tính sẽ tiếp tục chi tới 7 tỷ USD trong năm nay. "Tôi chắc chắn sẽ không đưa Rivian vào cùng một rổ như những công ty khác, nhưng tôi nghĩ rằng họ có gánh nặng tài chính cao và cần phải chứng tỏ rằng họ có thể giao hàng", theo Vitaly Golomb – một đối tác tại ngân hàng đầu tư Drake Star.

Dù Ruvian đã trấn an các nhà đầu tư rằng họ có đủ tiền mặt để tiếp tục mở nhà máy thứ 2 tại Mỹ với giá 5 tỷ USD vào năm 2025 nhưng sự kiên nhẫn của các nhà đầu tư đang giảm dần. "Kể từ khi IPO, thế giới đã thay đổi nhanh chóng và các nhà đầu tư chỉ đơn giản không muốn rót tiền vào những công ty EBITDA âm trong môi trường này", Jonas, một nhà đầu tư của Rivian.

“Cơn đau đầu” của Rivian không chỉ ở việc giao hàng chậm trễ mà còn ở việc lộn xộn trong thông tin tăng giá xe.

Rivian cũng như nhiều nhà sản xuất oto khác tin tưởng vào sự tồi tệ của việc thiếu chất bán dẫn đã qua. Nhưng sự thiếu hụt này, theo các nhà sản xuất oto khác có thể kéo dài tới năm 2023. Bản thân Rivian không khẳng định thời gian dị dự kiến có thể sản xuất xe ở mức có lãi. Việc tăng giá từ 67.5000 USD lên 79.5000 USD được cho là cách cải thiện tình hình kinh tế và bù đắp chi phí nguyên vật liệu cao hơn. Tuy nhiên, các đối thủ cạnh tranh của Rivian lại cho rằng để  có lãi mới mức giá xe đó là một thách thức lớn. Cách duy nhất họ có thể khiến mô hình kinh doanh đó hoạt động là phải chịu thua lỗ trên mỗi xe tải bán ra.

Theo Peter Rawlinson, CEO nhà sản xuất xe điện xa xỉ Luvid và là cựu lãnh đạo tại Tesla dự đoán Rivian chi khoảng 22.000 USD cho bộ pin nhập khẩu và khoảng 20.000 USD cho bộ chuyển động được cung cấp của Robert Bosch GmbH. Những điều đó khiến giá bán ra phải ở mức 95.000 USD họ mới có lãi.

Về phía Rivian họ tự tin về hành trình định giá của mình và cũng cho biết đang nghiên cứu một động cơ nội bộ có chi phí thấp hơn và thiết kế pin mới. Nhưng với những người đặt hàng trước như Wells, biên lợi nhuận chẳng mấy quan trọng. Anh ấy chỉ muốn nhận xe sớm nhất có thể. Trong khi Wells nói rằng vẫn thích RIT của Rivian hơn nhưng năm ngoái, anh cũng đã đặt một chiếc R-150 của Ford. "Hiện tại, nếu Ford giao hàng trước, tôi nghĩ tôi sẽ chọn xe của Ford", Wells chia sẻ.