Học viện là gì? Mọi điều mà bạn cần biết về Học viện

Khái niệm Học viện

Khái niệm Học viện vẫn còn khá mơ hồ, khó đoán định nhưng vẫn còn một khái niệm đầy đủ và ẩn chứa nhiều thú vị giúp cho nhiều bạn trẻ mở rộng thêm được kiến thức. Học viện là thuật ngữ mới nghe đã thấy quy mô và hàn lâm rồi phải không?

Hiểu đúng nhất về khái niệm Học viện

Học viện được hiểu chung nhất là một tổ chức giáo dục trung học, học tập cao hơn để có thể được nghiên cứu bởi những thành viên danh dự, còn những tài liệu nghiên cứu về học thuật tại Việt Nam đã chỉ ra đầy đủ rằng Học viện và những Viện Hàn lâm khoa học đều được dùng chung với danh từ tiếng Anh là “Academy”, mô tả một cơ sở đào tạo và nghiên cứu trong một lĩnh vực cụ thể nào đó và thúc đẩy được sự phát triển của nó trong xã hội. Những lĩnh vực ở đây được nghiên cứu trong Học viện thông thường sẽ là khoa học xã hội và nhân văn, nghệ thuật, khoa học tự nhiên, quân sự, âm nhạc hoặc bất cứ một lĩnh vực tri thức văn hóa nào khác.

Nhắc tới nguồn gốc, xuất xứ của Học viện thì nó bắt nguồn từ một ngôi trường của triết học gia Platon, chuyên nghiên cứu cũng như giảng dạy về triết học, xây dựng vào năm 385 BC (trước Công nguyên) tại Akademia - một khu bảo tồn của Athena - nữ thần trí tuệ và vô cùng khéo léo tại phía bắc Athens, Hy Lạp. Trong từ điển tiếng Việt, viện trong từ Học viện có nghĩa là nơi hoặc sở.

Học viện hay Academy còn được sử dụng để ám chỉ tên gọi của những cơ sở đào tạo tiểu học cũng như trung học tại những quốc gia châu Mỹ và châu Âu. Ở Pháp, Học viện còn có ý nghĩa là một đơn vị quản lý hành chính về giáo dục, có tên gọi khác là học khu.

Phân biệt Đại học và Học viện

Học viện khác gì với đại học? Về mặt học thuật, mỗi một quốc gia thường có những cách sử dụng và quan điểm khác nhau, tuy vậy thì để chúng ta có thể hiểu rõ hơn thì hãy cùng so sánh những thuật ngữ này trong hệ thống giáo dục cũng như môi trường tại Việt Nam nhé.

Trước hết, phải nói về bản chất cũng như đặc trưng của Học viện, nhìn từ góc độ chuyên môn thì có thể thấy rằng Học viện là một cơ sở đào tạo mang tính giảng dạy cũng như nghiên cứu, giảng dạy chuyên sâu trong một lĩnh vực cụ thể nào đó, nghĩa là nếu đó là Học viện chuyên về âm nhạc thì bạn sẽ được học và tiếp cận và nghiên cứu chi tiết, sâu nhất về mọi thứ liên quan tới lĩnh vực âm nhạc. Ở góc độ tổ chức thì Học viện là một đơn vị trực thuộc ngành.

Khác hẳn với Học viện thì Đại học trong tiếng Anh là University, là một cơ sở đào tạo chuyên sâu, tập trung, chú trọng về những phương pháp giảng dạy cho sinh viên, mang tính định hướng nghề nghiệp phù hợp với những nhu cầu của xã hội hơn.

Trong khi Học viện cũng có giảng dạy, nhưng lại mang tính hàn lâm và chú trọng về học thuật hơn và một yếu tố khác biệt nữa đó chính là thời gian đào tạo, nếu như xét trong mặt bằng chung thì trường Đại học tại Việt Nam đều có thời gian đào tạo trung bình là 4 năm, ở một số ngành đặc thù khác có thể có thời gian đào tạo lên tới từ 4 - 6 năm (tuy vậy thì con số này khá ít), thời gian đào tạo của Học viện trung bình cho tất cả mọi lĩnh vực đều không ít hơn 5 năm.

Mặc dù vậy thì những sĩ tử cũng nên ghi nhớ một điều rằng dù cho bạn có học ở Đại học hay Học viện thì cũng có những điểm giống nhau, đó là bạn đều phải hoàn thành xong chương trình học tới cấp phổ thông, sau đó mới được quyền chọn tiếp Học viện hay Đại học. Khi kết thúc quá trình học tại hai đơn vị này thì chứng chỉ văn bằng của Đại học hay Học viện đều không khác gì nhau, chỉ khác những thông số thuộc về bạn ghi trên bằng, nguồn gốc của tấm bằng cũng vẫn do Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định, cấp phép và ban hành. Văn bằng của bạn phụ thuộc vào chuyên ngành mà bạn có thể được nhận bằng kỹ sư hay bằng cử nhân.

Bình thường tại môi trường giáo dục tại Việt Nam, hệ thống này được phân cấp từ nhỏ cho tới lớn, nếu xét trên toàn bộ khía cạnh tính chất, chương trình đào tạo, quy mô, cụ thể thì thông tin đến bạn về những cấp bậc giáo dục và đào tạo sau khi bạn tốt nghiệp Trung học phổ thông như sau (xếp từ bậc nhỏ tới lớn) như: Trung cấp chuyên nghiệp, Trung cấp nghề, Cao Đẳng nghề, Đại học và cuối cùng là Học viện, Cao Đẳng chính quy.

