Người đàn ông Bình Dương thay đổi kết cấu móng nhà chỉ để giữ lại 11 gốc cây cổ

Thành phố Thuận An thuộc tỉnh Bình Dương, nằm ở phía bắc Thành phố Hồ Chí Minh, bởi vì thuộc khu vực ngoại ô nên mật độ xây dựng nhà cửa không nhiều, đông đúc như khu vực trung tâm. Được biết, đây từng là vị trí đắc địa cho nhiều công trình công cộng lớn với hàng loạt kiến trúc xanh độc đáo. 

Ngày nay, theo tốc độ đô thị hoá ngày một hiện đại, nhanh chóng, các dự án dân cư mọc lên ngày một nhiều. Các dự án công cộng như vườn cây ăn quả hay công viên bị thay thế bởi những con đường lớn và loạt dự án dân sinh điển hình theo lối "kiến trúc thành phố". 

Trong thời kỳ dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, một gia chủ ở Bình Dương đã quyết định xây Bình Dương House với mong muốn dành cho gia đình một chốn nghỉ dưỡng an lành, thoáng đãng trong những tháng này vượt qua đại dịch. Dưới sự giúp đỡ từ nhóm kiến trúc sư bao gồm Trần Cẩm Linh, Phan Lâm Nhật Lam và chủ nhà, họ quyết định xây căn nhà trên nền khu đất vốn từng là nơi chứa phế liệu của nhà hàng để đảm bảo sự yên tĩnh, riêng tư. 

Đại diện nhóm Kiến trúc sư chia sẻ: "Bình Dương House là một dự án thú vị khi chúng tôi phải thay đổi mặt bằng và thiết kế (nhà liền kế) khi dịch Covid-19 bùng phát. Vì vấn đề tài chính, khách hàng đã phải bán lô đất gần trục đường chính và chọn xây dựng một ngôi nhà trong khu vườn thuộc nhà hàng riêng của họ. Qua khảo sát, chúng tôi quyết định chọn vị trí cuối khu đất để đảm bảo sự riêng tư, yên tĩnh cho gia chủ, đồng thời vực dậy vị trí bị lãng quên (nơi chứa rác và phế liệu của nhà hàng trước đó).

Điểm đặc biệt trên khu đất xây dựng Bình Dương House là sự có mặt của 9 cây nguyệt quế Ấn Độ và 3 cây khế cực lớn với tuổi đời lên đến 20 năm, cao 11m sải những tán lá, cành che phủ cả khu đất. Qua khảo sát diện tích khu đất cùng những lần đo đạc kích thước, chiều cao của cây, các KTS nhận ra những cây nguyệt quế Ấn Độ của chủ nhà có bộ rễ cực sâu lan rộng trên mặt đất cùng sức sống mãnh liệt. Nếu thay đổi vị trí tất cả những cây này có thể sẽ ảnh hưởng đến nền móng cơ sở hạ tầng. 

Cuối cùng, nhóm KTS quyết định giữ lại loạt cây không chỉ để tô điểm cho không gian nhà thêm phần độc lạ mà còn như một cách trân trọng những người bạn đã cùng đồng hành suốt bao năm với chủ nhà. Thay vì làm móng bè như các thiết kế thông thường, nhóm KTS quyết định ép cọc neo để không làm ảnh hưởng đến bộ rễ của cây cũng như tránh làm giảm tuổi thọ cây. Sau khi thi công Bình Dương House, cây vẫn được quan sát, theo dõi để tránh việc bị tổn hại trong quá trình xây dựng. 

Dựa trên những nghiên cứu về tính cách của mỗi thành viên trong gia đình, nhóm kiến trúc sư bắt đầu hình thành nên ý tưởng thiết kế kết cấu từng không gian sống cũng như mường tượng ra hình ảnh ngôi nhà trong không gian lấp ló sau những bức tường và tán cây lớn. 

“Nhà Bình Dương dường như không có ranh giới vì cả ngôi nhà hòa vào những tán cây cao vút và hoạt động sinh hoạt thường ngày gắn kết con người với con người, con người với muông thú để mang lại cảm giác bình yên và thanh thản cho người ở”, đại diện KTS nói.

