Hé lộ bí mật về sự phi thường của TMĐT: Giao hàng về Việt Nam chỉ mất vài ngày nhưng phí còn rẻ hơn cả nội thành

Báo Finance China cho biết, trong 9 tháng đầu năm 2022 đã có 80 tỷ bưu kiện được chuyển phát trong cũng như ngoài nước Trung Quốc. Điều đó có nghĩa là trung bình mỗi ngày, cứ năm người Trung Quốc thì sẽ có một người đang gửi hoặc nhận một bưu kiện. 

Và trên các nền tảng mua sắm như Taobao, Shopee hay Lazada thì thời gian để giao nhận một bưu tiện chỉ kéo dài từ một cho đến năm ngày. Phí vận chuyển cũng cực kỳ phải chăng, mức giá từ 3 nhân dân tệ (khoảng 10.000 đồng tại thời điểm này) cũng có. Vậy, giới thương mại điện tử và vận chuyển Trung Quốc vì sao có thể làm được điều này?

Những tác động từ các Công ty Thương mại điện tử

Thúc đẩy vận chuyển hàng không thay vì đường biển

Thời điểm trước đây, chuỗi cung ứng thương mại điện tử sẽ diễn ra như sau: đầu tiên là hàng hóa bao gồm nhiều mẫu mã, chủng loại khác nhau sẽ được gom lại và vận chuyển bằng đường biển. Sau khi cập cảng thì hàng hóa sẽ được phân loại và vận chuyển tứ tán qua nhiều chặng nữa mới đến tay khách hàng. 

Như thế, những tiến bộ vượt bậc trong công nghệ số cho phép người bán tùy biến đại chúng sản phẩm của mình để từ đó từng bước thay đổi mô hình vận chuyển nói trên. 

Và một ví dụ tiêu biểu của thời trang nhanh là nhà bán lẻ thương mại điện tử thời trang Trung Quốc SHEIN nhờ vào dữ liệu lớn đã có thể cho ra thông tin để có thể sản xuất hàng loạt quần áo thời trang với mức giá cực thấp ở quy mô vừa phải. Theo đó, các mẫu quần áo này được tiếp thị đúng với mục đích và vào đúng những nhóm khách hàng cụ thể ở một khu vực địa lý cụ thể. Và khi khách hàng lựa chọn sản phẩm thì họ có cảm giác các sản phẩm đó dành riêng cho họ dù thực ra thiết kế dành cho một nhóm người đại chúng. 

Cũng nhờ đó mà doanh số bán hàng cho một nhóm khách hàng ở một khu vực cũng đã tăng lên. SHEIN cũng có thể vận chuyển đơn hàng tùy biến đại chúng này trực tiếp từ các nhà cung cấp thẳng đến nơi bằng đường hàng không. Công ty bưu phẩm địa phương cũng sẽ vận chuyển chặng cuối đến tay người tiêu dùng nhanh hơn bởi vì các đơn hàng đều tập trung ở một khu vực. 

Như thế, thời gian xoay vòng nhanh cũng khiến các hãng như Wish, Lazada và Shopee cũng đang tích cực áp dụng vào các mô hình vận chuyển trực tiếp này. Và từ năm 2016 đến năm 2020, nhu cầu vận chuyển trực tiếp của các công ty Trung Quốc cũng đã tăng 84%.

Bí quyết tiết kiệm của người bán ở trên nền tảng Thương mại điện tử

Hiện nay, các nền tảng quen thuộc như Taobao, Shopee cũng đều là các ông lớn ở trong ngành thương mại điện tử Trung Quốc. Chính vì thế mà các cửa hàng trên này đều được hưởng chiết khấu lớn từ các công ty vận chuyển bao gồm các hình thức trả tiền vận chuyển trọn gói theo tháng và miễn phí hay sẽ giảm giá cho một lượng hàng nhất định. 

Bên cạnh đó, đối với các đơn hàng có giá trị thấp và số lượng ít thì người bán khi xuất hàng ra nước ngoài sẽ khai báo hải quan là quà tặng thay vì hàng để bán nhằm tránh thuế. Hạn chế được phần nào chi phí nên các cửa hàng không nghĩ đến việc nâng giá bán để bù vào tiền vận chuyển. 

