“Hết xăng” lan tới Hà Nội: Các doanh nghiệp than vãn “càng bán càng lỗ”

Theo Tiền Phong, với các khách hàng lớn như vậy thì có quyền mua ưu tiên, trong khi tỷ giá biến động mạnh cùng các loại chi phí tăng cao sẽ đẩy doanh nghiệp Việt Nam lao đao vì càng nhập càng lỗ như hiện nay. 

Cách mà Bộ Công Thương và Bộ Tài chính đang xử lý những vấn đề của doanh nghiệp đang rất chậm, điều này khiến doanh nghiệp bán lẻ mất vốn, nguy cơ cao sẽ phá sản hàng loạt. 

Qua trao đổi vào ngày đầu tháng 11, đại diện một số doanh nghiệp cho biết, tình trạng các cây xăng tư nhân tại quận Hà Đông, Hoàng Mai, Hai Bà Trưng, Tây Hồ (Hà Nội) và một số khu vực vùng ngoại thành treo biển báo “hết xăng, còn dầu” xuất hiện ngày một nhiều trong vài hôm nay. 

Chẳng hạn, hệ thống cây xăng bán lẻ thuộc Công ty Cổ phần xăng dầu HFC, Công ty TNHH Thái Minh Petro trên nhiều tuyến phố đã tạm đóng cửa với lý do hết hàng. Từ 16h ngày 1/11, một cây xăng của HFC tại đường Nguyễn Đình Chiểu đã treo biển “tạm dừng phục vụ” vì không còn xăng để bán. Một cây xăng khác của công ty này trên đường Võ Thị Sáu cũng đang trong cảnh “không phục vụ” trong khi cây xăng tại tuyến phố Trần Khát Chân đã hết xăng RON 95 và chỉ bán xăng E5 RON92. 

Tuy đã được điều chỉnh tăng giá bán từ 15h ngày 1/11 nhưng nhiều cây xăng vẫn ở trạng thái dừng bán, đã được các doanh nghiệp bán lẻ tại nhiều tỉnh thành miền Bắc, miền Trung xác nhận. Những doanh nghiệp này giải thích rằng họ không nhập được hàng. Các doanh nghiệp đầu mối tại một số địa phương như Nghệ An, Thanh Hóa, Thái Bình, Quảng Bình cho biết họ rất khó nhập được hàng mới. 

Đại diện Bộ Công Thương cho biết, trong kỳ điều hàng ngày 1/11, ngoài sự tác động của những biến động về giá xăng dầu trên thế giới thì giá cơ sở mặt hàng xăng dầu nội địa vẫn tiếp tục chịu tác động của tỷ giá đang liên tục tăng. 

“Đây là lúc mà rất khó để dự báo tình hình sắp tới ra sao. Chỉ trong một quý vừa qua, chúng tôi ghi nhận mức lỗ lên tới 300 tỷ đồng. Giowf muốn nhập hàng là rất khó khăn. Càng nhập về thì doanh nghiệp càng nhanh “chết” hơn” - Một lãnh đạo một doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối cho biết. 

“Những doanh nghiệp bán lẻ không được thiếu nợ mà phải thanh toán ngay thì mới được nhập hàng. Không ít doanh nghiệp tìm mọi cách để đảo nợ, bán đi tài sản nhằm nhập được hàng nhưng cũng chỉ mua được khối lượng hạn chế từ doanh nghiệp đầu mối” - Giám đốc của một doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu cho biết.

Đại diện doanh nghiệp đầu mối lớn cho biết, động thái phân giao hạn mức thêm cho giới hạn doanh nghiệp đầu mối của Bộ Công Thương đã tạo ra gánh nặng lớn, nhất là trong bối cảnh kinh doanh xăng dầu thua lỗ liên tục trong nhiều tháng qua. 

Vị này cho rằng, các biến động về tỷ giá trong thời gian gần đây, cộng với các chi phí chưa tính đủ cho doanh nghiệp xăng dầu đã và đang bào mòn nguồn vốn của hầu hết các doanh nghiệp trong ngành. 

Đối với các doanh nghiệp đầu mối mới được cấp phép trong vài năm gần đây hay những thương nhân phân phối thì tình trạng mất vốn rất được quan tâm và cần nhanh chóng có giải pháp tháo gỡ triệt để. Điều này giúp thị trường tránh gặp phải các hệ lụy xấu. 

“Xét trên nguyên tắc, khi cơ quan quản lý phân giao thì doanh nghiệp nhà nước phải cố thực hiện đảm bảo. Tuy nhiên, với các doanh nghiệp tư nhân, nếu không thể tháo gỡ vướng mắc thì việc thực hiện rất khó để đảm bảo. Với tình hình này, nguồn cung xăng dầu có thể thiếu từ nay tới hết quý I/2021” - Vị này cho biết. 

Doanh nghiệp đầu mối chịu lỗ không biết kêu ai

Theo chia sẻ, một vị lãnh đạo của doanh nghiệp xăng dầu đầu mối nhận định rằng, tranh cãi của Bộ Công Thương và Bộ Tài chính trong thời gian qua đã thể hiện việc quản lý thị trường xăng dầu hiện đang rất có vấn đề. 