Đặc biệt, vì mục tiêu tạo ra không gian sống có một không hai, hoà mình với thiên nhiên, nhóm kiến trúc sư vạch rõ 5 tiêu chí khi thiết kế và xây dựng Bình Dương House: 

- “Cuộc đối thoại” giữa nhà hàng kinh doanh và ngôi nhà

- Yếu tố bảo tồn 11 cây xanh hiện có

- Không gian truyền thống giữa cuộc sống hiện đại

- Sử dụng các vật liệu xây dựng lâu năm

- Cửa và cửa sổ là yếu tố kết nối bên trong - bên ngoài 

Từ nhiều năm nay, các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương vốn đã nổi tiếng với nghề làm gạch ngói, các tỉnh này được xem như những đại diện hàng đầu trong "làng sản xuất gạch ngói đất Việt". Để tiếp nối và gìn giữ giá trị tinh thần quê hương, các kiến trúc sư đã tận dụng triệt để nguyên liệu này vào công trình Bình Dương House. 

Từ gạch lát nền cho đến gạch ốp tường, ngói lợp mái đều sử dụng kỹ thuật truyền thống cho tới vật liệu địa phương. Ngoài ra, nhóm KTS còn sử dụng đất nung, loại vật liệu tạo nên giá trị truyền thống, gắn kết con người từ ngàn đời nay. 

Bình Dương House sở hữu hai mặt hông giáp kênh rạch dẫn nước, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tưới tiêu khu vườn cây ăn quả ở hai phía Bắc và Đông. Khu đất nền xây dựng trước kia là bãi rác và phế liệu của một nhà hàng nên đội ngũ KTS đặc biệt quan tâm tới việc bảo vệ nguồn nước tránh khỏi ô nhiễm để tưới tiêu cho loạt cây và vườn hiện tại. 

Bên trong cơ sở hạ tầng lắp đặt 2 bể nước ngầm lọc màu với một bể lọc chứa nước xám được đặt cạnh nhà vệ sinh và một bể lọc chứa nước chảy ra kênh. Nước mưa cũng được thu và lọc qua các bot lớn được bố trí ngay khu vực đường ống dẫn nước để phụ trợ khi lượng nước ngầm không đủ để tưới tiêu. 

Một công trình có bền vững hay không một phần phụ thuộc vào kết cấu không gian sinh hoạt, không gian thiên nhiên bên trên mặt nền, một phần chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của hệ thống cơ sở hạ tầng bên dưới bao gồm nền móng, hệ thống mạch nước ngầm, cấp thoát nước hay hệ thống rễ cây chằng chịt đang ngày một mở rộng hơn. 

Nhiệm vụ của nhóm KTS là vạch ra kế hoạch chi tiết, rõ ràng cũng như có các bước dự đoán chính xác để đảm bảo xây dựng nên kết cấu ngôi nhà hoàn chỉnh, tránh mọi thiệt hại cũng như rủi ro trong tương lai cho Bình Dương House. 

Đại diện nhóm KTS nói: “Công trình kiến ​​trúc là sự phản hồi từ hiện trạng đất đai. Chúng tôi đọc được các yếu tố địa phương thông qua ngôn ngữ của thiết kế và kết cấu kiến ​​trúc, địa hình, lớp đất, cây cối, con người địa phương. Chúng tôi luôn trân trọng điều đó và muốn duy trì nó trong thời đại đô thị hóa, hiện đại hóa ngày nay. Bình Dương House là cuộc trò chuyện về những điều mới và những giá trị cũ. Ngôi nhà dường như không có ranh giới, nó hòa vào những tán cây cao vút, những sinh hoạt thường ngày gắn kết con người với con người, con người với muông thú. Thật vậy, cảm giác bình yên và thanh thản mỗi khi chúng tôi có dịp trở lại thăm”.

Cùng xem qua sơ đồ thiết kế tỉ mỉ của nhóm kiến trúc sư trong những ngày đầu xây dựng Bình Dương House: 

Nhìn từ bản vẽ có thể thấy rõ diện tích căn nhà cực lớn, các không gian sinh hoạt và nghỉ ngơi được sắp xếp liền kề nhau. Rễ cây bám sâu vào lòng đất tạo nên thử thách cho nhóm KTS trong việc thiết kế cũng như đưa ra giải pháp tốt nhất cho căn nhà. Sử dụng phong cách mở trong thiết kế, các không gian có sự liên kết cũng như hài hoà với thiên nhiên mà mỗi khu vực đều được cung cấp đủ ánh sáng, lưu thông không khí cực tốt, đem lại không gian sống lành mạnh, mát mẻ. 

Nhờ tinh thần bảo tồn thiên nhiên và các giải pháp hiệu quả, sáng tạo Bình Dương House đã vinh dự được Hội Kiến trúc sư Việt Nam, Bộ Văn Hoá Thể Thao & Du lịch cùng Bộ Xây dựng trao tặng giải Vàng tại "Giải thưởng kiến trúc quốc gia 2020 - 2021".