Ngành thép Trung Quốc đối mặt với tương lai đầy khó khăn vì khủng hoảng bất động sản

Khác xa với quá khứ

Nhu cầu tiêu thụ thép đang bị đe dọa bởi khủng hoảng bất động sản. Ngành thép của Trung Quốc đang đứng trước một giai đoạn đầy khó khăn. Hơn nữa mô hình tăng trưởng hỗ trợ trên lĩnh vực xây dựng của Trung Quốc dường như khó có thể duy trì được lâu hơn.

Trong một cuộc họp công ty hồi tháng 6, ông Li Ganpo, nhà sáng lập kiêm Chủ tịch Hebei Jingye Steel Group, từng đưa ra cảnh báo rằng trong vòng 5 năm tới, có thể chứng kiến gần 1/3 nhà máy thép ở Trung Quốc bị phá sản.

Bloomberg đã đưa ra một biên bản mà mình có được. Theo đó, ông Li đánh giá rằng: “Toàn ngành thép đang lỗ nặng và tôi cho rằng chúng ta sẽ khó có thể nhìn thấy một bước ngoặt mới trong tương lai gần”. Các nhà máy của Trung Quốc đã sản xuất ra hơn 1 tỷ tấn thép vào năm ngoái. Con số này tương đương với một nửa sản lượng của toàn cầu.

Trong năm nay, khủng hoảng bất động sản tại Trung Quốc đã lan rộng và khiến nhiều nhà bất động sản lẫn ngân hàng rơi vào hoàn cảnh khó khăn. Điều đó khiến Bắc Kinh buộc phải giảm bớt tham vọng về tăng trưởng kinh tế. Trong bối cảnh khủng hoảng nghiêm trọng, các nhà máy thép đã bị đặt vào tình thế đặc biệt dễ bị tổn thương và gây ra những ảnh hưởng xấu đối với giá quặng sắt cũng như các nhà khai thác quặng.

Trải qua hơn 1 năm đau đớn vì bất động sản, triển vọng của toàn ngành thép tiếp tục tồi tệ hơn vì Bắc Kinh không muốn tung ra các gói giải cứu lớn và vẫn tiếp tục duy trì các quy định nghiêm ngặt về nợ. Vào tháng 7, chỉ số quản lý thu mua thép đã rơi xuống mức thấp nhất tính từ năm 2008. 

Theo dự đoán của Goldman Sachs, năm nay sẽ chứng kiến nhu cầu thép giảm 5%. Thông thường ngành bất động sản chiếm ít nhất ⅓ nhu cầu thép của quốc gia tỷ dân.

Không chỉ phải đối mặt với cuộc khủng hoảng bất động sản hiện nay, ngành thép còn phải đứng trước những mối đe dọa to lớn trong bối cảnh mô hình tăng trưởng đã chống đỡ cho nền kinh tế Trung Quốc hàng chục năm qua đang có dấu hiệu căng thẳng.

Sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và thị trường bất động sản suy yếu giai đoạn năm 2015 - 2016, Chủ tịch Tập Cận Bình dường như e ngại trong việc chi tiêu cho cơ sở hạ tầng và kích thích tài chính với quy mô lớn.

“Lần này, tình hình hoàn toàn khác biệt. Ngành bất động sản sẽ không còn giữ được vị thế là động lực thúc đẩy tăng trưởng hàng đầu. Bởi vậy, những hàng hóa chủ chốt như thép sẽ không còn có thể tiếp cận nguồn tín dụng dồi dào như trước đây”, ông Leland Miller, CEO China Beige Book International, tổ chức theo dõi ngành thép Trung Quốc nhấn mạnh.

Ngành thép có trở ngại chính trong ngắn hạn là lượng lớn các công trình đang còn dang dở. Và đây cũng là nguyên nhân khiến làn sóng tẩy chay nợ thế chấp xảy ra gần đây. Giá thép cho lĩnh vực xây dựng cũng đã giảm mạnh. Vào tuần trước, giá thành cốt thép rớt xuống đáy trong vòng 2 năm cho dù  sản lượng đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2015, theo dữ liệu của Mysteel.

Tương lai đầy chông gai

Phát biểu tại cuộc họp ngành thép tại Bắc Kinh tuần trước, ông Xiao Zunhu, Chủ tịch công ty thép thuộc sở hữu nhà nước Hunan Valin Steel cho biết: “Nhu cầu đang giảm đi nhanh chóng". Ông Xiao không phải là người duy nhất đưa ra cảnh báo. Những người tham gia cũng đã liên tục cảnh báo rằng giai đoạn sắp tới sẽ có vô vàn khó khăn.

Theo nhận định của ông Chen Shaohui, Phó Chủ tịch Jiangsu Shagang Group, thị trường sẽ tiếp tục duy trì ở tình trạng phức tạp và gặp nhiều trở ngại trong phần còn lại của năm nay. Trong khi, các biện pháp kích thích sẽ cần thời gian mới có thể phát huy tác dụng và hiệu quả.

Quặng thép đã bị ảnh hưởng bởi nhu cầu suy yếu. Giá thép tương lai tính đến ngày mùng 2 tháng 8 đã đi xuống ba ngày liên tiếp và mất khoảng 36% giá trị kể từ hồi tháng 3 lập đỉnh. Trong lưu ý của mình, công ty cung cấp dịch vụ nghiên cứu Liberum Capital đã viết rằng ngành công nghiệp thép của Trung Quốc đang suy giảm mạnh ở mọi khía cạnh. Họ đưa ra khuyến nghị rằng khách hàng nên bán ra một số cổ phiếu khai thác quặng sắt.

Ở một mặt khác, các nhà sản xuất thép khó có thể đưa ra một cách đáp trả bằng cách cắt giảm sản lượng thép. Chia sẻ với Bloomberg, các lãnh đạo giấu tên của 4 nhà sản xuất lớn nói rằng chính quyền địa phương đang tạo ra sức ép khiến các nhà máy phải tiếp tục duy trì hoạt động để ngăn chặn dữ liệu kinh tế tồi tệ đi.

Trước đây từng có một thời, nhà máy thép được xem là quán quân và cho thấy rõ ràng nhất về tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế quốc gia tỷ dân. Một số nhà máy đã phát triển đến các tập đoàn trị giá hàng tỷ USD nhưng ít ai biết rằng họ đã đi từ xưởng đúc ở vùng nông thôn. Đến một thời điểm nào đó, ngành bất động sản của Trung Quốc sẽ chấm dứt chuỗi lao dốc. Tuy nhiên khả năng này sẽ tạo ra sự bùng nổ kinh tế như trong vài thập kỷ qua là rất hiếm có.

Trình bày tại cuộc họp ở Bắc Kinh tuần trước, ông Zhu Guosen, Phó Giám đốc viện nghiên cứu công nghệ tại công ty thép Shougang Group cho biết: “Ngành thép sẽ phải đối mặt với quý 3 đầy trở ngại. Đây cũng là quãng thời gian khó khăn nhất của toàn ngành. Chúng ta không nên ảo tưởng về thị trường và cần tập trung vào mục tiêu và những gì mình có thể làm được”.