Khám phá bản thân là gì? Mục tiêu và phương pháp khám phá bản thân hiệu quả

Khám phá bản thân là gì?

Khám phá bản thân là quá trình tự nhìn nhận, đánh giá và xác định bản thân là ai, có trình độ năng lực cá nhân gì và giá trị con người bạn nằm ở đâu? Trả lời được những câu hỏi trên cũng là lúc bạn đã thực sự khám phá được bản thân mình.

Trong thực tế, khám phá bản thân là cách giúp bạn nắm rõ ưu nhược điểm của bản thân cũng như nhìn ra những điểm khác biệt của bản thân so với những người xung quanh. 

Để hiểu rõ, khám phá bản thân bạn có thể tham khảo qua một số phương pháp như:

• Hỏi những người thân, bạn bè xung quanh thường xuyên tiếp xúc: Bạn sẽ nhận được những đánh giá, nhận xét chủ quan của mọi người về bạn, đây là cách giúp bạn hiểu được người xung quanh nghĩ gì về những suy nghĩ, hành động của bạn mỗi ngày.
• Tìm đến bác sĩ tâm lý: Bác sĩ tâm lý là người có năng lực đánh giá đã qua thẩm định, trò chuyện và tâm sự cùng bác sĩ tâm lý sẽ giúp bạn có những đánh giá, nhận xét đúng đắn. 
• Thực hiện các bài trắc nghiệm khai phá bản thân: Các bài trắc nghiệm có yếu tố tham khảo, là các công cụ hữu ích giúp bạn hiểu thêm về bản thân.

Tầm quan trọng của việc khám phá bản thân

Khám phá bản thân giúp bạn tìm được điểm mạnh để phát huy, điểm yếu để hạn chế và giúp bạn loại bỏ các cảm xúc tiêu cực. Khi hiểu rõ bản thân, nắm rõ vị trí và khả năng của mình, bạn mới có thể nhanh chóng xây dựng và thực hiện kế hoạch cuộc đời, phát triển sự nghiệp.

Không chỉ thế, để đạt được hạnh phúc trong cuộc sống và thành công trong công việc, thấu hiểu bản thân tương đương với kỹ năng lãnh đạo chính mình. Một khi đã nắm rõ năng lực và mục tiêu của bản thân, mọi quyết định của bạn sẽ trở nên rõ ràng và chính xác hơn. 

Việc thấu hiểu bản thân cũng giúp bạn tăng trí tuệ cảm xúc, hay còn gọi là EQ, là một trong những yếu tố quan trọng góp phần đưa bạn đến với thành công trong giao tiếp xã hội.

Khi đạt được sự thông minh hơn về mặt cảm xúc, bạn có thể dễ dàng truyền tải các thông điệp, quan điểm của bản thân với người khác theo cách tinh tế, tỉ mỉ hơn.

Vì vậy, việc thấu hiểu, khám phá bản thân giúp tăng cơ hội thăng tiến trong công việc, củng cố các mối quan hệ tốt đẹp hơn. KHi có thái độ cầu tiến, cởi mở, bạn sẽ cảm nhận được niềm vui trong quá trình khám phá bản thân. 

Phương pháp khám phá bản thân hiệu quả

Tìm điểm khác biệt của bản thân 

Đầu tiên, hãy tìm hiểu về tính cách thật sự của bản thân. Bạn có thể thực hiện việc này bằng cách ghi chú, liệt kê những điều giúp bạn hiểu rõ bản thân hơn. Hãy tự trả lời các câu hỏi như:

• Tính cách, đặc điểm nào giúp bạn tự hào về bản thân?
• Những điều mà bạn bè thân thiết, người thân, đồng nghiệp sẽ mô tả về bạn?
• Bạn đóng vai trò gì trong tập thể, đội nhóm?
• Người lạ nhận xét thế nào về bạn?
• Bạn muốn người khác nhìn nhận thế nào về mình?

Đồng thời, hãy liệt kê lại những quyết định quan trọng trong cuộc sống của bạn mà bạn từng đưa ra, ngay cả khi kết quả hài lòng hoặc hối tiếc? Phân tích các lựa chọn của bản thân, tìm hiểu lí do đưa ra mỗi lựa chọn? Quyết định nào quyết định tư duy, quan điểm và con người bạn? Quyết định nào được thực hiện dưới áp lực từ môi trường, người khác? 

Xem xét lại những quyết định trong quá khứ sẽ giúp bạn định hình lại tư duy, quan điểm bản thân và đưa ra những quyết định đúng đắn hơn trong tương lai sau khi đã khám phá rõ hơn về bản thân. 

