Lợi và hại từ “hàng mới” trên thị trường chứng khoán

Loạt “tân binh” lên sàn

Vào những ngày đầu năm 2024, cổ phiếu NEM của Công ty cổ phần Thiết bị điện Miền Bắc bắt đầu được giao dịch trên sàn UPCoM từ ngày 5/1. Sau 6 ngày duy trì giá tham chiếu 10.200 đồng/cp vì không có người bán, thì từ 15/1, mã NEM đột ngột tăng hết biên độ, đến cuối tháng 1 đã đạt 75.000 đồng/cp. Nhưng sang đầu tháng 2, mã này tụt dốc mạnh, xuống dưới 64.000 đồng/cp và phiên cuối tuần qua không có người mua.

Ngày 8/1, cổ phiếu KTW của Công ty cổ phần Cấp nước Kon Tum bắt đầu giao dịch trên UPCoM với giá tham chiếu 10.900 đồng/cp, song tới nay vẫn không có thanh khoản vì cổ đông không bán, nhà đầu tư thì không mặn mà.

Cổ phiếu TAL của Công ty cổ phần Đầu tư Bất động sản Taseco (Taseco Land) lên sàn UPCoM từ ngày 9/1, giá bán có xu hướng giảm nhẹ cho tới nay.

Trong khi đó trên sàn HOSE, mã HNA của Công ty cổ phần Thủy điện Hủa Na chuyển từ UPCoM sang kể từ ngày 12/1, giá tham chiếu là 18.350 đồng/cp. Đến ngày 18/1, cổ phiếu HNA tăng lên gần 24.000 đồng/cp, ghi nhận 1 phiên giảm sàn, rồi đi ngang quanh vùng 22.000 đồng/cp.

Ngày 18/1, ngay từ phiên giao dịch đầu tiên trên sàn HOSE, mã QNP của Công ty cổ phần Cảng Quy Nhơn đã tăng hết biên độ, sau đó tăng gấp đôi sau 10 phiên, lên gần 45.000 đồng/cp. Nhưng kể từ phiên cuối tuần qua thì giá quay đầu giảm.

Cổ phiếu TCI của Công ty Chứng khoán Thành Công đã có 6 phiên giao dịch trên sàn HOSE, ghi nhận 3 phiên đầu giảm giá, 3 phiên sau tăng.

Dự kiến cổ phiếu NAB của Ngân hàng TMCP Nam Á và cổ phiếu VTP của Tổng công ty cổ phần Bưu chính Viettel sẽ chào sàn HOSE trong thời gian tới vì đã được Sở chấp thuận niêm yết.

Câu chuyện của từng doanh nghiệp

Thông thường, các cổ phiếu mới lên sàn đều được kỳ vọng sẽ “làm nên chuyện”, nếu không vì yếu tố nền tảng thì cũng đem tới cơ hội “lướt sóng” ngắn hạn, bởi những “tân binh” luôn được cho là đính kèm “game”.

Sau khi chào sàn, hầu như các mã đều tăng giá, nhưng rất ít nhà đầu tư mua được vì khối lượng bán ra nhỏ giọt, tới khi thanh khoản tăng thì giá đã lên cao, xuất hiện rủi ro đảo chiều.

Ông Tuấn Thành - Nhà đầu tư lâu năm cho biết, việc niêm yết cổ phiếu có thể đánh dấu chu kỳ phát triển mới của một doanh nghiệp. Trong đó, việc cổ phiếu chuyển từ sàn UPCoM và HNX sang HOSE thường đi kèm với mức định giá cao hơn, vì thanh khoản có khả năng được cải thiện, pháp luật yêu cầu cao hơn về công bố thông tin.

Đây cũng là dịp để nhà đầu tư tìm kiếm cơ hội giải ngân mới, đặc biệt là khi cổ phiếu có dấu hiệu “tạo game” (kích giá). Song, dù “lướt sóng” ngắn hạn hoặc đầu tư trung và dài hạn thì quan trọng nhất vẫn là xem xét tình hình tài chính cùng triển vọng kinh doanh của doanh nghiệp nhằm định giá cổ phiếu cho hợp lý, hạn chế mua đuổi khi giá tăng.

