[Hỏi đáp] Chia Tài Sản Nhà Đất Sau Khi Ly Hôn

TÌM HIỂU CHIA TÀI SẢN LÀ ĐẤT KHI LY HÔN

HỎI: Tôi và chồng tôi đăng ký kết hôn năm 2002. Quá trình chung sống, đến nay chúng tôi có hai con và có tạo dựng trong thời kỳ hôn nhân vào năm 2008 một số tài sản (gồm ba thửa đất có sổ đỏ tại tỉnh Long An).

Nhưng tất cả các tài sản này do chồng tôi đúng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nay, chúng tôi đang làm thủ tục ly hôn. Chồng tôi nói rằng, tài sản mà đúng tên anh ấy thì sẽ là của anh, còn tôi không có quyền gì cả. Xin hỏi, chồng tôi nói như’ vậy có đúng không? Quy định của pháp luật về tranh chấp tài sản khi ly hôn thì những tài sản trên được giải quyết như thế nào?

Nguyễn Thị Hà (Đường Trần Nhân Tôn, quận 5, TP.HỒ Chí Minh)

TRẢ LỜI: Chồng của bà nói như vậy là không đúng.

Bởi vì, mặc dù các tài sản trên do chồng bà đứng tên sở hữu nhưng do được tạo lập trong thời kỳ hôn nhân nên vẫn là tài sản chung của vợ chồng. Điều 33 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, quy định: Tài sản chung của vợ chồng gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra, thu nhập do lao động, hoạt động sản xuất kinh doanh và những thu nhập hợp pháp khác của vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân.

Quyền sử dụng đất mà vợ chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng, trừ trường hợp vợ hoặc chồng được thừa kế riêng, được tặng cho riêng hoặc có được thông qua giao dịch bằng tài sản riêng. Tài sản chung của vợ chồng thuộc sở hữu chung hợp nhất, được dùng để đảm bảo nhu cầu của gia đình, thực hiện nghĩa vụ chung của vợ chồng.

Theo Khoản 2, Điều 62 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, việc chia quyền sử dụng đất là tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn được thực hiện như sau:

a) Đối với đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản, nếu cả hai bên đều có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì được chia theo thỏa thuận của hai bên; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định tại Điều 59 của Luật này.

Trong trường hợp chỉ một bên có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì bên đó tiếp tục sử dụng nhưng phải thanh toán cho bên kia phần giá trị quyền sử dụng đất mà họ được hưởng;...

c) Đối với đất nông nghiệp trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp để trồng rừng, đất ở thì được chia theo quy định tại Điều 59 của Luật này; d) Đối với loại đất khác thì được chia theo quy định pháp luật về đất đai.

Theo Điều 59 Luật Hôn nhân và gia đình 2014, khi ly hôn, việc chia tài sản chung theo nguyên tắc: tài sản chung của vợ chồng được chia đôi, nhưng có xem xét hoàn cảnh của mỗi bên, tình trạng tài sản, công sức đóng góp của mỗi bên; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên hoặc đã thành niên nhưng bị tàn tật, mất năng lực hành vi dân sự.

ĐẤT ĐAI CÓ TRONG THỜI KỲ HÔN NHÂN LÀ TÀI SẢN CHUNG CỦA CẢ VỢ CHỒNG

HỎI: Năm 2000, tôi và vợ tôi- Nguyễn Thị T.T (đăng ký kết hôn năm 1996)

Nhận chuyển nhượng 4.589m2 đất tại xã Tân Bình, huyện C.T, tỉnh Đ.T. Ngày 15/02/2001, UBND huyện C.T đã cấp sổ đỏ thửa đất trên chợ hà T.T làm đại diện đứng tên trên sổ đỏ. Ngày 26/7/2001 và T.T tự tiện một mình (không có sự đồng ý của tôi) làm hợp đồng ủy quyền cho ông N.V.H (cha ruột bà T.T) được thực hiện đầy đủ các quyền năng của quyền sử dụng 4.589m2 đất trên. Hợp đồng ủy quyền này đã được Phòng Công chứng số 2 tỉnh ĐT chứng thực. Ngày 14/6/2007 bà TÔ đến UBND xã Tân Bình làm thủ tục chuyển nhượng 1.299 m2

Đất cho doanh nghiệp THS (không có sự đồng ý của tôi). Ngày 15/8/2007, UBND tỉnh ĐT đã cấp sổ đỏ diện tích trên cho doanh nghiệp THS. Hai năm sau, ông N.V.H với giấy ủy quyền trong tay đá tiến hành chuyển nhượng 2.078m2 đất cho ông N.H.Ậ.T; chuyển nhượng 112m2 đất cho ông H.Đ.H. Ông T, ông H.Đ.H đà được UBND huyện C.T cấp sổ đỏ cho diện tích đất chuyển nhượng.

Sau khi tôi làm đơn khiếu nại, ngày 20/9/2013 UBND huyện C.T có công văn nói rõ, việc cấp sổ đỏ ông T, ông H.Đ.H và doanh nghiệp THS là sai và UBND huyện sẽ ra quyết định thu hồi. Tuy nhiên, đã mấy năm nay vẫn chưa có cơ quan nào ra quyết định thu hồi sổ đỏ đã cấp sai. Xin hỏi, cơ quan nào phải thu hồi sổ đỏ cấp sai để trả lại đất cho tôi?

