Lý do đằng sau sự khan hiếm chung cư đến “khó hiểu” tại Anh

Theo Nhịp sống kinh tế, tờ Bloomberg cho biết những tòa cao ốc tại Anh ngang với tòa cao ốc tại Singapore hay New York đang có mức giá ngang ngửa bất động sản tại San Francisco, bang California. Tuy nhiên,một thị trường nhà đất đang tăng trưởng mạnh như Anh dường như vẫn thiếu một thứ gì đó.

Và điều mà đang được nhắc đến ở đây chính là chung cư hay còn gọi là nhà phân tầng.Các chuyên gia cho biết đây được xem là giải pháp hữu hiệu giúp lĩnh vực bất động sản của anh đạt được sự ổn định sau khi tăng phi mã kỷ lục.

Giá nhà trung bình trong tháng 4/2022 đã chạm mức kỷ lục 267.600 bảng, tăng hơn 2.000 bảng so với tháng trước đó, theo dữ liệu của Hiệp hội xây dựng Nationwide Anh. Mức giá cao này là do nhu cầu chuyển chỗ của người dân cho dù áp lực trong danh sách hộ gia đình đã giảm sút trong niềm tin của họ.

Theo nghiên cứu của Foundation for Community Association Research, Mỹ có khoảng 142.000 cộng đồng chung cư, nơi 30 triệu người dân đang sinh sống. Nước này chỉ có hơn 20 dự án và mỗi dự án chỉ có vài trăm người ở là tối đa, theo chuyên gia Lu Xu thuộc Đại học Lancaster, người đã dành nhiều năm nghiên cứu về sự khan hiếm đến khó hiểu của chung cư Anh.

Tình trạng khan hiếm này càng trở nên trầm trọng hơn vào thời điểm giá nhà đang tăng Phi Mã. Sự khan hiếm đó đã khiến các chuyên gia cho rằng chỉ khi nguồn cung chung cư được cải thiện và quy định về mua bán bất động sản mới được đơn giản hóa thì người dân mới có cơ hội mua nhà hơn.

Những chính sách còn bỏ ngỏ

Ông Peter Roberts, một trong những người dân Anh đang sống trong căn hộ có chung quyền sở hữu, chia sẻ rằng ông đã tình cờ tìm hiểu về kiểu bất động sản này sau khi trò chuyện với người chủ cũ.

Ban đầu, ông Roberts sống tại bờ biển phía Nam trước khi chuyển đến Yorkshire để ở gần con gái. Ông đã tìm ra một căn hộ tại thị trấn chợ Pickering, cách thành phố York khoảng 40km về phía Đông Bắc.

Ông chia sẻ: “Chúng tôi cảm thấy thích thú khi ở trong những ngôi nhà như thế này”.

Bloomberg cho biết người nước ngoài có thể sẽ ngạc nhiên khi thấy hệ thống sở hữu nhà tại Anh. Chúng thường được chia thành 3 dạng gồm sở hữu tự do, chung cư và sở hữu đi thuê. Tương tự như những chủ sở hữu nhà ở tại Bắc Mỹ, các chủ sở hữu tự do sẽ có toàn bộ tài sản và đất đai trong tay. Ở một mặt khác, sở hữu đi thuê có quyền được sống trong căn hộ khoảng một thời gian nhất định theo hợp đồng đã thỏa thuận với chủ sở hữu tự do. Tại Anh, người mua sở hữu các căn hộ riêng lẻ tương tự như chung cư tại Mỹ nhưng không phổ biến bằng.

Do quá trình công nghiệp hóa vào thế kỷ 19, các quy tắc về nhà ở tại Anh đã bị tác động nặng nề. Do đó, trong bối cảnh cuộc sống đô thị với mật độ dân cư dày đặc, những ngôi nhà tại Anh đang cần một quy tắc mới.