Những chiến lược của hãng vận chuyển Trung Quốc

Những người khổng lồ “bắt tay” với nhau

Nếu muốn giá rẻ như thế thì các ông lớn vận chuyển không hề đứng một mình mà phải luôn bắt tay với những ông lớn khác để có thể tạo thành một hệ thống vững mạnh. Trong thời gian qua, Trung Quốc đã chứng kiến không ít cuộc M&A và IPO trong ngành vận chuyển cũng như hậu cần. 

Và một trong những giao dịch nổi bật của năm 2021 chính là sự ra đời của Tập đoàn Hậu Cần Trung Quốc (China Logistics Group) với tổng vốn điều lệ lên đến 4,7 tỷ USD được hợp nhất từ 5 công ty quốc hữu của nước này.

Hiện tại, China Logistics Group đang trực tiếp sở hữu cho mình 120 đường ray, 42 nhà kho và 4,95 triệu m2 nhà kho cùng với đội ngũ 3 triệu đơn vị phương tiện trên khắp thế giới. 

Cũng tương tự, Công ty Hậu cần dưới trướng của Alibaba là Cainiao cũng đang nắm giữ 15% cổ phần của hãng hàng không vận chuyển hàng hóa Air China Cargo. Hiện nay, Cainiao cũng đang tiến hành xúc tiếc mối quan hệ hợp tác lâu dài với hàng không Latam cùng hàng không Atlas để có thể tận dụng sức mạnh vận chuyển của hàng không. 

Ưu ái từ phía Chính phủ Trung Quốc

Theo đó, Chính phủ Trung Quốc cũng đang dành rất nhiều hỗ trợ cho ngành vận chuyển. Trong nghiên cứu năm 2020 của CSIS cho biết, trong giai đoạn năm 2010 - 2018, Chính phủ Trung Quốc đã tiến hành hỗ trợ gần 132 tỷ USD cho ngành vận chuyển hàng hải cũng như đóng tàu chưa kể đến các hình thức hỗ trợ khác như vay vốn lãi suất thấp và nâng cao rào cản đối với các doanh nghiệp nước ngoài.  Và đó cũng là ở tầm cỡ vĩ mô cả quốc gia. Còn tại các cấp hành chính thấp hơn thì nhiều huyện cũng như tỉnh ở Trung Quốc cũng đã có nhiều chính sách trợ giá cho vận chuyển bởi nhận thấy tiềm năng phát triển vô cùng mạnh mẽ của thương mại điện tử. 

Trợ giá từ các Chính phủ nước khác

Có thể thấy, trợ giá và trợ cấp từ chính phủ trong nước là điều hiển nhiên. Tuy nhiên ngành vận chuyển của Trung Quốc còn nhận được trợ giá từ các nước nữa. Ở trên Amazon và eBay thì người Mỹ có thể mua pin đồng hồ, vòng cổ và dây cáp điện tử từ Trung Quốc mà giá ship chỉ từ 0,70 USD đến 0,99 USD (khoảng trên dưới 20.000 VNĐ). Forbes đưa ra nhận định: “Với cái giá ấy ở Mỹ, ship từ bên này đường sang bên kia đường còn không nổi”. 

Vào năm 2011, dịch vụ bưu chính Hoa Kỳ đã tiến hành ký kết hợp đồng với các công ty vận chuyển bưu chính Trung Quốc và Hong Kong cho phép vận chuyển có mã theo dõi với các bưu kiện có kích thước không quá 36 inch và nặng không quá 2kg đến Mỹ với giá cực rẻ và nó còn rẻ hơn cả vận chuyển nội địa ở Mỹ. Gói thỏa thuận này được gọi là ePacket. Để có thể vận chuyển một bưu kiện nửa cân từ Nam California đến New York mất gần 6 USD còn từ Bắc Kinh đến New York chỉ mất 3,66 USD.

Và cũng là bưu kiện đó, nếu gửi trả lại từ New York về Bắc Kinh bằng USPS thì phải mất đến 50USD. Điều này cũng khiến cho khách hàng tại Mỹ gần như không thể trả lại hàng. Thị trường thương mại điện tử Trung Quốc tự nhiên có được một lợi thế khá bất công với các đối thủ Mỹ. 