Viện Hàn lâm tại Việt Nam và Học viện

Nếu như trước đây, trong thời Việt Nam Cộng Hòa, những Học viện thường chỉ đào tạo ra những cán bộ, nhân viên cấp cao phục vụ cho bộ máy Nhà nước thì hiện nay cơ sở này còn mở rộng ra về những hệ đào tạo Đại học, sau Đại học, chú trọng nghiên cứu sâu nhất nhiều lĩnh vực và ngành trọng yếu mang tính quốc gia. Những Học viện hiện đang hoạt động ở Việt Nam phải nhắc tới như: Học viện Kỹ thuật quân sự, Học viện Nông nghiệp Việt Nam,...

Ngoài những hệ thống các Học viện nếu trên thì ở nước ta còn có những Viện Hàn lâm, những viện này chính là những cơ quan, đơn vị, tổ chức chú trọng nghiên cứu những vấn đề về khoa học, ngày nay có hai Viện Hàn lâm ở Việt Nam đều là cơ quan trực thuộc Chính phủ Việt Nam đó là Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ tại Việt Nam và Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam:

• Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ Việt Nam được xây dựng vào năm 2012, thực hiện những công việc như phát triển, cung cấp và nghiên cứu những luận cứ cơ bản nhất về khoa học tự nhiên cũng như khoa học công nghệ, đồng thời còn làm nhiệm vụ xây dựng những hệ thống chính sách, chiến lược để phát triển kinh tế và xã hội, cung cấp và đào tạo nên nguồn nhân lực cấp cao phục vụ cho khoa học công nghệ toàn quốc.

• Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam được thành lập năm 2012, thực hiện những chức năng như phát triển, cung cấp và nghiên cứu những luận cứ cơ bản trong khoa học cho Đảng và Nhà nước, có vai trò tham mưu về mặt chiến lược, chính sách trong việc đưa ra đường lối, quyết định, kế hoạch phát triển để có thể hướng tới mục tiêu phát triển đất nước bền vững và nhanh chóng, cung cấp và đào tạo nhiều nhân lực cấp cao sau Đại học trong lĩnh vực khoa học và xã hội để đóng góp một phần vào công cuộc kiến tạo và phát triển đất nước.

Viện Hàn lâm và Học viện tại một số quốc gia khác

Ở một số quốc gia khác trên thế giới có thể có những cách tổ chức và quan niệm khác nhau về Học viện. Học viện hay Hàn Lâm ở một số quốc gia là những tổ chức có phạm vi và quy mô vô cùng lớn, dành riêng cho những chuyên gia khoa học, những đại thi hào văn thơ, những nghệ sĩ nổi tiếng. Có thể thấy một điểm nổi bật nhất ở những Viện Hàn lâm và Học viện quốc gia ở một số nơi trên thế giới sở hữu những hệ thống thành viên chính là những cá nhân vô cùng xuất chúng và đẳng cấp trong một số lĩnh vực nhất định nhất.

Những thành viên trong một số Viện Hàn lâm của một vài quốc gia có thể được bầu chọn trên những cơ sở thành viên khác, được trực tiếp Chính phủ của một số nước sở tại bầu chọn nên. Phần lớn, không giống với Học viện hay Viện Hàn lâm ở Việt Nam, những Viện Hàn lâm tại quốc gia này đa phần không tổ chức hoạt động giảng dạy nên xét theo bản chất thì nó không phải một cơ sở giáo dục và đào tạo.

Về những Viện Hàn lâm nổi tiếng nhất trên thế giới đó chính là: Viện Hàn lâm Pháp - tổ chức khoa học có vai trò và sức ảnh hưởng khá lớn, Viện Hàn lâm khoa học và nghệ thuật điện ảnh Hoa Kỳ - đơn vị tổ chức những sự kiện mang tầm cỡ lớn thế giới trong lĩnh vực phim ảnh và nghệ thuật là giải Oscar. Ở một góc độ mang tính chất giảng dạy nhiều hơn phải nhắc tới những tổ chức như Học viện Hải quân Hoa Kỳ, Học viện Âm nhạc Hoàng gia Anh, Học viện Quốc phòng Úc, Học viện Không quân Hòa Kỳ, Học viện Quân sự Hoa Kỳ.

Mặc dù vậy thì Học viện vẫn là một đơn vị cấp cao trong hệ thống giáo dục tại nước ta hiện nay, nếu xét về hệ thống những đơn vị đào tạo về cấp Học viện, chúng ta sẽ thấy được chỉ một số nhỏ những Học viện hiện đang tồn tại bên cạnh những hệ thống rộng khắp của Đại học, Trung cấp và Cao Đẳng.

Tùy thuộc vào mong muốn và điều kiện của cá nhân mà những bạn trẻ có thể chọn Học viện hay Đại học làm nơi theo học sau này, nếu như bạn muốn vừa nghiên cứu chuyên sâu vừa theo học một lĩnh vực nào đó bạn hãy chọn Học viện làm nơi dừng chân nhé, nếu như mong muốn của bạn chỉ muốn chọn một ngành nghề phù hợp với nhu cầu xã hội cũng như có một tương lai phát triển nghề nghiệp ổn định thì hãy chọn Đại học.

Hy vọng với bài viết trên đây bạn đã hiểu rõ nhất về khái niệm Học viện, sự khác nhau và giống nhau giữa Đại học, Học viện, Viện Hàn lâm để có thể chọn cho bản thân một môi trường giáo dục phù hợp nhất nhé.