Nhìn vào kết quả kinh doanh gần nhất của nhóm “tân binh”, đa số đều ghi nhận lợi nhuận giảm, thậm chí thua lỗ trong bối cảnh khó khăn chung.

Theo đó, Thiết bị điện Miền Bắc công bố doanh thu 15 tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm 2023, tăng gấp 25 lần so với cùng kỳ năm trước đó, lỗ sau thuế là 344 triệu đồng trong khi cùng kỳ lỗ 2,4 tỷ đồng.

Đồng Tân đạt doanh thu bán niên năm 2023 là 36 tỷ đồng, giảm 32%; Lãi sau thuế là 11 tỷ đồng, giảm 28% so với 6 tháng đầu năm 2022.

Cảng Quy Nhơn có doanh thu trong năm 2023 gần 939 tỷ đồng, giảm 12%; Lãi ròng hơn 112 tỷ đồng, tăng 154% so với năm trước đó. Lý do giúp lợi nhuận tăng mạnh là do doanh nghiệp này không còn phải trích lập dự phòng phải trả ngắn hạn như trong năm 2022. Khoản trích lập liên quan tới tranh chấp hợp đồng cung ứng dịch vụ giữa Cảng Quy Nhơn và Công ty TNHH Vận tải biển Cửu Long, số tiền khoảng 54 tỷ đồng.

Doanh thu của Taseco Land trong 9 tháng đầu năm 2023 đạt 688 tỷ đồng, tăng 32,3%; Lợi nhuận sau thuế là 26,6 tỷ đồng, giảm 45,7% so với cùng kỳ, vì chi phí tài chính, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp tăng cao. Kết quả này chưa đạt được mục tiêu cả năm 2023 là doanh thu hợp nhất 3.418 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 641 tỷ đồng.

Thuỷ điện Hủa Na công bố doanh thu và lợi nhuận trước thuế trong năm qua lần lượt là 749 tỷ đồng và 249 tỷ đồng, tương đương giảm 36% và 59% so với năm 2022.

Các nhà đầu tư gặp khó khăn khi tìm kiếm thông tin về Cấp nước Kon Tum dù công ty đã IPO từ năm 2018.

Ngân hàng Nam Á là ngân hàng cuối cùng niêm yết, lợi nhuận trước thuế trong quý III/2023 là 522 tỷ đồng, giảm 23,5% so với cùng kỳ. Đáng chú ý là chất lượng tín dụng 6 tháng đầu năm 2023 đi xuống, khi số dư nợ xấu vào cuối quý II là 3.751 tỷ đồng, tăng 92,8% so với đầu năm.

Theo ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Khối Phân tích, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam, tâm lý đầu tư “nhảy sóng” cổ phiếu lên hay chuyển sàn khá phổ biến, bởi nhiều người kỳ vọng giá cổ phiếu mới sẽ tăng nhanh. Thực tế chứng minh đây là chiến lược có cơ sở, nhưng khá rủi ro, vì giá cổ phiếu tân binh thường sẽ đổi chiều bất ngờ.

Vị chuyên gia khuyến nghị, nhà đầu tư cần lưu ý tới câu chuyện riêng của các doanh nghiệp, nhất là chú ý mục đích chuyển sàn.

Ví dụ, doanh nghiệp chuyển từ UPCoM lên HOSE với mục đích huy động vốn cho nhà đầu tư chiến lược thì giá cổ phiếu có thể tăng kéo dài cho tới khi chốt được giá chào bán. Sau đó giá tăng hay giảm sẽ tùy vào việc doanh nghiệp sử dụng nguồn vốn huy động như thế nào. Với các doanh nghiệp chuyển sàn nhưng chưa có kế hoạch phát triển cụ thể, sau khi “tăng nóng” sẽ nhanh chóng đảo chiều, nhà đầu tư không kịp thoát hàng rơi vào nguy cơ thua lỗ.