Sử dụng robot thông minh

Việc quản lý kho hàng bằng tự động hóa và máy móc thông minh chính là một trong các nhân tố khiến cho Trung Quốc có thể dẫn đầu mọi cuộc chơi vận chuyển và hậu cần. Hiện tại thì các nhà kho tại Trung Quốc đang áp dụng một trong hai phương thức phân loại tự động, cụ thể:

Đầu tiên chính là sử dụng hệ thống phân loại tự động băng chuyền. Một hệ thống phân loại bưu kiện cỡ nhỏ sẽ thường có cấu tạo như thế này. 

Thứ hai chính là đội ngũ robot tự hành và robot tự phân loại. Như thế, trong một nhà kho trung chuyển 1,8 kilomet vuông của Cainiao thì 350 robot có thể xử lý được 21.000 bưu kiện trong thời gian 1 giờ đồng hồ và giảm đi sức lao động tay chân đến 70%. 

Giải pháp vận chuyển ở chặng cuối

Có thể thấy, Cainiao là một ví dụ điển hình khi nói về giải pháp vận chuyển vào chặng cuối. Chiến lược của công ty chính là tận dụng cũng như hợp tác với mạng lưới các trường đại học ở Trung Quốc. Công ty cũng đã thiết lập 1.500 trạm giao nhận ở khuôn viên của các trường học. Mỗi trạm sẽ thường có diện tích lên đến 1.000m2 bao gồm đầy đủ cả ba khu đó là xếp dỡ, nhận và gửi bưu kiện. Song song với đó là có khoảng 15 nhân  viên mà trong đó 10 người là sinh viên làm thêm. Điều đó có thể thấy rằng Cainiao đang tận dụng được nguồn lao động rẻ và sẵn có. 

Còn ở thị trường châu  u với Tây Ban Nha và Pháp cũng là một ví dụ, Cainiao cũng còn triển khai 2.000 tủ nhận đồ tự động được hoạt động 24/7. Người nhận lúc này cũng chỉ cần nhận cũng chỉ cần nhập mã số hoặc quét mã QR là có thể mở tủ nhận hàng vào bất kể thời gian nào một cách nhanh chóng, tiết kiệm. Như thế, những rắc rối như shipper không liên lạc được với người nhận hay người nhận đi vắng đều đã được loại bỏ một cách triệt để. 

Và đối với thị trường Việt Nam thì các nhà Thương mại điện tử Trung Quốc thường bắt tay với các công ty hậu cần nội địa. Ở trong mắt của họ, Tiki chính là một trong số những lựa chọn thường gặp nhờ vào mạng lưới hậu cần B2C rộng rãi. 

Cho đến năm 2019, Tiki cũng đã có 10 trung tâm kho hàng tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Hải Phòng và đã bắt đầu hướng đến các nhà kho Tiki ở Việt Nam. Còn các công ty nhỏ thì sẽ đưa hàng đến có sở hợp tác hậu cần của Tiki ở Thâm Quyến, Trung Quốc. Như thế, hàng hóa cũng sẽ được hỗ trợ thông quan rồi sẽ chuyển tiếp về nhà kho Tiki ở Việt Nam. Phần vận chuyển vào chặng cuối còn lại sẽ được Tiki lo liệu. Và hiện tại nhiều công ty vận chuyển khác của Việt Nam cũng đang hợp tác với bên Trung Quốc theo mô hình này. 

Cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa các đơn vị giao hàng

Bên cạnh đó còn có các yếu tố khác mà ai cũng biết như giá lao động ở Trung Quốc rất rẻ nên có thể thuê được một lượng nhân công lớn. Và với văn hóa làm việc 996 tại đây thì một shipper có thể làm việc 12 tiếng mỗi ngày là chuyện rất bình thường. 

Hơn thế, Trung Quốc còn được biết đến với hệ thống đường cao tốc phát triển với sức chứa lớn. Đồng thời thì miếng bánh Thương mại điện tử cũng đang thu hút nhiều công ty vận chuyển nhảy vào cùng lúc đã gây ra sức ép cạnh tranh tương đối lớn.