Nhận biết giá trị của bản thân 

Tìm hiểu giá trị của bản thân và biến nó thành điểm mạnh riêng của bạn. Nói cách khác, hãy tìm hiểu xem điều gì là quan trọng nhất đối với bạn? 

Giá trị cốt lõi là những điều bản thân lựa chọn để theo đuổi và xây dựng nên những phẩm chất bên trong con người, là kim chỉ nam định hướng quan điểm, suy nghĩ, thế giới quan và việc ra quyết định đối với những vấn đề trong cuộc sống.

Xác định được giá trị sống của bản thân sẽ giúp bạn trân trọng bản thân hơn, vững vàng và kiên định từ bên trong. Từ đó, bạn sẽ nắm quyền kiểm soát bản thân và hạn chế bị tác động từ môi trường sống, những người xung quanh. 

Chăm sóc bản thân

Chăm sóc bản thân là cách giúp bạn duy trì sức khoẻ và thể lực, là cơ sở để thực hiện mọi mục tiêu trong cuộc sống. Đảm bảo một sức khoẻ tốt mang đến tinh thần minh mẫn, sảng khoái. Hãy lắng nghe cơ thể bạn thường xuyên hơn, bạn có thể tới gặp các bác sĩ, chuyên gia về dinh dưỡng để lắng nghe những lời khuyên về việc tập luyện, chế độ ăn uống và nghỉ ngơi, làm việc của bản thân.

Bên cạnh việc cải thiện thể chất, hãy để bản thân có cơ hội trải nghiệm những thử thách mới, ví dụ như tập luyện các môn thể thao mới. 

Viết nhật ký thường ngày

Viết nhật ký là một trong những biện pháp hiệu quả nâng cao nhận thức bản thân. Viết nhật ký mỗi ngày giúp bạn rèn luyện thói quen nhìn nhận bản thân mỗi ngày. Bạn không cần phải có một trang web riêng để lưu trữ những dòng nhật ký mỗi ngày của bản thân.

Bằng cách viết ra những điều còn thiếu sót, những điều cần cải thiện mỗi ngày, những gì bạn thấy, những gì bạn mong muốn... là bước khởi đầu phù hợp. Từ những điều bạn viết ra, hãy ghi chú thêm những việc bạn cần duy trì để thúc đẩy con đường hướng đến thành công trong công việc, cuộc sống. 

Xác định ưu khuyết điểm của bản thân

Làm quen với bản thân là cách khám phá chính mình hiệu quả nhất. Bức tranh toàn diện về bản thân bao gồm tất cả những điều khiến bạn tự hào và những gì bạn còn thiếu sót.

Hãy phát huy những điểm mạnh, suy nghĩ về những điều bản thân yêu thích, đam mê, những việc mà bạn có thể dành nhiều thời gian nghiên cứu, tìm hiểu mà không mệt mỏi. Khi nói đến khuyết điểm, hãy xem xét về những thất bại của bản thân trong quá khứ cũng như những điểm hạn chế mà người xung quanh thường xuyên nhắc nhở bạn.

Tìm hiểu sứ mệnh của bản thân và hướng tầm nhìn ra xa hơn 

Quá khứ hay tương lai đều là cột mốc quan trọng để bạn tìm hiểu, khai phá bản thân. Lên kế hoạch cho tương lai là một trong những cách giúp bạn có sự chuẩn bị tốt để đối phó với những tình huống bất ngờ trong tương lai.

Hãy nhớ rằng sứ mệnh của cuộc sống không cần phải là thứ gì đó to lớn, khó khăn mà có thể đơn giản chỉ là những trải nghiệm chân thực, đam mê và hào hứng, ví dụ như việc giúp đỡ người khác. 

Kiểm soát những suy nghĩ của bản thân

Bất kỳ ai trong chúng ta đều không tránh khỏi những suy nghĩ mông lung, lo lắng, phi lý trong cuộc sống hoặc khi phải đối mặt với những vấn đề phức tạp.

Nếu không hiểu rõ về bản thân mình, bạn sẽ nhanh chóng bị cuốn theo những suy nghĩ tiêu cực cũng như dễ dàng bị ảnh hưởng bởi những người xung quanh, những tình huống bất ngờ.

Nhận thức rõ ràng về bản thân kéo bạn về với thực tế cuộc sống, giúp bạn bao quát sự việc và kích thích tư duy logic, bình tĩnh trong mọi tình huống. 

Trong nền kinh tế phát triển hội nhập hiện nay, khám phá bản thân là một trong những cách giúp bạn tăng khả năng cạnh tranh với những người khác. Có thể nói, kỹ năng khám phá bản thân không được chú trọng như những kỹ năng khác nhưng ích lợi của việc khám phá bản thân mang lại sẽ hỗ trợ bạn trong việc hoàn thiện bản thân, hoàn thành công việc.