Vị này cũng cho hay, Bộ Tài chính nói là đã điều chỉnh những chi phí cho doanh nghiệp, tuy nhiên thực chất là cơ quan này vẫn chưa làm tròn trách nhiệm khi đã để tới sau 10 tháng mới có lần điều chỉnh mức premium (chi phí phải trả) nội địa và chi phí vận chuyển xăng dầu từ nhà máy lọc dầu về tới cảng: Lần 1 trong ngày 10/1/2022; Lần 2 trong ngày 7/10/2022. 

“Cả hai Bộ vẫn đang tranh cãi nhưng người dân và cả doanh nghiệp đều cảm thấy có vấn đề quan trọng nhất chính là điều hành, điều chỉnh những chi phí định mức, các khoản phụ phí không được kịp thời cập nhật trong bối cảnh thị trường đang biến động liên tục. Điều này là không sòng phẳng với cả người dân và doanh nghiệp” - Vị này phân tích. 

Với cách điều hành như hiện nay của liên Bộ Công Thương - Tài chính, tình hình thiếu nguồn cung sẽ ngày càng khó tháo gỡ khi các doanh nghiệp kiệt quệ về nguồn lực nhập hàng. Với những đơn vị này, cần nhất hiện tại là Bộ Tài chính và Bộ Công Thương sớm nhìn lại vấn đề, cập nhật tức thời những khoản chi phí chưa được tính đúng và đủ trong giá xăng dầu hiện tại. 

“Câu chuyện đến nay không chỉ là mức chiết khấu cho doanh nghiệp bán lẻ. Để doanh nghiệp chịu lỗ tới mức cạn vốn thì còn đâu động lực để kinh doanh? Nếu để những cửa hàng bán lẻ của đầu mối tư nhân đóng cửa thì người dân sẽ đổ dồn sang cây xăng của những doanh nghiệp Nhà nước. Dù những doanh nghiệp xăng dầu đầu mối lớn có mức cung ứng xăng dầu đang chiếm 70% lượng tiêu thụ trên thị trường. Tuy nhiên kinh doanh vẫn chịu lỗ kéo dài. Vậy dù vốn Nhà nước có nhiều tới mấy thì cũng khó mà trụ được…” - Vị này phân tích. 

Giá xăng dầu chưa được tính đúng

Petrolimex đã có văn bản gửi tới Cục Quản lý giá - Bộ Tài chính, đề xuất về vấn đề liên quan tới những khoản chi phí tăng bất thường trong giá bán xăng dầu. Petrolimex cho rằng, chi phí định mức tính vào giá cơ sở trong mỗi lít xăng RON 95 hiện ở mức 1.050 đồng/lít, dầu diesel 1.000 đồng/lít, dầu mazut 544 đồng/lít. Thực tế là chi phí với mỗi lít xăng của doanh nghiệp ở ngưỡng 1.310 đồng/lít xăng RON 95, 1.434 đồng/lít xăng E5 RON 92 và 1.290 đồng/lít dầu diesel, 577 đồng/kg là chi phí cho dầu mazut. Chi phí tăng cao bất thường nên so với mức tính của cơ quản quản lý thì doanh nghiệp sẽ lỗ lớn. 

“Mức chi phí định mức áp dụng trong công thức giá cơ sở thấp hơn chi phí kinh doanh thực tế bình quân được kiểm toán từ 184 đến 598 đồng/lít, tương đương khoảng 13 - 39% đối với giá bán lẻ các mặt hàng xăng, dầu; 33 đồng/lít, tương đương 6% giá bán buôn madut” - Phó Tổng Giám đốc Petrolimex - Lưu Văn Tuyển cho hay. 

Cũng theo vị lãnh đạo này, chi phí kinh doanh của Petrolimex trong 9 tháng qua tăng 649 tỷ đồng, tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Chi phí vận chuyển tăng lên 343 tỷ đồng, chi phí dịch vụ ngoài cũng tăng 32 tỷ đồng. Chi phí vốn tăng gấp 2 lần khiến chi phí lãi vay tăng khoảng 60 - 65 tỷ đồng/quý.

Báo cáo của Petrolimex cho thấy, từ ngày 1/6 - 10/10/2022, so với mức hiện hành được áp dụng trong giá cơ sở, chi phí premium nhập khẩu với chi phí với xăng nền (xăng khoáng để pha chế xăng E5 RON92) chênh lệch 622 đồng/ lít. 

Mức chênh với xăng RON 95 là 551 đồng/ lít; Các mặt hàng dầu khác chênh gần 279 - 681 đồng/lít, kg. Chi phí premium nội địa cũng đang cao hơn định mức từ 70 - 120 đồng/lít các loại mặt hàng. Bên cạnh đó, chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy lọc tới các cảng chênh lệch từ 36 - 60 đồng/ lít. 

Liên tiếp 3 đợt điều chỉnh giá xăng dầu tăng

Ngày 1/11, giá xăng RON 95-III tăng 412 đồng/lít 22.756 đồng/lít. Xăng E5 RON92 tăng 377 đồng/lít lên 21.873 đồng/lít. Đây là lần tăng giá lần thứ 3 liên tiếp kể từ giữa tháng 10 tới nay. Các mặt hàng dầu cũng tăng giá, dầu diesel tăng 287 đồng/lít lên 25.070 đồng/lít, dầu hỏa tăng 120 đồng/lít lên 23.783 đồng, dầu mazut 183 đồng/kg lên 14.082 đồng/kg.