Nguyễn Duy Thanh Phong (Đường số 4, phường Tân Phú, quận 7, TP.HỒ Chí Minh)

TRẢ LỜI: Điều 27 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2000, quy định:

“Tài sản chung của vợ chồng bao gồm tài sản do vợ, chồng tạo ra...trong thời kỳ hôn nhân; tài sản mà vợ chồng được thừa kế chung hoặc được tặng cho chung và những tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung. Quyền sử dụng đất mà vợ chồng có được sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng”.

Như vậy, thửa đất 4.589m2 mà vợ chồng ông nhận chuyển nhượng sau khi kết hôn là tài sản chung của vợ chồng. Vợ ông đã sai khi một mình bà tự định đoạt tài sản đó. Hợp đồng ủy quyền thực hiện ở Phòng Công chứng số' 2 tỉnh Đ.T là vi phạm pháp luật.

Tại Công văn số 131 ngày 20/9/2013, UBND huyện C.T đã thừa nhận việc cấp sổ đỏ cho ông T, ông H.Đ.H và doanh nghiệp THS là sai, nói rõ sê ban hành quyết định thu hồi, hủy bỏ sổ đỏ.

Theo quy định pháp luật, UBND huyện C.T phải ban hành các quyết định thu hồi, hủy bỏ sổ đỏ đã cấp sai cho ông N.H.T, ông H.Đ.H. Còn UBND tỉnh Đ.T phải ban hành quyết định thu hồi, hủy bỏ sổ đỏ đã cấp sai cho doanh nghiệp THS. Ong cần làm đcm gửi đến các cơ quan trên đề được giải quyết.

ĐÃ CHIA TÀI SẢN CHUNG RỒI, CHỒNG CHẾT, VỢ VẪN ĐƯỢC HƯỞNG

HỎI: Cách đây ba năm, cuộc sống vợ chồng tôi có màu thuẫn và chúng tôi đã ly thân, đà chia tài sản chung (tôi sử dụng một căn nhà, còn anh ấy sử dụng một căn nhà khác và đất vườn) và chuẩn bị làm thủ tục ly hôn. Thế nhưng, tháng 6/2014, chồng tôi bị bệnh đã chết.

Hiện nay, gia đình bên chồng đang quản lý tài sản của chồng tôi và nói rằng tôi không có quyền lợi gì từ phần tài sản của anh ấy. Xin hỏi, tôi có được hưởng di sản thừa kế của chồng để lại không ?

Phạm Thị Thuỷ (Phường Phú Hoà, TP. Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương)

TRẢ LỜI: Đối với trường hợp bà trình bày thì đây sẽ thuộc trường hợp thừa kế tài sản theo pháp luật vì người chết không để lại di chúc về việc định đoạt số tài sản của họ (nhà và đất vườn).

Điều 680 Bộ luật Dân sự 2005, quy định:

“1/ Trong trường hợp vợ, chồng đã chia tài sản chung khi hôn nhân còn tồn tại mà sau đó một người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.

2/ Trong trường hợp vợ, chồng xin ly hôn mà chưa được hoặc đã được Tòa án cho ly hôn bằng bản án hoặc quyết định chưa có hiệu lực pháp luật, nếu một người chết thì người còn sống vẫn được thừa kế di sản.

3/ Người đang là vợ hoặc chồng của một nguời tại thời điểm người đó chết thì dù sau đó đã kết hôn với người khác vẫn được thừa kế di sản”.

Như vậy, theo quy định của pháp luật thì bà được thừa kế di sản của người chồng đã chết. Trong trường hợp này, bà có thể đề nghị Toà án chia di sản được thừa kế theo các quy định pháp luật về thừa kế.

CHIA TÀI SẢN CHUNG LÀ ĐẤT KHI KHÔNG CÒN SỐNG CHUNG

HỎI: Tôi sống chung như vợ chồng với ông G từ năm 2006, nhưng không đăng ký kết hôn. Trong quá trình chung sống, chúng tôi có mua một thửa đất và cả hai cùng đứng tên đồng sử dụng trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Nay, tôi và ông G không sống chung nửa. Xin hỏi, tôi có thể khởi kiện ra Tòa án để yêu cầu chia tài sản chung đó hay không?

Phạm Thị Thanh Nga (Phường Hiệp Thành, TP.Thủ Dầu Một, tinh Bình Dương)

TRẢ LỜI: Theo quy định pháp luật, bà với ông G không được công nhận là vợ chồng.

Tuy vậy, theo Khoản 1, Điều 224 Bộ luật Dân sự năm 2005, trong trường hợp sở hữu chung có thể phân chia thì mỗi chủ sở hữu chung đều có quyền yêu cầu chia tài sản chung; nếu các chủ sở hữu chung đã thỏa thuận không phân chia tài sản chung trong một thời hạn thì mỗi chủ sở hữu chung chỉ có quyền yêu cầu chia tài sản chung khi hết thời hạn đó; khi tài sản chung không thể chia được bằng hiện vật thì được trị giá thành tiền để chia.

Như vậy, nếu bà và ông G không thể tự thỏa thuận việc chia tài sản chung là thửa đất thì các bên có thé khởi kiện ra Tòa án yêu cầu chia tài sản chung theo quy định.