Khủng hoảng bất động sản Trung Quốc ngày càng leo thang, vật liệu xây dựng toàn cầu diễn biến ra sao?

Trong cuộc khủng hoảng bất động sản Trung Quốc, xi măng là một trong những nguyên liệu bị ảnh hưởng nhiều nhất. Điều đáng nói, ngành sản xuất xi măng Trung Quốc sụt giảm lớn nhất trong ít nhất trong 2 thập kỷ qua đã kéo sản lượng vật liệu trên toàn cầu đi xuống trầm trọng. Điều này cũng là minh chứng rõ nét nhất cho thấy, khủng hoảng lĩnh vực bất động sản ngày càng lan rộng tại đất nước tỷ dân đã và đang ảnh hưởng rất nhiều đến những ngành công nghiệp khác vốn đang dựa vào lĩnh vực này để tăng trưởng. 

Số liệu được cung cấp bởi Hiệp hội Xi măng Thế giới (WCA) cho thấy, sản lượng xi măng trên toàn cầu trong 6 tháng đầu năm nay đã giảm 8% so với cùng kỳ năm trước, xuống chỉ còn 1,9 tỷ tấn. Đồng thời, cũng theo thông tin từ WCA, sự sụt giảm trên toàn cầu đến từ việc khối lượng xi măng sản xuất tại Trung Quốc đã giảm 15% so với cùng kỳ, xuống chỉ còn 977 triệu tấn. Liên quan đến vấn đề này, Ian Riley - giám đốc điều hành WCA cho biết, sự sụt giảm của Trung Quốc được ghi nhận đang ở mức lớn nhất trong vòng hơn 2 thập kỷ qua, thậm chí còn lớn hơn rất nhiều so với bất kỳ sự suy giảm nào từng được ghi nhận trước đây. 

Từ cuối tháng 6 năm nay, cuộc đình công nợ bất động sản tại Trung Quốc bắt đầu. Từ một dự án đình trệ của tập đoàn Evergrande ở Cảnh Đức Trấn, phong trào này đã lan rộng ra ít nhất 301 dự án ở khoảng 91 thành phố trên phạm vi cả nước. Thậm chí, những người mua nhà ở nước này cũng đang dừng lại việc thanh toán các khoản vay mua nhà, đẩy cuộc khủng hoảng địa ốc ở Trung Quốc lên cao trào. 

Kể từ tháng 7 năm ngoái, doanh số bán nhà ở Trung Quốc đã liên tục sụt giảm. Trong 7 tháng đầu năm, doanh số bán nhà được ghi nhận ở nước này chỉ ở mức 900 tỷ nhân dân tệ (tương đương với 129 tỷ USD), so với cùng kỳ của năm trước đã thấp hơn 30%. Đặc biệt, cuộc khủng hoảng trên thị trường bất động sản đã khiến cho giá trị tài sản của người dân Trung Quốc giảm sút, trong khi trước kia, người dân chủ yếu đổ phần lớn tài sản của mình vào những loại hình bất động sản. Việc người mua nhà từ chối thanh toán nợ cùng với tâm lý bi quan sẽ kéo theo nhu cầu giảm xuống; từ đó giá cả cũng giảm theo, tạo nên một vòng xoáy vô cùng nguy hiểm.  

Liên quan đến vấn đề này, chuyên gia kinh tế cấp cao Gary Ng tại Natixis CIB (Asia Pacific) nhận định, Trung Quốc trong nửa cuối năm nay sẽ khó có thể phục hồi nhanh chóng trong lĩnh vực bất động sản. Tình trạng này sẽ tiếp tục khiến cho việc tăng trưởng kinh tế của nước này gặp nhiều trở ngại. Dữ liệu về xi măng chính là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy tác động tiêu cực ngày càng lan rộng sang những ngành công nghiệp khác vốn được hưởng lợi từ lĩnh vực xây dựng. Theo dữ liệu chính thức, những công trình xây dựng mới tại Trung Quốc đã giảm lên đến hơn 40%/năm mỗi tháng kể từ tháng 4.

Ông Riley cho biết: “Trong những năm gần đây, chúng tôi đã tận mắt chứng kiến sự bùng nổ về lĩnh vực xây dựng tại Trung Quốc. Hầu hết các công ty xi măng đều kỳ vọng, họ sắp sửa được kinh doanh xi măng cho những dự án cơ sở hạ tầng lớn này. Thế nhưng sau đó, sự kết hợp của cuộc khủng hoảng bất động sản cùng với chính sách zero Covid của Trung Quốc đã khiến hoạt động kinh doanh phải chịu một đòn nặng nề”. 

Chính vì thế, cổ phiếu của những nhà sản xuất xi măng lớn nhất của Trung Quốc đã bị ảnh hưởng nặng nề. Hai trong số những công ty lớn nhất cả nước là Xi măng Conch An Huy và Xi măng Tài nguyên Trung Quốc từng chứng kiến cảnh tượng cổ phiếu niêm yết trên sàn Hong Kong đã giảm lần thứ 3 liên tiếp tính từ đầu năm cho đến nay. 

Không chỉ có xi măng mà những mặt hàng khác như quặng sắt (nguyên liệu sản xuất thép) cũng đã bị ảnh hưởng ít nhiều từ sự yếu kém trong lĩnh vực bất động sản của nước này. Theo Maike Metals International - một nhà nhập khẩu đồng tinh chế lớn - cho biết, họ đang phải bán bớt tài sản để có thể sống sót qua cuộc khủng hoảng thanh khoản bị gây ra bởi những các vấn đề bất động sản.

Trong những tháng gần đây, Bắc Kinh đã phản ứng thông qua việc công bố nhiều hành động thúc đẩy nền kinh tế cũng như lĩnh vực bất động sản, bao gồm những các gói kích thích lên tới hàng chục tỷ USD. 

Việt Nam cũng bị ảnh hưởng 

Xét về tình hình trong nước, ngành xi măng Việt Nam vẫn đang ở trong tình trạng đã thừa lại càng thiếu. Nguồn cung xi măng dư thừa trong bối cảnh công suất sản xuất đã vượt qua nhu cầu thị trường nội địa cùng với tình trạng thiếu những nhà máy quy mô lớn. Trong những tháng gần đây, kênh xuất khẩu xi măng liên tục ghi nhận sự sụt giảm trong khi tiêu thụ nội địa gần như đang dậm chân tại chỗ. Đồng thời, chi phí sản xuất lại tăng quá cao đã đe dọa lớn đến hoạt động của nhiều nhà máy xi măng.  

Thời điểm hiện tại, giá nguyên liệu đầu vào đối với việc sản xuất xi măng như than và giá cước vận tải đã tăng mạnh. Tiêu thụ mặt hàng này cũng đang ngày càng chậm lại, lượng tồn kho lớn đã khiến cho các doanh nghiệp sản xuất xi măng đứng trước áp lực cạnh tranh vô cùng gay gắt về giá.  

Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho biết, hàng tồn kho hiện đang là nỗi lo lớn nhất của nhiều doanh nghiệp xi măng thời điểm hiện tại, đồng thời cũng là thách thức với ngành này trong những tháng cuối cùng của năm. Dự báo, xuất khẩu xi măng từ nay đến cuối năm sẽ tiếp tục sụt giảm. Việc xuất khẩu sụt giảm trên các kênh xuất khẩu đã khiến áp lực cạnh tranh trên thị trường nội địa gia tăng.