Ông Susan Bright, Giáo sư luật đất đai tại Đại học Oxford cho biết: “Chúng tôi có những dinh thự lớn từ thời Victoria nhằm phục vụ cho những mục đích khác nhau, phù hợp với những gia đình có nhiều thành viên. Ngoài ra, chúng cũng phù hợp để cho thuê. Tuy nhiên, vấn đề ở chỗ bạn sẽ dùng cơ chế pháp lý nào để bán một căn hộ như vậy nếu bạn muốn bán. Và chúng tôi không hề có quy tắc nào cho điều đó”.

Bên cạnh đó, những chính sách quy định trách nhiệm thanh toán phí bảo trì và sửa chữa căn hộ đều chưa được hoàn thiện. Dù các chủ sở hữu đi thuê đã giải quyết được phần nào đó, tuy nhiên tài sản sau cùng vẫn thuộc sở hữu và kiểm soát của chủ sở hữu tự do.

Một số nhà phát triển tại Anh đã tận dụng khoản tiền thuê mặt bằng của chủ sở hữu đi thuê để tạo ra thu nhập. Những ngôi nhà biến thành tài sản được bán với giá gấp đôi sau mỗi thập kỷ. Điều đó khiến người mua hoàn toàn không có khả năng để chi trả. Sau đó, Cơ quan Cạnh tranh và Thị trường của vương quốc Anh đã phải điều tra lại các khoản hợp đồng không hợp lý và trả lại công bằng cho người dân.

Kỳ vọng ai cũng có nhà để ở

vào năm 2017, ngọn tháp 27 tầng Grenfell tại White City của London bất ngờ bị cháy. Ngay lập tức, 200 lính cứu hỏa và 50 phương tiện chữa cháy đã có mặt để dập tắt ngọn lửa. Sau thảm kịch kinh hoàng này, các nhà chức trách nước này đã đặt lại câu hỏi: Ai trong số các chủ đầu tư, chủ sở hữu tự do, chủ sở hữu thì thuê hay Chính phủ là người trả phí bảo trì nếu một tòa nhà cho thuê được xây dựng bằng vật liệu không an toàn?

Bloomberg cho biết hiện Anh có 3 triệu dân đang sống trong những tòa nhà không an toàn. Theo đó, chính phủ đã gây sức ép khiến các nhà phát triển phải đóng góp hàng tỷ bảng Anh nhằm tài trợ cho chi phí bảo trì đắt đỏ.

Đầu năm 2022, quốc hội đã loại bỏ một số động cơ không phù hợp khi xây dựng bất động sản cho thuê, đồng thời cũng thông qua luật cấm các nhà phát triển tính tiền thuê mặt bằng với bất động sản mới. Bên cạnh đó, từ cuối tháng 5, các đại lý bất động sản tại Anh cũng phải phân loại rõ các loại hình bất động sản bao gồm sở hữu đi thuê, sở hữu tự do và chung cư.

Bộ trưởng Ngoại giao về An toàn Xây dựng Lord Stephen Greenhalgh cho biết: “Chúng tôi kỳ vọng rằng, sẽ có nhiều người dân có thể sở hữu nhà của riêng mình. Họ có thể tự tin khi những ngôi nhà đó là của họ và sẽ sống một cách trọn vẹn”.

Thế nhưng, một số ý kiến cho hay lĩnh vực bất động sản tại Anh có thể không thích hợp khi chuyển sang mô hình chung cư kiểu Mỹ. Thay vì vội vã như hiện tại, sự thay đổi về cách thức sở hữu tài sản nên được thực hiện một cách từ từ.

Dù vậy, thị trường bất động sản tại Anh vẫn được kỳ vọng ổn định trở lại. Theo Andrew Wishart - chuyên gia kinh tế tại Capital Economics, giá nhà được dự báo sẽ giảm 3% trong năm 2023 và 1,8% vào năm 2024, do lãi suất vay thế chấp cao hơn. Hiện tại, nhờ sự phục hồi của thị trường lao động hoạt động, đà sụt giảm của tỷ lệ thất nghiệp hay tăng trưởng việc làm, mà hoạt động thị trường nhà ở vẫn ở mức vững chắc.